Vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 vừa qua, tại hội nghị về đa dạng sinh học lần thứ 7 với chủ đề "Một tiếp cận hoàn toàn mới về đa dạng sinh học" diễn ra ở Paris (Pháp), nhóm chuyên gia LHQ về nền tảng chính sách và khoa học liên chính phủ về đa dạng sinh học và dịch vụ hệ sinh thái (IPBES) đã nêu một báo cáo về nguy cơ đe dọa đa dạng sinh học.
Sau 3 năm làm việc với sự tham gia của hơn 150 nhà nghiên cứu từ khoảng 50 quốc gia cùng các đóng góp của 250 chuyên gia khác trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên, và kinh tế – xã hội, nhóm IPBES cho biết hiện có từ 500.000 đến 1 triệu/8 triệu giống loài sinh vật có nguy cơ bị diệt vong trong những thập niên tới đây.
Hiện tại, khoảng 1/4 trong số 100.000 giống loại được nghiên cứu đang trên đường diệt vong do áp lực của việc mở rộng sản xuất nông nghiệp, đánh bắt cá, săn bắt, khai thác tài nguyên cạn kiệt, các hoạt động gây ô nhiễm nói chung…
Gần 600 chuyên gia bảo tồn đã ký thư ngỏ Call4Nature được viết bởi tổ chức từ thiện động vật hoang dã WWF, được phát hành trùng với báo cáo của IPBES nhằm kêu gọi sự cân bằng đa dạng sinh học để cứu lấy trái đất.
Và sau đây là những chia sẻ rất thực tế của các thành viên trong WWF, của những nhà bảo vệ môi trường cùng các nhiếp ảnh gia giúp con người có cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng thiên nhiên hiện nay.
Đánh bắt quá mức
"Chúng ta đang đánh bắt quá mức các đại dương với tốc độ đáng báo động và bóp nghẹt mọi thứ bằng nhựa và các chất ô nhiễm khác.
Nếu chúng ta muốn những vùng biển sẽ tiếp tục cung cấp thức ăn cho chúng ta, chúng ta cần phải ngăn chặn việc khai thác quá mức này, bảo vệ môi trường biển và phát triển việc đánh bắt cá bền vững." - Cam Hugh Fearnley-Whmitstall, đầu bếp và phó chủ tịch của Fauna and Flora International
"Tôi đã dành một tháng ở trên chiếc thuyền đánh cá và từ những gì tôi nhìn thấy, tất cả các quy định của ICCAT (Ủy ban quốc tế về bảo tồn cá ngừ Đại Tây Dương) đã được tôn trọng.
Ngư dân đã nói chuyện với tôi rằng, họ nhận thức được việc cần bảo vệ cá ngừ vây xanh khỏi việc đánh bắt quá mức, để họ tiếp tục được tồn tại, nếu không họ sẽ không còn gì cả." - Antonio Busiello, nhiếp ảnh gia
Phá rừng
"Mỗi năm, hàng triệu héc-ta rừng mưa nhiệt đới nguyên sơ bị mất đi để phục vụ cho việc nuôi bò, làm đậu nành, lấy gỗ và dầu cọ.
Những khu rừng là nơi lưu trữ một số lượng lớn carbon và là nhà của nhiều loài động vật hoang dã.
Việc bảo vệ rừng vô cùng quan trọng để ngăn chặn biến đổi khí hậu và ngăn chặn sự tuyệt chủng hàng loạt." - Jack Jack Harries, nhà hoạt động sản xuất phim và đại sứ WWF
"Tôi đã có những cảm xúc lẫn lộn khi chụp bức ảnh này. Tôi cảm thấy buồn bã khi nhìn thấy những con voi trong môi trường không còn dành cho chúng nữa.
Tôi đang nhìn thấy những mối đe dọa mà chúng phải đối mặt đồng thời cũng cảm nhận được khả năng thích nghi của chúng khi môi trường thay đổi." - Les Chris Ratcliffe, nhiếp ảnh gia
Buôn bán động vật hoang dã
"Thế giới phải tỉnh mộng với thực tế ám ảnh rằng những con tê tê đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.
Đáng buồn thay, bản năng tự vệ của tê tê lại là món hời cho những kẻ buôn bán trái phép.
Khi tê tê bị đe dọa, chúng sẽ lăn tròn như một trái bóng để thoái khỏi những kẻ săn mồi trong tự nhiên nhưng lại tạo cơ hội cho phép những bọn tội phạm vận chuyển chúng dễ dàng hơn.
