Số lượng bị can được tạm đình chỉ, đình chỉ điều tra tăng
Trong phiên chất vấn tại Quốc hội vào sáng 30/10, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) đã đặt câu hỏi với Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm và Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí liên quan đến chất lượng điều tra tội phạm.
Theo bà Hoa, báo cáo Chính phủ năm 2018, số lượng các vụ án, bị can được tạm đình chỉ điều tra vẫn chiếm số lượng rất lớn và ngày càng gia tăng, hơn 12.000 vụ và hơn 2.000 bị can, tăng 4% về số vụ và 6,7% về số bị can.
"Trong đó, có một số vụ sắp hết thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự, tiềm ẩn nguy cơ bỏ lọt tội phạm. Những vụ án và số bị can này bị đặt trong tình trạng treo lơ lửng về địa vị pháp lý .
Tình trạng này đã kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng điều tra. Nguyên nhân chủ quan của tình trạng này là gì? Giải pháp đột phá gì để khắc phục tình trạng trên?", bà Hoa đặt câu hỏi.
ĐBQH Mai Thị Phương Hoa.
Trả lời sau đó, Bộ trưởng Công an, Thượng tướng Tô Lâm cho hay, trong báo cáo Chính phủ năm 2018 nêu rõ, số lượng bị can được tạm đình chỉ điều tra là hơn 2.400 bị can, tăng gần 14% so với cùng kỳ năm trước.
Số bị can được đình chỉ điều tra là gần 2.350 bị can, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước..
"Chủ yếu do chúng ta thực hiện Bộ luật Hình sự mới 2015 nên có 1.179 bị can được đình chỉ do người bị hại rút đơn, 362 bị can đình chỉ do người bị hại hoặc đại diện người bị hại tự nguyện hòa giải...
Số bị can tạm đình chỉ và đình chỉ tăng lên nguyên nhân chính do vậy", Bộ trưởng Tô Lâm trả lời.
Về số bị can được đình chỉ do nguyên nhân chủ quan, theo Thượng tướng Tô Lâm, số này chiếm tỷ lệ rất nhỏ với 24 trường hợp (chiếm 0,75%), trong đó, 18 bị can đình chỉ do không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm; 6 trường hợp do bị can do hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can đã thực hiện hành vi phạm tội.
"Đối với các trường hợp này, phải kiểm tra, đánh giá từng trường hợp cụ thể mới xác định vấn đề oan sai và bồi thường thiệt hại", Bộ trưởng Công an cho hay.
Người đứng đầu ngành công an nêu rõ, để tập trung nâng cao hiệu quả của công tác điều tra trong thời gian tới, Bộ Công an đã tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả Bộ luật Tố tụng hình sự 2013, BLHS 2015; Luật thi hành tạm giam, tạm giữ.
Ông nói, hiện Bộ Công an đang chỉ đạo rà soát lại các vướng mắc trong quá trình thực hiện, đồng thời tăng cường tập huấn, đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ điều tra các cấp.
Bên cạnh đó, thực hiện có hiệu quả các dự án, đề án, đặc biệt bố trí các phòng hỏi cung có ghi âm, ghi hình để kiểm soát các hoạt động...
Bộ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh, việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để chấn chỉnh những tồn tại, thiếu sót trong việc tiếp nhận, xử lý tin báo, tố giác tội phạm.
"Trước mắt là triển khai thực hiện có hiệu quả kế hoạch tổng kiểm tra các vụ tạm đình chỉ điều tra, đình chỉ điều tra trong toàn quốc.
Bên cạnh đó là việc tiếp tục thực hiện các giải pháp phòng ngừa sai phạm, tiêu cực trong hoạt động điều tra; các giải pháp chống bức cung, nhục hình và các vi phạm khác có liên quan", ông Lâm nêu.
Tạm đình chỉ hoặc đình chỉ điều tra cũng có mặt tích cực
Chia lửa sau đó, Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí khẳng định, các đơn vị đã có nhiều nỗ lực nhưng công tác điều tra còn tồn tại.
Ông Lê Minh Trí. Ảnh: Quochoi.vn
"Chúng tôi nhận thức đó là trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ và sẽ áp dụng các biện pháp tiếp theo để hạn chế", ông Trí nói.
Viện trưởng VKSNDTC cho rằng, quá trình tạm đình chỉ hoặc đình chỉ điều tra cũng có mặt tích cực.
"Trong đấu tranh với tội phạm, có những việc chúng ta không khởi tố, không bắt thì không điều tra được, ví dụ tội phạm ma túy, tham nhũng, các tội cướp, giết, hiếp...
Nhưng khi làm, quá trình phân loại, rà soát sẽ có những việc thấy không đủ yếu tố nên đình chỉ hoặc tạm đình chỉ để bảo đảm ngăn chặn oan sai", ông Trí nói.
Viện trưởng VKSNDTC nêu rõ, năm 2017 đã yêu cầu 63 Viện trưởng 63 tỉnh, thành rà soát lại các vụ việc tạm đình chỉ để vụ nào trong thời hiệu tiếp tục xem xét, phục hồi điều tra còn không đủ điều kiện phải kết thúc để bảo đảm trách nhiệm của kiểm sát.