Ngày 11/8, tờ Haaretz của Israel xuất bản bài viết "Tại sao Chiến dịch (can thiệp quân sự) của Arab Saudi ở Yemen thất bại lại là tin xấu cho Israel" (Why the failed of Saudi's Capaign in Yemen is Bad News for Israel) của tác giả Amos Harel.
Nhằm cung cấp quan điểm khách quan về những quan hệ phức tạp giữa các quốc gia Trung Đông và vùng Vịnh cũng như căng thẳng gia tăng trong khu vực giữa Mỹ-Israel-Arab Saudi và Iran, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
Mỹ không "quyết chiến" với Iran?
Nếu có thể nói điều gì về một "chính sách" của Tổng thống Mỹ Donald Trump thì dường như ông đang theo đuổi một đường lối tiếp cận hạn chế vũ trang khá rõ ràng đối với Iran. Vào tháng 5/2018, ông đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân 2015.
Sau đó, Mỹ đã tăng áp lực trừng phạt kinh tế đối với Tehran, đe dọa sẽ áp dụng các biện pháp chống lại các đối tác quốc tế giao dịch với Iran (và theo sau đó là việc nhiều doanh nghiệp đã phải chấp nhận ngưng giao dịch).
Theo quan điểm của ông Trump, động thái này nhằm đưa Iran trở lại bàn đàm phán và buộc họ phải chấp nhận một thỏa thuận mới khắt khe hơn. Trong khi đó, Iran phản ứng với áp lực một cách có kiểm soát và ít có khả năng nhân nhượng.
Các quốc gia và vùng lãnh thổ kiểm soát trong khu vực chống (cam) và ủng hộ Iran (xanh)
Mặc dù các quan chức thân cận với ông Trump (đặc biệt là Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton) ủng hộ việc thay đổi chế độ ở Tehran, một nỗ lực có thể gây ra chiến tranh, nhưng đây không phải là đường lối của chính Tổng thống Mỹ.
Ông Trump đã kiên quyết kiềm chế trước một phản ứng quân sự với vụ việc máy bay không người lái RQ-4A Global Hawk bị Iran bắn rơi hai tháng trước. Sự kiềm chế này của Mỹ rõ ràng đang khiến các quốc gia vùng Vịnh xem xét lại chính sách của họ đối với Iran.
Máy bay không người lái RQ-4A Global Hawk
Cú "bắt tay sau lưng" của UAE và Iran
Đã có nhiều dấu hiệu cho thấy tình hình xấu đi theo quan điểm của Israel, đặc biệt là một thỏa thuận bất thường được ký bởi chỉ huy lực lượng bảo vệ bờ biển Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và người đồng cấp Iran trong chuyến thăm tới Tehran.
UAE và Iran đã ký một biên bản ghi nhớ (MOU) để tăng cường hợp tác an ninh biên giới trên biển vào ngày 1/8
Một thay đổi quan trọng nhất cho đến nay là quyết định của UAE nhằm giảm (và có lẽ chấm dứt hoàn toàn) việc tham chiến ở Yemen , một cuộc chiến tranh gây ra nhiều thương vong và ít hiệu quả.
Sự hỗ trợ của Iran cho Houthi tuy khá mơ hồ nhưng lại đạt được kết quả to lớn. Các địa điểm quan trọng ở Arab Saudi và UAE đã bị tấn công bởi máy bay không người lái (UAV) tự sát và các tên lửa Scud với sự trợ giúp của Hezbollah .
Kết cục rõ ràng là UAE đã phải từ bỏ cuộc can thiệp ở Yemen, nỗ lực của Saudi đã thất bại, Yemen vẫn bị chia rẽ và sa lầy trong cuộc nội chiến của chính họ và Iran có thể đạt được một "chiến thắng" đáng kể trong khu vực.
Vào đầu tháng 8, lực lượng nam Yemen (do UAE hậu thuẫn) đã đẩy lui lực lượng do Arab Saudi hậu thuẫn và kiểm soát thành phố cảng Aden
Nếu không có sự hỗ trợ quân sự từ UAE, tham vọng đánh bại phiến quân Houthi của Arab Saudi sẽ khó có khả năng thành công, "cái gai" Houthi cùng với áp lực quân sự của Iran ở phía bắc Yemen và biên giới Arab Saudi sẽ tiếp tục.
Từ quan điểm của Israel, đây không phải là tin tốt, vì sự hiện diện của Houthi trong khu vực sẽ giúp Iran dễ dàng buôn lậu vũ khí qua Biển Đỏ và một trong những điểm đến cuối cùng là kho vũ khí của lực lượng Hamas ở Dải Gaza.
Vũ khí Iran trên đường đến tay Hamas bị hải quân Israel chặn lại vào tháng 3/2014 (Nguồn Lực lượng phòng vệ Israel - IDF)
Sự bi quan lan tỏa ở Israel về một "liên minh rạn nứt"
Đây là tin xấu cho liên minh chống Iran và có thể chỉ ra một tương lai đáng quan ngại đối với Tổng thống Mỹ và người bạn thân của ông, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu .
Các động thái chống lại Iran và các lực lượng ủy nhiệm ở Yemen, Gaza, Lebanon, Syria và Iraq trong tương lai của Mỹ-Israel và Arab Saudi sẽ không phải là vấn đề đơn giản.
Tối ngày 9/8, một nhóm vũ trang Palestine đã vượt qua biên giới và thiệt mạng sau giao tranh với binh lính của lữ đoàn IDF Golan. Israel cáo buộc Hamas lên kế hoạch đột kích hoặc bắt cóc binh sĩ Israel trong lần thâm nhập này
Hiện tại có vẻ như các đồng minh khu vực của Mỹ và Israel đang biến nó trở nên phức tạp hơn và càng ngày càng nhiều nghi ngờ về việc "chiến lược bóp nghẹt" của ông Trump sẽ thành công.
Sự bi quan đang thẩm thấu vào Tel Aviv, ngay cả khi nó không phải là chủ đề được bàn luận nhiều ở các khu vực công cộng.
Pháo sáng được lính Israel bắn lên nhằm mục đích truy lùng các tay súng Palestine thâm nhập đêm 9/8