Để cứu những sinh vật này, chúng ta cần phải truyền bá và thúc đẩy nhằm ngăn chặn việc buôn bán bất hợp pháp." - Paul Paul De Ornellas, trưởng cố vấn về động vật hoang dã tại WWF
"Một người đàn ông trong bức ảnh tình nguyện dành cả đời của mình để đảm bảo sự phục hồi cho con tê tê sau khi nó may mắn được giải cứu từ những kẻ săn trộm.
Những gì chúng ta làm với các loài động vật, chúng sẽ hồi đáp lại như thế. Tương lai của nhân loại và thiên nhiên cần được hòa quyện vào nhau mãi mãi." - Adrian Stern, nhiếp ảnh gia
Ô nhiễm nhựa
"Thiên nhiên là hệ thống hỗ trợ cuộc sống của chúng ta và nếu không có nó, cuộc sống của chúng ta trên trái đất này sẽ không thể tưởng tượng nổi.
Chúng ta phải dừng ngay việc nhìn thế giới tự nhiên là một thứ gì đó để khai thác triệt để và coi đó là một điều hiển nhiên.
Thiên nhiên quan trọng với tôi và nó quan trọng cả với bạn. Chúng ta cần ngừng phá hủy hành tinh quý giá của chúng ta." - Chris Chris Packham, người dẫn chương trình truyền hình , nhà tự nhiên học và người sáng lập Wild Justice
"Đảo Grassholm ở Wales, Vương quốc Anh, là thiên đường của loài chim ó biển. Nhưng trong thời gian gần đây, hòn đảo này lại trở thành địa ngục sống của loài ó biển.
Tôi đã đến thăm hòn đảo với một đội cứu hộ, những người đến đây hàng năm để giải cứu những con chim bị mắc kẹt bởi các sợi dây, những mảnh rác bằng nhựa." - Sam Hobson, nhiếp ảnh gia
Suy thoái đất
"Con người đã thay đổi nghiêm trọng 3/4 diện tích bề mặt Trái Đất và không có dấu hiệu dừng lại.
Nếu chúng ta thực sự muốn hành tinh của chúng ta bền vững thì cần trả lại không gian cho thiên nhiên và tích cực sửa chữa những thiệt hại mà chúng ta đã gây ra để mọi thứ như ban đầu.
Và chúng ta phải làm điều đó ngay lập tức, bắt đầu từ hôm nay." - Mark Mark Wright, giám đốc khoa học tại WWF
"Trong tấm hình, những chiếc xe tải có kích thước giống như một món đồ chơi thu nhỏ đang chạy ầm ầm dọc theo những con đường lớn trong khu vực khai thác mỏ.
Tuy nhiên nếu nhìn vào thực tế, quy mô còn lớn hơn gấp nhiều lần. Các vùng đất đang bị vắt kiệt mọi thứ trở thành những vùng đất xám xịt, không sự sống."- Garth Lenz, nhiếp ảnh gia
Băng cực tan chảy
"Bắc Cực đang ở trong tình trạng hỗn loạn, nó đang nóng lên nhanh gấp đôi so với mức trung bình toàn cầu.
Biến đổi khí hậu đồng nghĩa với việc những con hải mã, gấu Bắc Cực và con người có thể sớm phải đối mặt với một đại dương Bắc Cực không có băng trong mùa hè, trừ khi chúng ta có hành động khẩn cấp ngay bây giờ.
Thiên nhiên đang kêu cứu mọi nơi trên hành tinh và đến lúc chúng ta cần lắng nghe trước khi chúng ta mất đi những gì quý giá nhất." - Rod Downie, cố vấn tại WWF
"Tôi đã bắt được khoảnh khắc mà tôi cần trong một cuộc thám hiểm tới quần đảo Svalbard, Na Uy.
Đó là hình ảnh những thác nước từ những tảng băng khổng lồ đang ào ào đổ ra biển trong mùa hè ở Bắc Cực.
Không chỉ có một hay hai thác nước mà có rất nhiều. Đây là thực tế không một ai mong đợi." - Andy Rouse, nhiếp ảnh gia
Hệ sinh thái nước ngọt bị hủy hoại
"Quần thể cá heo nước ngọt ở châu Á đang giảm mạnh do các hoạt động của con người như xây đập, đánh cá và ô nhiễm.
Chúng tôi không thể cho phép điều đó xảy ra được nữa. Chúng ta cần hành động nhanh chóng để cứu loài cá này và giúp chúng tránh khỏi số phận bi kịch của Baiji, loài cá heo nước ngọt đầu tiên bị tuyệt chủng bởi loài người.
Môi trường sống nước ngọt của chúng ta - bao gồm hồ, sông và vùng đất ngập nước - là nơi bị đe dọa nhất trong tất cả các môi trường sống toàn cầu của chúng ta.
