Hôm 20/6, trên mạng xã hội xuất hiện đoạn video ghi lại cảnh một máy bay chiến đấu Su-34 của không quân Nga thả loại vũ khí được cho là bom FAB-3000 xuống một tòa nhà nhiều tầng ở Lyptsi, cách Kharkov khoảng 16 km. Chỉ một ngày sau, một chiếc SU-34 khác lại thả một quả FAB-3000 vào vị trí được cho là nơi đồn trú của quân Ukraine.
Không rõ quả bom đã bay xa đến đâu. Theo Forbes, các loại bom lượn nhỏ hơn của Nga thường bay khoảng 40 km. Mặt khác, một quả bom nặng 3 tấn có thể không có tính khí động học cao và sở hữu tầm bắn ngắn hơn các loại bom nhỏ.
Trong cả hai cuộc tấn công, những quả bom khổng lồ trên đều trượt mục tiêu ở một khoảng cách ngắn - nhưng điều đó hầu như không thành vấn đề. Theo Fighterbomber, một kênh Telegram nổi tiếng, FAB-3000 gây ra vụ nổ ở bán kính gần 200 mét và bắn các mảnh đạn đi xa hơn 1 km. Với tầm hủy diệt như vậy, bắn trượt mục tiêu ở khoảng cách 10 mét “là một kết quả tuyệt vời” đối với một chiếc Su-34 được trang bị FAB-3000.
Tòa nhà 3 tầng và các cấu trúc xung quanh trước khi trúng...
Và sau khi trúng thứ được cho là bom FAB-3000. Mục tiêu bị lệch một chút nhưng toàn bộ các cấu trúc bên phải đã bị thổi bay. (Ảnh cắt từ video)
Tuy nhiên, Fighterbomber suy đoán rằng một chiếc Su-34 chở những quả FAB-1500 nhỏ hơn, mỗi quả nặng 1,5 tấn, sẽ còn gây ra nhiều thiệt hại hơn nữa. Một chiếc Su-34 chỉ có thể chở một FAB-3000 hoặc 3 FAB-1500 và 3 quả bom nhỏ sẽ lợi hại hơn.
Vì sức nổ không có quy mô tỷ lệ thuận với khối lượng của quả bom nên “sức mạnh của FAB-3000 chỉ lớn hơn một chút so với sức mạnh của FAB-1500", Fighterbomber giải thích.
Ngoài ra, việc thả 3 quả bom thay vì 1 quả mang lại cho Su-34 thêm 3 cơ hội tấn công trực tiếp mục tiêu, giúp nó tăng cơ hội bắn trúng. Do đó, theo blog này, việc sử dụng FAB-3000 có thể chủ yếu đem lại hiệu quả tâm lý trên chiến trường.
FAB-3000 không phải là loại đạn trên không đầu tiên được các lực lượng không quân triển khai vì mục đích tâm lý. Năm 2017, không quân Hoa Kỳ đã thả một trong những quả bom nặng 10 tấn (GBU-43/B MOAB) vào các chiến binh Nhà nước Hồi giáo ở Afghanistan. Lầu Năm Góc sau đó cho lưu hành rộng rãi các đoạn video về vụ nổ.
Vào tháng 3, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố tăng cường sản xuất FAB-3000 và một số loại đạn khác, như FAB-500 nặng 500 kg và FAB-1500 nặng 1,5 tấn. Cả 3 loại này đều có thể được sửa đổi và biến thành bom lượn, nhưng thời điểm đó chưa rõ liệu các máy bay ném bom có mang được FAB-3000 hay không.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu thị sát cơ sở sản xuất bom FAB-3000 ở Nizhny Novgorod hồi tháng 3. (Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga)
Các nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh Mỹ cho biết việc sử dụng bom FAB-3000 mang lại cho Nga một loại vũ khí mới có "khả năng hủy diệt cao". “ Việc các lực lượng Nga tìm ra cách phóng FAB-3000 là một bước phát triển đáng kể, sẽ làm tăng khả năng hủy diệt của bom lượn Nga nhằm vào các lực lượng và cơ sở hạ tầng của Ukraine ”, họ nói.
Các cuộc tấn công bằng bom lượn của Nga đã khiến Ukraine đau đầu trong suốt cuộc xung đột, nhưng chúng đặc biệt hiệu quả trong vài tháng qua. Không giống như bom trọng lực thông thường, bom lượn có thiết kế khí động học và là vũ khí tầm xa. Máy bay tấn công có thể thả chúng ở khoảng cách xa - trong nhiều trường hợp, vượt xa tầm với của hệ thống phòng không Ukraine.
Do những loại bom này có thời gian bay ngắn, tín hiệu radar nhỏ và quỹ đạo phi đạn đạo nên chúng cực kỳ khó bị đánh chặn. Cách duy nhất để thực sự đánh chặn chúng là nhắm vào máy bay ném bom hoặc phá hủy chúng ngay tại căn cứ.
Đó là chưa kể FAB-3000 còn được trang bị bộ UMPK dành cho bom lượn. Module UMPK (Dẫn đường và Cánh nâng Hợp nhất) bao gồm bộ cánh bật ra và bộ phận dẫn đường. FAB-3000 là một trong những loại bom nổ mạnh đa năng lớn nhất trong biên chế Nga hiện nay. Không có loại bom tương đương trực tiếp nào trong quân đội Hoa Kỳ, khi loại bom lớn nhất trong 3 loại bom có kích cỡ phổ biến nhất mà lực lượng này sử dụng chỉ nặng 900 kg.