Mỡ động vật là nguyên liệu truyền thống được chế biến thủ công dễ dàng và từng được nhiều người sử dụng.
Những năm qua, do lo sợ rằng chất béo bão hòa (được tìm thấy chủ yếu trong mỡ động vật) làm gia tăng hàm lượng cholesterol và gây ra các căn bệnh tim mạch, khiến cơ thể “suy yếu”, nên nhiều người “tẩy chay” mỡ động vật. Họ tìm đến các loại dầu thực vật với hy vọng sẽ bảo vệ được sức khỏe. Vậy đâu mới là sự lựa chọn an toàn?
Mỡ động vật hay dầu thực vật đều giàu dinh dưỡng
Theo tiến sĩ, bác sĩ, Nguyễn Trọng Hưng - Phó Trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng và tiết chế, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, mỡ động vật, cụ thể là mỡ lợn, từ xưa tới nay vẫn được coi là một thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp rất nhiều năng lượng cho cơ thể.
Trong mỡ lợn chứa các loại như axit béo bão hòa, protein, các loại vitamin A, D, đặc biệt là cholesterol cần thiết cho cấu trúc tế bào, tốt cho tế bào thần kinh.
Do vậy, khi sử dụng ở mức độ vừa phải sẽ có tác dụng làm bền vững các mao mạch máu, bảo vệ hệ tuần hoàn của cơ thể, dự phòng các xuất huyết não. Không chỉ có vậy, mỡ lợn cũng tham gia vào số men chuyển hóa của cơ thể, trong đó có nội tiết tố sinh dục và tuyến thượng thận.
Nhờ những tác dụng như vậy, theo bác sĩ Hưng, người dân không nên từ bỏ mỡ lợn trong các bữa ăn của gia đình. Đặc biệt là trẻ em hay người trung niên nên sử dụng mỡ lợn hoặc khi ăn thịt nên có chút mỡ để các chức năng không bị suy yếu.
“Các chất có trong mỡ lợn đã được chứng minh từ rất lâu là có tác dụng rất tốt trong việc chống viêm và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Vì vậy chúng ta vẫn luôn phải tận dụng chứ không nên bỏ hẳn việc dùng mỡ động vật”, bác sĩ Hưng nói.
Mỡ lợn rất nhiều công dụng. (Ảnh: BHX)
Trong khi đó, khác với mỡ lợn, dầu thực vật chứa nhiều axit béo chưa bão hòa, nhiều vitamin E, K, ít hoặc không có cholesterol. Do vậy, dầu thực vật dễ hấp thụ hơn và có thể giúp cơ thể hạ lượng cholesterol xấu trong máu, tránh một số bệnh.
Tuy nhiên, theo bác sĩ Hưng, dầu thực vật khi đun sôi quá lâu ở nhiệt độ cao hoặc dùng để chiên đi chiên lại nhiều lần sẽ sản sinh ra những chất không tốt, gây hại cho sức khỏe. Đó là chưa kể tới việc dùng nhiều món ăn chiên, xào với lượng lớn dầu thực vật khiến cơ thể bị tăng cân, béo phì, thậm chí là các bệnh về tim mạch, mỡ máu, mỡ gan và tim mạch “như mỡ lợn”.
Cùng chung quan điểm với bác sĩ Hưng, bác sĩ Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cũng cho rằng, sẽ là sai lầm nếu nhiều người bỏ hẳn mỡ lợn trong các bữa ăn hàng ngày.
Chỉ những người có độ tuổi ngoài 50, người đang bị rối loạn chuyển hóa chất béo (tăng cholesterol) mới phải kiêng mỡ lợn. Còn với trẻ em và những người bình thường, mỡ lợn rất tốt cho sự phát triển của cơ thể, đặc biệt là ngăn ngừa cận thị.
Như vậy, theo các chuyên gia, nếu người dân quá phụ thuộc vào dầu thực vật mà từ bỏ đi mỡ lợn, mỡ động vật trong thời gian dài phần nào sẽ khiến cơ thể cơ thể sẽ khó hấp thụ, mất cân đối về dinh dưỡng, thiếu hụt một số các vitamin cần thiết và có nguy cơ mắc các bệnh về xương, làm rối loạn nội tiết tố, gây suy nhược cơ thể, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, thậm chí cả thị giác cũng gặp vấn đề.
Dầu ăn không quá "thần kỳ" như nhiều người vẫn tưởng. (Ảnh: CB)
Nên quan tâm đến cách dùng, cách bảo quản
Theo bác sĩ Hưng, dù người dân đang dần “lãng quên” nhưng không có nghĩa là họ không tiêu thụ mỡ động vật. Bởi mỡ động vật có thể xuất hiện trong nhiều món ăn hàng ngày như thịt, tôm, cá, gà, bò… cung cấp sự phát triển của cơ thể.
Tương tự, dầu thực vật có nhiều trong các loại rau, củ, hoa quả khi chúng chứa một lượng nhỏ tinh dầu giúp ích cho cơ thể.
Vì vậy, theo bác sĩ Hưng, mỡ lợn hay dầu thực vật, từ bỏ thực phẩm nào cũng đều không tốt cho cơ thể. Thay vào đó, người dân nên dùng song song, hài hòa và với liều lượng cụ thể của từng loại cho từng độ tuổi cụ thể để vừa tốt, vừa tránh được bệnh tật.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng - Phó Trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng và tiết chế, Bệnh viện Nội tiết Trung ương. (Ảnh: Phạm Quý)
Người dân cũng nên tập cho mình thói quen hạn chế ăn các món chiên, xào, rán, đổi lại nên dùng các món luộc, hấp, trộn để tránh nguy cơ khiến cơ thể hấp thụ quá nhiều dầu ăn hay mỡ.
Khi dùng mỡ động vật, người dân chỉ nên dùng một lượng vừa phải, đủ ăn. Còn với dầu thực vật để nấu ăn, chỉ nên xào qua, vừa phải, không nên xào nấu quá kỹ, hoặc dùng dầu để chiên đi chiên lại sẽ khiến sản sinh ra chất có hại cho sức khỏe.
Ngoài ra, bác sĩ Hưng cũng cảnh báo, người dân nên quan tâm tới quá trình bảo quản của cả dầu thực vật và mỡ. Bởi chính việc bảo quản thực phẩm tốt hay xấu cũng sẽ ảnh hưởng tới tác dụng và cả tác hại của dầu ăn hay mỡ động vật.
“Về nguyên tắc, chúng ta phải sử dụng đang dạng nhiều loại thực phẩm. Chỉ dùng mỡ không dùng dầu cũng không được, mà chỉ dùng dầu không dùng mỡ cũng bất hợp lý. Bởi cả mỡ và dầu ăn đều quan trọng và cần sử dụng như nhau.
Tùy theo thói quen hàng ngày mà người dân nên chọn lựa linh hoạt cả hai thực phẩm trên sao cho hợp lý, không nên quá lạm dụng hay quá nghiêng về sử dụng nhiều loại nào cả”, bác sĩ Hưng nói.