Thành quả của Nga
Các lực lượng của Nga đã tận dụng "cơn khát pháo" đang cản trở khả năng phòng thủ của Ukraine từ tháng 12/2023 để tiến công về phía Đông gần Avdiivka, đánh dấu bước tiến lớn nhất kể từ những tháng đầu xung đột. Tiến triển của Moscow đã làm dấy lên cảnh báo từ các quan chức quân sự cấp cao của Ukraine về mối đe dọa có thể xảy ra với các trung tâm và tuyến tiếp tế của Kiev ở phía Đông, hiện đang bị hỏa lực Nga áp đảo.
Những tin tức ảm đạm về tiến triển của Ukraine xuất hiện trước thềm cuộc tấn công của Nga được dự đoán diễn ra vào cuối tháng 5, có thể đe dọa sự hiện diện của Ukraine ở khu vực Donetsk, cũng như có khả năng giành được một số thành quả theo hướng thành phố cảng Mariupol. Nga đã dồn lực vào phòng tuyến đang suy yếu của Ukraine dọc mặt trận phía Đông, tiến công theo 3 điểm then chốt: trung tâm quân sự quan trọng Pokrovsk ở phía Tây Avdiivka, các cao điểm chiến lược của Chasiv Yar gần Bakhmut và Kurakhove ở phía Đông Nam.
Quân đội Ukraine chuẩn bị khai hỏa nhằm vào các vị trí của Nga trên tiền tuyến. Ảnh: Reuters
Ngày 17/2, Ukraine thông báo đã rút khỏi Avdiivka - thị trấn chứng kiến những cuộc giao tranh trong một thập kỷ và hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Tuy nhiên, cuộc tiến công của lực lượng Moscow không dừng lại ở đây. Trong 10 tuần qua, theo bản đồ chiến trường của CNN và những phân tích của nhóm quan sát Ukraine DeepStateMap, các lực lượng của Nga đã dần giành lấy hết ngôi làng này đến ngôi làng khác ở phía Tây Avdiivka và lợi dụng thất bại của Kiev để xây dựng các công sự.
Báo The Kyiv Independent dẫn lời của Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi hôm 28/4 cho biết quân đội nước này đã rút lui về phía Tây khỏi các làng Berdychi, Semenivka và Novomykhailivka ở tỉnh Donetsk thuộc miền Đông.
Theo báo trên, các ngôi làng này nằm trong cộng đồng Pokrovsk ở phía Tây tỉnh Donetsk của Ukraine, nơi vẫn đang là một trong những khu vực ác liệt nhất ở tiền tuyến khi Nga tiếp tục tấn công.
Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine mô tả tình hình ở khu vực Pokrovsk và Kurakhove là "khó khăn nhất" hiện nay.
Theo tướng Syrskyi, Nga đang điều động tới 4 lữ đoàn (từ 8.000 - 32.000 quân) để tham gia các hoạt động tấn công trên hướng các thành phố Pokrovsk và Kurakhove ở phía Tây Avdiivka, nơi đã bị lực lượng Nga đánh chiếm hồi tháng 2/2024.
Trong một tuyên bố chia sẻ trên Facebook và Telegram, tướng Syrskyi cho biết nhìn chung, các lực lượng Nga đã thành công về mặt chiến thuật theo các hướng nêu trên, nhưng không đạt được lợi thế về mặt chiến dịch và tình hình đang thay đổi theo kiểu biến động liên tục.
Tướng Syrskyi nhấn mạnh quân Nga đang tấn công trên toàn bộ chiến tuyến, theo hướng các khu định cư Kupiansk và Lyman ở tỉnh Kharkiv, cũng như tại các khu vực Siversk, Sloviansk và Kramatorsk ở tỉnh Donetsk.
Tướng Syrskyi cho biết thêm tình hình ở miền Nam vẫn còn "ác liệt" khi Nga cố gắng tiến gần làng Krynky ở tỉnh Kherson, các làng Robotyne và Verbove ở tỉnh Zaporizhzhia và Staromayorske ở tỉnh Donetsk.
Theo một phân tích của CNN, bước lùi của Ukraine ở nhiều khu vực giao tranh cho thấy các lực lượng của Nga, chỉ trong hơn 2 tháng, đã tạo nên những tiến triển nhanh chóng và đáng kể nhất kể từ cuộc tiến công hồi tháng 7/2022 gần Severodonetsk.