Chúng ta biết rằng quần thể các loài nước ngọt đã phải chịu sự suy giảm rất lớn kể từ năm 1970 - giảm trung bình 83%.
Đó là một con số đáng kinh ngạc và thất vọng. Sông và suối của chúng ta là những động mạch màu xanh của thế giới.
Nếu không có hệ sinh thái nước ngọt phát triển mạnh, hành tinh của chúng ta sẽ không tồn tại được." - Dam Dam Fleming, giám đốc bảo tồn tại WWF
"Năm 2017, WWF Bolivia, Brazil và Colombia đã nỗ lực phối hợp với nhau để nghiên cứu cá heo sông Amazon và tìm cách gắn thẻ chúng, áp dụng công nghệ GPS vệ tinh trong một dự án đột phá để hiểu rõ hơn về tập tính di cư và sức khỏe của chúng.
Hoạt động này rất khó khăn và đòi hỏi sự kiên trì. Bức hình chụp lại khoảnh khắc một con cá heo được gắn thẻ thành công.
Đó là một khoảnh khắc đáng nhớ và tôi tin rằng hình ảnh này là một lời động viên tích cực cho những người bảo vệ loài cá đang chuẩn bị tuyệt chủng này." -Keith Jaime Rojo, nhiếp ảnh gia
Môi trường hoang dã bị thu hẹp
"Những con hổ có thể đi hơn 100km để thiết lập lãnh thổ của riêng mình.
Tuy nhiên, chúng đang chịu áp lực từ việc bị mất môi trường sống và những kẻ săn trộm đang hoành hành.
Chúng ta cần duy trì và kết nối môi trường sống của chúng và bảo vệ hổ khỏi bị săn đuổi." -Reb Rebecca May, giám đốc bảo tồn hổ tại WWF
"Khi tôi nhìn vào hình ảnh này, tôi không thể không nghĩ rằng chúng ta đang sống trong một hành tinh đáng kinh ngạc.
Tất cả những thứ trong hình ảnh này là kết quả của hàng triệu năm tiến hóa.
Nó tiết lộ một thế giới khác, hầu hết mọi người chưa biết đến, một cái gì đó đẹp và lạ hơn bất kỳ bộ phim khoa học viễn tưởng nào.
Nó khiến tôi muốn chiến đấu gấp đôi để ngăn chặn sự điên rồ hiện tại của thế giới." - Emueluel Rondeau, nhiếp ảnh gia
Lược trích thư Call4Nature:
Kính gửi các nhà lãnh đạo thế giới,
Thiên nhiên cung cấp thực phẩm cho chúng ta ăn, không khí để chúng ta thở và nước để chúng ta uống.
Chúng ta phụ thuộc vào thiên nhiên để trồng trọt, nuôi sống chúng ta. Khi chúng ta phá hủy thiên nhiên, đồng nghĩa với việc chúng ta đang phá hủy các yếu tố cần thiết cho cuộc sống mà chúng ta đều phụ thuộc.
Hôm nay, nhóm chuyên gia LHQ về nền tảng chính sách và khoa học liên chính phủ về đa dạng sinh học và dịch vụ hệ sinh thái (IPBES), đã công bố báo cáo về tình trạng hiện tại của Trái Đất.
Báo cáo đã vẽ ra một bức tranh đáng báo động về sự tuyệt chủng các các loài, sự suy giảm quần thể động vật hoang dã, mất môi trường sống và sự cạn kiệt các hệ sinh thái với những bằng chứng thuyết phục cho thấy chúng ta đang mất đi môi trường sống tự nhiên với tốc độ chóng mặt và không bền vững.
Báo cáo cũng làm rõ nguyên nhân của sự hủy diệt này đó chính là chúng ta.
Chúng ta đang chặt phá rừng, đánh bắt quá mức các vùng biển, làm ô nhiễm dòng sông, làm suy thoái đất và thay đổi khí hậu.
Điều này đặt ra một mối đe dọa khẩn cấp cho tất cả sự sống trên Trái Đất - bao gồm cả chính chúng ta.
Vẫn còn thời gian để bảo vệ những gì còn lại và bắt đầu khôi phục thiên nhiên.
Nhưng để làm được điều đó, chúng ta phải thay đổi hoàn toàn cách chúng ta sống, bao gồm cả cách chúng ta sử dụng năng lượng để cung cấp năng lượng cho xã hội, phát triển thực phẩm và quản lý chất thải.
Mỗi người trong chúng ta có một vai trò trong việc mang lại sự thay đổi đột phá này.
Nhưng chúng tôi cần bạn, các nhà lãnh đạo chính trị của chúng tôi, để lãnh đạo và đưa chúng tôi vào một con đường dẫn đến một tương lai nơi con người và thiên nhiên phát triển mạnh.