Toát mồ hôi hột cứu sống bé sơ sinh 1,7kg bị tim bẩm sinh
Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Lý Minh Trường, Phó Giám đốc Trung tâm tim mạch, Bệnh viện Nhi trung ương kể lại giây phút "thót tim" với những cháu bé bị bệnh tim bẩm sinh.
Cháu bé Nguyễn Trọng Ph. con chị Nguyễn Thị Th. ở Hoàng Mai, Hà Nội đã khiến các bác sĩ tại đây phải nhiều lần "cân não" để cứu cháu.
Chị Th. 40 tuổi, nhiều lần sảy thai nên khi mang thai cháu Ph. Chị Th. hi vọng vào con rất nhiều. Khi còn trong bào thai, bác sĩ siêu âm thấy cháu có dấu hiệu tim bẩm sinh nhưng vì mong mỏi con và thai nhi đã lớn nên anh chị vẫn quyết định giữ con.
Nhưng bé Ph bị suy dinh dưỡng bào thai, khi 37 tuần thai cháu chỉ có 1,7 kg. Bác sĩ đã phải mổ lấy thai. Vừa được mổ sinh xong, bé Ph rơi vào tình trạng ngàn cân treo sợi tóc với các biểu hiện tím tái, bão hòa ôxy chỉ giao động 15-20% (thông thường đạt 90-95%), xuất hiện tình trạng sốc tim.
Cháu Ph được chuyển ngay sang Bệnh viện Nhi trung ương và được thở máy. Tại đây, các bác sĩ khoa Sơ sinh và Hồi sức đã tìm mọi cách cải thiện nhưng do tổn thương phức tạp, tình trạng vô cùng nguy kịch. Bão hòa ôxy chỉ giao động lên được tới 25 %.
Bác sĩ Nguyễn Lý Minh Trường chia sẻ về ca bệnh tim đặc biệt
Cháu Ph bị đồng thời 5 tổn thương, gồm: chuyển gốc động mạch, hẹp tâm thất trái, lỗ thông liên thất lớn, ống động mạch mở nhưng không có khả năng trao đổi không khí, vách liên nhĩ đóng kín…
TS Trường cho biết, Trung tâm đã phẫu thuật thành công cho gần 400 trường hợp bệnh tim bẩm sinh chuyển gốc động mạch, nhưng đây là trường hợp bệnh nhi nhỏ tuổi nhất, nhẹ cân nhất khiến cả ê kíp trải qua những giây phút cân não "toát mồ hôi" tìm cách cứu cháu.
TS Trường tâm sự với bệnh nhi này, có lúc các bác sĩ cảm thấy stress vì các phương pháp đưa ra cứu cháu được cái này, hỏng cái kia.
Cuối cùng, các bác sĩ quyết định, chuyển và siết lại động mạch phổi để đảm bảo trẻ không suy tim, phù phổi trước khi thực hiện phẫu thuật chỉnh sửa lỗ thông liên thất lớn.
TS Trường cho biết ca mổ chuyển vị trí động mạch phổi kéo dài suốt 10 giờ đồng hồ, các bác sĩ gắn chặt với chiếc kính núp giúp khuếch lớn hình ảnh lên gấp 4 lần để tiến hành chuyển. Sự cẩn trọng được đo đếm đến từng với tỷ lệ cực nhỏ, bởi nguy cơ xoắn gốc động mạch vành, nếu chỉ gập hoặc xoắn, lệch 1/4mm sẽ gây thiếu máu cấp… trẻ sẽ không thể cứu được nữa.
Theo TS trường việc chuyển vị trí đã phức tạp, việc siết động mạch phổi cũng vô cùng khó vì kích thước rất nhỏ…nên các bác sĩ đã phải tỉ mỉ. Thật may mắn, ca mổ kéo dài 10 tiếng đã thành công và trẻ được cứu sống.
Cháu bé đã tự thở được và có thể ăn nhẹ nhàng, TS Trường vẫn "thót tim" khi nghĩ lại ca mổ cho bé Ph.
"Đau tim" cùng bệnh nhi và những kỳ tích khó tin
Trường hợp của bé Trương Ngọc Linh C. quê Tuyên Quang cũng được bác sĩ Trường chia sẻ. Đây là ca bệnh có thể nói "siêu khó" mà bác sĩ phải vượt qua.
