Các thông tin ở Anh về biến thể mới của virus SARS-CoV-2 có khả năng lây lan dễ dàng hơn đang khiến dư luận lo ngại. Tuy nhiên các chuyên gia về virus học nói rằng hiện vẫn chưa xác định rõ khả năng này và liệu biến thể mới có độc tính cao hơn so với các biến thể khác hay không.
Một số nước châu Âu và Canada đã cấm hoặc hạn chế các chuyến bay từ Anh để ngăn chặn khả năng lây lan dịch Covid-19 do biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Ảnh: AP
Về cơ bản, các loại virus sẽ thường biến đổi khi lây nhiễm trong cộng đồng và một số loại virus có khả năng biến đổi nhiều hơn so với các virus khác. Đây cũng là một trong những lý do chúng ta cần tiêm phòng cúm mới mỗi năm.
Đã có nhiều biến thể mới của virus SARS-CoV-2 được ghi nhận kể từ khi dịch bệnh Covid-19 bắt đầu bùng phát ở Trung Quốc cách đây gần một năm.
Hôm 19/12, Thủ tướng Anh Boris Johnson tuyên bố các biện pháp hạn chế mới do lo ngại biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Một số nước châu Âu và Canada cũng đã cấm hoặc hạn chế các chuyến bay từ Anh để ngăn chặn khả năng lây lan dịch Covid-19 do biến thể mới của virus SARS-CoV-2.
Điều đáng lo ngại về chủng mới của SARS-CoV-2?
Các chuyên gia y tế ở Anh và Mỹ nói rằng biến thể mới này có khả năng lây lan dễ hơn so với các biến thể khác, nhưng vẫn chưa có bằng chứng về độc tính của nó có cao hơn so với các biến thể khác hay không.
Patrick Vallance, cố vấn trưởng về khoa học của chính phủ Anh, nói rằng biến thể mới này “lây lan nhanh và đang trở thành biến thể chủ đạo”, gây ra hơn 60% ca mắc Covid-19 ở London tính đến tháng 12.
Một điểm gây lo ngại khác của biến chủng này là nó có hơn 20 đột biến. Một số đột biến nằm ở gai protein, vốn là mục tiêu trong cơ chế hoạt động của vaccine.
“Chắc chắn là tôi lo lắng về điều này,” nhưng còn quá sớm để biết nó cuối cùng sẽ quan trọng như thế nào, Tiến sĩ Ravi Gupta, người nghiên cứu virus tại Đại học Cambridge ở Anh cho biết.
Virus thường có được những thay đổi nhỏ trong qua quá trình tiến hóa bình thường.
Điều đáng lo ngại hơn cả là khi một loại virus đột biến bằng cách thay đổi các protein trên bề mặt của nó để giúp nó kháng thuốc thuốc đối phó với hệ miễn dịch của con người.
Trevor Bedford, một nhà sinh vật học và chuyên gia di truyền học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, cho biết, có một số bằng chứng cho thấy điều này xảy ra với biến thể mới của SARS-CoV-2. Một số biến thể còn thể hiện khả năng chống lại các phương pháp điều trị bằng kháng thể.
Một quan chức của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nói với BBC ngày 20/12 rằng biến thể mới của SARS-CoV-2 được phát hiện từ hồi tháng 9/2020 ở đông nam nước Anh và lây lan trong khu vực từ khoảng thời gian đó.
Khả năng vaccine ngừa Covid-19 hiện nay vô hiệu với biến thể mới?
Những người từng mắc Covid-19 do thể cũ của virus SARS-CoV-2 có thể mắc bệnh do thể mới hay không? Cựu ủy viên Cơ quan Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) của Mỹ Scott Gottlieb cho rằng sẽ không có khả năng này.
Tiến sĩ Ravi Gupta tại Đại học Cambridge của Anh cũng đồng tình với nhận định này.
Trong khi đó, ứng cử viên được Tổng thống đắc cử Joe Biden đề cử vào vị trí Tổng Y sỹ Mỹ, ông Vivek Murthy ngày 20/12 cũng nói với NBC rằng “không có lý do gì để tin rằng các loại vaccine ngừa Covid-19 đang được phát triển hiện nay sẽ không hiệu quả với biến thể mới này”.
Một số chuyên gia khác nhấn mạnh rằng vaccine tạo ra các phản ứng trên phạm vi rộng của hệ thống miễn dịch ngoài những phản ứng đối với protein tăng đột biến.
Theo Tiến sỹ Moncef Slaoui, trưởng cố vấn khoa học của Mỹ về phân phối vaccine, khả năng các biến thể mới sẽ kháng lại các loại vaccine hiện có là rất thấp, dù không hoàn toàn loại trừ.
“Cho đến nay, tôi không nghĩ rằng có một biến thể nào có khả năng kháng thuốc. Biến thể đặc biệt ở Anh cũng khó thoát khỏi khả năng miễn dịch vaccine”.
Nhà sinh vật học và chuyên gia di truyền học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, Trevor Bedford, cho rằng, để “vô hiệu hóa” vaccine, virus sẽ cần nhiều thay đổi trong mã di truyền chứ không chỉ một hoặc hai đột biến. Tuy nhiên, các loại vaccine ngừa Covid-19 có thể cần được điều chỉnh theo thời gian. Những biến đổi của virus SARS-CoV-2 cũng cần được theo dõi chặt chẽ hơn.
Trong khi đó, ông Vivek Murthy cho rằng, biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 không làm thay đổi các khuyến cáo sức khỏe cộng đồng để phòng ngừa dịch bệnh như: đeo khẩu trang, rửa tay và giãn cách xã hội./.