Ngày 11/8, tờ Army Times đăng tải bài phân tích của tác giả Kyle Rempfer nhan đề: "Here’s the current US plan to build up Syrian proxies, including an oilfield guard force" (tạm dịch: Kế hoạch xây dựng quân ủy nhiệm Syria của Mỹ, bao gồm lực lượng bảo vệ các mỏ dầu).
Nhằm đem lại cho độc giả cái nhìn khách quan trong bối cảnh các cuộc đối đầu vẫn đang tiếp diễn giữa Nga và Mỹ tại miền đông Syria, cũng như nguy cơ nổ ra các cuộc nổi dậy tại tả ngạn sông Euphrate, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
Mỹ tính tăng "quân ủy nhiệm" để "bảo vệ" các mỏ dầu Syria?
Ngày 4/8, báo cáo của Lầu Năm Góc tiết lộ rằng Quân đội Mỹ đang lên kế hoạch tăng gấp đôi quy mô của một số lực lượng ủy nhiệm và hoàn tất công tác huấn luyện một đơn vị khoảng 2.200 tay súng nhằm "bảo vệ các mỏ dầu" ở đông bắc Syria.
Báo cáo nói trên được công bố ngay sau thỏa thuận giữa Delta Crescent Energy LLC, một công ty có trụ sở tại Delaware, Mỹ và lực lượng người Kurd ở Syria để khai thác và xuất khẩu dầu thô trong các khu vực họ kiểm soát.
Bộ Ngoại giao Syria coi đây là một thỏa thuận bất hợp pháp nhằm "ăn cắp" tài nguyên thiên nhiên của Syria. Còn theo các quan chức Liên minh chống khủng bố do Mỹ dẫn đầu, kế hoạch bảo vệ các mỏ dầu sẽ khiến tàn quân khủng bố IS không thể tiếp cận một nguồn thu quan trọng.
Theo báo cáo, khu vực hiện kiểm soát bởi các đồng minh của Mỹ có năng suất ít nhất 30.000 thùng dầu, đem lại doanh thu từ 1 triệu đến 3 triệu USD mỗi ngày (trước khi giá dầu thế giới giảm mạnh gần đây).
Lực lượng an ninh (được cho là PRISF) bảo vệ một nhà tù ở Hasakah, đông bắc Syria.
Mặc dù Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) được Mỹ hậu thuẫn đã nỗ lực "củng cố" an ninh gần các mỏ dầu và khí đốt lớn ở đông bắc Syria họ vẫn phụ thuộc vào lực lượng Mỹ.
Ở Syria, SDF chia khu vực họ kiểm soát thành 3 khu vực Trung, Nam và Đông. Tại mỗi một khu vực, liên minh đang tài trợ cho ít nhất là 2 nhóm "cảnh sát" địa phương là Lực lượng An ninh nội bộ (InSF) và Lực lượng an ninh Tỉnh (PRISF) của SDF.
Theo báo cáo, InSF, tổ chức thực hiện các hoạt động tương tự như cảnh sát vũ trang là kiểm soát giao thông và các chốt gác trên các tuyến đường có quân số khoảng 11.200 và dự kiến sẽ tăng lên 28.200 người.
Hêzên Anti-Terror (HAT) một đơn vị "chống khủng bố" tự xưng của người Kurd đang cộng tác với liên minh với nhân lực khoảng 250 người và dự kiến sẽ được tăng lên 800 người, theo báo cáo.
Quan trọng hơn cả là "lực lượng duy trì an ninh tại các cơ sở hạ tầng dầu khí quan trọng", "bảo vệ an ninh biên giới" bao gồm cá nhà tù giam giữ tù binh IS ở đông bắc Syria và trực thuộc PRISF sẽ tăng lên tới 2.200 người một khi có đầy đủ nhân lực và huấn luyện.
Về tổng thể, người Mỹ mong muốn PRISF tăng quân số lên khoảng 22.000 người, nhưng hiện vẫn chưa rõ họ đã gần tới mục tiêu tuyển mộ này ra sao.
Các thành viên của Hêzên Anti-Terror (HAT) trong một buổi huấn luyện hôm 4/7.
Công việc "bộn bề"?
Nguồn vốn cho các đơn vị nói trên được cung cấp thông qua Quỹ trang bị chống IS, quỹ này đã nhận được 200 triệu USD chỉ tính riêng tại Syria trong năm tài khóa 2020. Quân đội Mỹ đã yêu cầu số tiền tương tự trong yêu cầu ngân sách năm tài khóa 2021.
Báo cáo nêu rõ khoảng một nửa lực lượng bảo vệ các mỏ dầu đã được huấn luyện cho đến tháng 3/2020. Công tác huấn luyện bao gồm các nội dung như bảo vệ mục tiêu, tuần tra, vận hành camera giám sát, thiết lập các chốt chặn và phản ứng nhanh trước các vụ việc phá hoại.
Theo báo cáo của Lầu Năm Góc, một phần mục tiêu trong việc tăng cường lực lượng cho các đơn vị PRISF nhằm "đảm bảo an toàn" cho những cựu thành viên IS và gia quyến đứng trước "nguy cơ ngày càng gia tăng".
Tình hình hiện được đánh giá là "xấu đi" tại các nhà tù ở miền đông ở Syria, nơi giam giữ khoảng 10.000 tù binh IS bao gồm 2.000 tay súng nước ngoài.
Theo báo cáo, hầu hết người nước ngoài vẫn ở tiếp tục bị giam giữ trong các nhà tù này do quốc gia mà họ có quốc tịnh không thể hoặc không muốn hồi hương họ để truy tố.
Tình trạng của các nhà tù nói trên được cho là đã bắt đầu xuống cấp "mặc dù đã nhận được hơn 2 triệu USD từ Liên minh trong những tháng gần đây".
Những người bị giam giữ đã nổi loạn ở ít nhất một cơ sở để phản đối điều kiện sống cũng như yêu cầu được tiến hành xét xử và liên lạc với gia đình.
Bên cạnh miền đông Syria, Lực lượng đặc biệt Mỹ cũng đang đồn trú và huấn luyện cho phiến quân Syria tại al-Tanf, một căn cứ nhỏ gần "ngã ba biên giới" Syria, Iraq và Jordan.
Các con số cho kế hoạch cấu trúc nhóm quân tại đây không được miêu tả trong báo cáo mới nhất của Bộ Quốc phòng Mỹ.
Kyle Rempfer từng là một thành viên của Lực lượng đặc biệt thuộc Không quân Mỹ và hiện là một phóng viên của Military Times, tập trung vào Quân đội Mỹ.
Army Times (Thời báo quân đội) là một tạp chí quân sự trực thuộc Sightline Media Group có trụ sở tại Virginia, Mỹ.
Đặc nhiệm Mỹ huấn luyện phiến quân Maghaweir al-Thowra (MaT) tại căn cứ al-Tanf.