Tinh trùng được sinh ra ở ống sinh tinh trong tinh hoàn, sau đó được tách khỏi các tế bào Sertoli và lớp biểu mô của ống sinh tinh để di chuyển từ ống sinh tinh đến mào tinh, ống dẫn tinh và túi tinh; tinh trùng dần dần trưởng thành để đảm bảo chức năng thụ tinh trứng sau khi đi vào đường sinh dục người phụ nữ.
Trong đời sống sinh lý - sinh dục nam, tinh trùng giữ vai trò hết sức quan trọng. Tinh trùng nói lên tình trạng sức khỏe cũng như khả năng sinh sản, bên cạnh đó có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tinh trùng, gây ảnh hưởng không nhỏ cho quá trình sinh sản.
Một người đàn ông có chức năng sinh sản bình thường khi mẫu xét nghiệm tinh dịch đồ cho kết quả thể tích từ 2 - 6ml,
Mỗi lần xét nghiệm mẫu tinh chất có sự thay đổi rất lớn giữa lần xét nghiệm này với lần xét nghiệm khác, chỉ khẳng định khi xét nghiệm nhiều lần cho thấy đều là bất thường thì mới có giá trị kết luận.
Tuy nhiên, trên thực tế, người ta thấy có khoảng 20% nam giới có con khi có số lượng tinh trùng dưới 20 triệu/ml; và bất kỳ một bệnh lý nào dù nhẹ hay nặng cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh sản tinh trùng, vì vậy thời điểm đánh giá phải tránh xa giai đoạn này.
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Quang Cừ - Nguyên trưởng phòng khám Thận - Tiết Niệu - Nam Khoa Bệnh viện Việt Đức cho biết, hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh sản tinh trùng bao gồm cả tính chất, số lượng và tính di động của tinh trùng.
Trong đó, uống nhiều rượu có thể làm giảm số lượng tinh trùng, nhưng tác hại chính của rượu là làm tổn thương tới sự chế tiết testosterol, do rượu làm tăng quá trình phân hủy hormone này và biến đổi ngược lại thành estrogen và làm giảm ham muốn tình dục.
Nghiện rượu còn là nguyên nhân số một dẫn đến rối loạn cương dương; một số kháng sinh có thể làm lượng tinh trùng tụt xuống tận 0, sau khi ngưng sử dụng phải mất khoảng 70 ngày mới tạo ra thế hệ tinh trùng mới.
Một số thuốc gây nghiện như morphin, ma túy có thể gây vô sinh và làm giảm hormone, là nguyên nhân hiển nhiên gây rối loạn cương dương và vô sinh, vì thuốc có thể kích thích chế tiết một loại hormone khác gọi là prolactin, dẫn đến tổn thương chức năng tạo tinh trùng.
Một số nguyên nhân khác cũng ảnh hưởng đến tinh trùng như: tinh hoàn không xuống bìu, tinh hoàn bị tổn thương sau quai bị giãn tĩnh mạch thừng tinh, tắc ống dẫn tinh sau viêm nhiễm…
Ngoài ra, một số thói quen xấu hàng ngày cũng có khả năng ảnh hưởng tới chất lượng tinh trùng như: Mặc quần lót chật gây giảm số lượng tinh trùng và vô sinh ở nam giới; Dùng đồ uống có đường làm giảm độ di động tinh trùng, đặc biệt là ở người gầy…