Bé Linh C. khi sinh chỉ nặng 2kg, chẩn đoán tim bẩm sinh phức tạp (teo phổi-thông liên thất), tím nặng. Sau 1,5 tháng, trẻ lên cân kém, tím ngày càng nặng hơn,
TS Trường kể khi bé C nhập viện tình trạng bệnh lý rất nặng, không động mạch phổi, thông liên thất… nguy cơ đột tử cao. Dù có chỉ định phẫu thuật nhưng trên thế giới cũng phải trẻ trên 3 tháng với cân nặng 6kg mới có thể làm phẫu thuật, với bé C thì quá nhỏ. Bác sĩ đã phải chờ bé lớn thêm nhưng đến hơn 1 tháng sau cháu cũng chỉ đạt 3,2 kg.
(Ảnh minh họa)
Áp lực trước việc phải mổ vì nguy cơ cháu đột tử bất cứ lúc nào đã khiến các bác sĩ ở đây phải cân nhắc nhiều vì trẻ cân nặng ít, các cấu trúc trong quả tim rất bé và mỏng manh, rất dễ bị rách nát tổ chức khi thực hiện phẫu. Bên cạnh đó, bệnh nhân không có động mạch phổi nên phải tạo hình lại hoàn một động mạch phổi mới.
Trên nền bệnh lý này, TS Trường cho biết để phẫu thuật vô cùng khó khăn thể tích lồng ngực của trẻ rất bé và bác sĩ sẽ phải sửa chữa toàn bộ các tổn thương trong tim ở 1 lần mổ vốn chỉ được chỉ định thực hiện khi trẻ 6 tháng tuổi trở lên, cân nặng từ 6-8kg trở lên.
Ca mổ cho bé Linh C kéo dài 7 tiếng, bác sĩ đã phải tỷ mỉ từng chi tiết, sau 2 ngày bé rút được nội khí quản. Chưa kịp vui mừng, các bác sĩ lại "đau tim" khi cháu bé xuất hiện phù phổi, đường thở ngập máu, tất cả chỉ số sinh tồn tụt nhanh, không giữ được bão hòa oxy…
Bệnh nhi được cho thở máy nhưng không không thể kiểm soát được do sũng máu trong phổi.
Tình trạng biến đổi quá xấu vào lúc nửa đêm, ca trực lại lần nữa "cân não" và quyết định đặt máy thở ngoài cơ thể ECMO cho cháu bé. Nhưng vì cháu bị tổn thương ở phổ nên việc đắt máy ECMO cũng chẳng phải đơn giản tý nào.
TS Trường cho biết có những lúc phải bóp tim ngoài lồng ngực và sau 2 giờ đồng hồ mới đặt thành công máy thở ngoài, giữ ổn định tình trạng huyết động của bé.
Sau 2 tháng với sự nỗ lực của đội ngũ y bác sĩ trung tâm tim mạch, cháu bé đã khoẻ và ra viện. Nhìn cháu bé lúc ra viện ai cũng vui mừng. Bố mẹ của cháu cũng tin đó là kỳ tích. Còn với các bác sĩ dù các cháu bé ra viện nhưng nghĩ lại các anh vẫn "đau tim" với những ca "cân não" như thế.
Theo TS Trường tỷ lệ mắc tim bẩm sinh tại Việt Nam hiện nay là khoảng 0,8-1% tỷ lệ trẻ sơ sinh. Và trong đó, có 1-2% bệnh nhi mắc bệnh lý chuyển gốc động mạch.
Bệnh lý này có thể tầm soát từ trong bào thai. Tuy nhiên, không phải bác sĩ nào giỏi về siêu âm hình thái cũng phát hiện được. Theo bác sĩ Trường, ngay cả các nước có nền y học tiên tiến như Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc cũng hay bỏ sót hoặc không có chẩn đoán trước sinh bệnh lý này. Nếu không có tổn thương nào khác, việc phát hiện bệnh chuyển gốc động mạch rất khó.
Bác sĩ Trường khuyến cáo, trong tháng đầu tiên, cha mẹ nhận thấy con có dấu hiệu tím, thở nhanh (kể cả khi không bú, không vận động thể lực); vã mồ hôi nhiều… cần đưa con đến cơ sở y tế để khám sàng lọc tim bẩm sinh. Những trẻ ở tháng đầu không biểu hiện, nhưng 2, 3 tháng sau, tốc độ tăng cân chậm lại hoặc không tăng cân là dấu hiệu có khả năng bị suy tim.