Cuộc tiến công của Nga quanh Avdiivka trong 10 tuần qua. Ảnh: CNN
Tuy nhiên sự do dự của các quan chức Ukraine trong việc thừa nhận tổn thất đã dẫn đến những chỉ trích công khai từ một số nhà phân tích quân sự ủng hộ nước này. DeepStateMap, tổ chức chuyên cập nhận tình hình tiền tuyến hàng ngày, đã cho thấy những bằng chứng về tổn thất đáng kể của Ukraine gần Avdiivka. Một trong những nhà sáng lập nhóm này – ông Ruslan Mykula nhận định với CNN rằng họ cảm nhận được rằng "người phát ngôn có cơ hội kiểm tra tình hình thực tế nhưng ông ấy vẫn cung cấp những thông tin không đúng sự thật và điều này làm suy giảm lòng tin của chúng tôi".
Nhà quan sát Mykula cũng nói rằng các bước tiến của Nga gần Ocheretyne, một ngôi làng mà Moscow giành được vào những tuần trước ở phía Tây Avdiivka cho đến nay là "một thành công chiến thuật" nhưng có thể trở thành bước tiến "chiến lược". Theo ông: "Trong tình hình hiện tại, sẽ rất khó để ngăn cản đối phương bởi họ đang tiến công ở những vị trí phòng thủ không nhận được đủ sự chú ý".
Ông cho biết, việc thiếu các công sự phòng thủ dọc "toàn bộ sườn trái" của Avdiivka sẽ đồng nghĩa với việc các cánh đồng trở nên dễ bị tấn công, cũng như một tuyến cao tốc quan trọng dẫn tới trung tâm Pokrovsk chiến lược của Ukraine.
Tình thế cam go của Ukraine
Cập nhật ngày 30/4 từ Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho thấy các lực lượng của nước này đang bảo vệ một loạt ngôi làng gần Pokrovsk. Trong khi đó, Tổng thống Volodymyr Zelensky yêu cầu "sự tăng cường đáng kể nguồn cung từ phương Tây để củng cố năng lực của các binh lính". Ông cho biết, các phòng tuyến của Kiev cần "sức mạnh để tự vệ theo hướng Pokrovsk" cùng với các tiền tuyến ác liệt khác về phía Nam gần Kurakhove và về phía Đông Bắc gần Kupiansk.
Các bước tiến của Nga theo hướng Kurakhove ở phía Đông Nam tiền tuyến có thể đe dọa những thành quả Ukraine từng giành được trong cuộc phản công mùa hè. Ở phía Bắc, Nga thường xuyên tiến hành dội bom xuống thành phố lớn thứ hai Ukraine là Kharkiv, đồng thời tiến công mạnh mẽ dọc các tiền tuyến gần Kupiansk để giành lại các vùng lãnh thổ mà Kiev từng kiểm soát trong cuộc tiến công chớp nhoáng vào cuối mùa hè năm 2022.
Các quan chức Ukraine cũng cảnh báo công khai về mối đe dọa với Chasiv Yar - một thị trấn nhỏ gần thành phố Bakhmut mà Nga giành được quyền kiểm soát vào tháng 5 năm ngoái. Chasiv Yar nằm trên một ngọn đồi và Trung tá Nazar Voloshyn, Người phát ngôn Lực lượng Khortytsia ngày 30/4 nhận định trên truyền hình Ukraine rằng, các lực lượng Nga đang nhắm đến việc tiến công dọc kênh đào gần đó và kiểm soát nó để giành được lợi thế chiến lược đối với các thị trấn quân sự quan trọng lân cận của Ukraine.
"Việc giành được Chasiv Yar sẽ rất quan trọng với Nga trước khi chúng tôi nhận được hỗ trợ quân sự nước ngoài, chấn dứt tình trạng thiếu đạn dược. Nếu đối phương giành được các cao điểm quan trọng và thiết lập được vị trí tại đây, đó sẽ là vấn đề lớn với chúng tôi bởi Kostiantynivka, Kramatorsk, Sloviansk và Druzhkivka sẽ ngay lập tức bị tấn công", ông Voloshyn nói.
Nếu 4 thị trấn này, nằm trên một trục đường cao tốc, thuộc quyền kiểm soát của Nga, Moscow sẽ ngày càng tiến gần mục tiêu kiểm soát toàn bộ vùng Donetsk.
Yurii Fedorenko, Chỉ huy Đại đội UAV tấn công Achilles thuộc Lữ đoàn Tấn công 92 trong khu vực cho biết, 2 tháng tiếp theo sẽ đánh dấu "cánh cửa cơ hội" cho các lực lượng của Nga. Theo ông, quân đội Moscow hiểu rằng Kiev sẽ sớm "nhận được các phương tiện phòng không và đạn dược cần thiết trên tiền tuyến, do đó họ sẽ không thể thực hiện các nhiệm vụ với mật độ như hiện nay".