Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) vừa tính toán tổng vốn đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chỉ khoảng 26 tỷ USD, giảm hơn 32 tỷ USD so với đề xuất trước đó là 58 tỷ USD của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT).
Cụ thể, trong báo cáo gửi Thủ tướng về phương án thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Bộ KH&ĐT cho rằng, theo phân tích của các chuyên gia Đức và Hà Lan, với chiều dài hàng nghìn km, tốc độ chạy tàu trên trục Bắc - Nam khoảng 200km/giờ là hiệu quả, tổng mức đầu tư dự án khoảng 26 tỷ USD, giảm hơn 32 tỷ USD so với đề xuất của Bộ GTVT.
Theo Bộ Kế hoạch, các chuyên gia Hà Lan và Đức tính toán, nếu tính các yếu tố khác như sự hợp lý của hướng tuyến, giảm chiều dài tuyến đường sắt tốc độ cao thì tổng mức đầu tư sẽ tiếp tục giảm.
Hiện nay, phương án tối ưu là nâng cấp tuyến đường sắt cũ để chở hàng hóa và đầu tư mới một tuyến đường sắt tốc độ cao để chuyên chở khách.
Về vấn đề này, trả lời VTC News, đại diện Bộ GTVT, ông Nguyễn Trí Đức – Chánh VP Bộ - cho biết, về vấn đề dự toán vốn để xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, phải hiểu cơ sở tiếp cận quy mô, công nghệ, hạ tầng và thiết bị.
"Trong quá trình xây dựng và nghiên cứu tiền khả thi, Bộ GTVT đã lấy ý kiến chuyên gia trong và ngoài nước, các bộ - ngành, hội thảo quốc tế từng bước, từng chuyên đề", ông Nguyễn Trí Đức cho biết.
Chánh văn phòng Bộ GTVT nhấn mạnh, Bộ GTVT đã giao Vụ Kế hoạch Đầu tư và sẽ có thông tin cụ thể đến báo chí về vấn đề này.
Trước đó, Bộ GTVT đã trình Thủ tướng phương án nâng cấp tuyến đường sắt Bắc - Nam hiện tại phục vụ chở khách địa phương và chở hàng hóa.
Theo đó, Bộ GTVT đã đề xuất đầu tư mới tuyến đường sắt tốc độ cao đường đôi, khổ 1.435mm, tốc độ chạy tàu 320 km/giờ, tổng vốn xây dựng lên tới 1.344.459 tỷ đồng (khoảng 58,7 tỷ USD). Thời gian dự kiến xây dựng khoảng 30 năm, từ 2020 - 2050.
Về đề xuất này, Bộ Kế hoạch chỉ rõ: Sau khi kết thúc giai đoạn 1, hoàn thành đầu tư đoạn Hà Nội - Vinh, Nha Trang - TP.HCM vào năm 2032, năng lực khai thác 2 tuyến này đạt 364.000 hành khách/ngày.
Trong khi dự báo số lượng hành khách trên 2 đoạn tuyến này vào năm 2035 chỉ đạt từ 55.000 - 58.000 hành khách/ngày (chỉ gần 16% công suất đầu tư).
Theo Bộ Kế hoạch, từ kinh nghiệm của Đức, Hà Lan, phương án đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tốc độ tối đa 200km/giờ là phù hợp, giảm chi phí đầu tư xã hội.
Ngoài ra, báo cáo của Bộ Kế hoạch nêu rõ, việc đầu tư dự án đường sắt tốc độ 350 km/giờ chỉ để chở khách mà không phục vụ vận tải hàng hóa là quá dư thừa và lãng phí.
Dù ủng hộ việc xây dựng một tuyến đường sắt tốc độ cao mới trên trục Bắc - Nam nhưng Bộ KH&ĐT không đồng tình với đề xuất đầu tư đắt đỏ của Bộ GTVT.
Bộ KH&ĐT cũng nhấn mạnh đảm bảo tính khả thi về mặt kỹ thuật, các doanh nghiệp Việt có thể tiếp cận thực hiện dự án, không để các công ty nước ngoài thâu tóm các hợp đồng có giá trị lớn thuộc dự án để tránh bị lệ thuộc.
Bộ KHĐT cũng khuyến cáo dự án cần tránh độc quyền công nghệ của đối tác nước ngoài, tạo khả năng hợp tác đa phương làm giảm chi phí công nghệ, tăng khả năng xã hội hóa đầu tư.