Dịch sâu hại nguy hiểm
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), một loài sâu hại mùa màng được phát hiện ở Trung Quốc 5 tháng trước đang có dấu hiệu lan mạnh và có thể làm tổn hại nghiêm trọng vụ mùa và làm suy kiệt nguồn cung cấp lương thực của đất nước này.
Được biết, loài sâu hại có tên tiếng anh là Fall Armyworm (FAW). Chúng tấn công nhiều loại cây, ăn ngô, đậu nành, cây bông, lúa, và hàng loạt cây trồng khác. Việc này có thể sẽ buộc Trung Quốc phải nhập khẩu thêm gạo, ngô và đậu nành để bù vào khoản thiếu hụt lương thực. Trước thương chiến Mỹ - Trung, Bắc Kinh đã nhập khẩu khoảng 60% lượng xuất khẩu đậu nành từ Mỹ.
Vấn đề sâu hại xảy ra khi chính quyền Trung Quốc cố gắng tăng sản xuất đậu nành để giảm nhu cầu nhập khẩu. Trung Quốc hiện tại là nhà nhập khẩu đậu nành lớn nhất thế giới.
Trung Quốc sản xuất khoảng 16 triệu tấn đậu nành hàng năm, nhưng nhập khẩu tới hơn 80 triệu tấn loại nông sản này để nuôi gia súc và sản xuất dầu.
Sâu hại Fall Armyworm. Ảnh: AP
Theo thống kê, loại sâu hại hiện có mặt tại ít nhất 6 tỉnh ở Trung Quốc và có nguy cơ rất cao sẽ gây ra dịch.
"Các chuyên gia bảo vệ thực vật tư nhân và chính phủ ở Trung Quốc báo cáo rằng sâu FAW lây lan nhanh hơn so với dự kiến," USDA cho biết.
USDA thông tin thêm rằng hầu hết nông dân ở Trung Quốc không được đào tạo và thiếu nguồn lực tài chính để kiểm soát dịch sâu hại một cách hiệu quả. Ngoài ra, có khả năng cao sâu hại sẽ lây lan tới tất cả các vùng nông nghiệp của Trung Quốc trong vòng 12 tháng tới.
"Tình hình sẽ rất nghiêm trọng cho tới khi các chương trình kiểm soát được áp dụng," Allen Knutson, nhà côn trùng học ở Dallas, cho biết.
Hiện tại, Trung Quốc đã phải đương đầu với khủng hoảng dịch bệnh ở lợn, một trong những loại thực phẩm chính ở quốc gia này, khiến Bắc Kinh chịu áp lực khổng lồ trong nỗ lực chống lại sâu FAW. Từ tháng 8 tới nay, đã có ít nhất 129 trường hợp lợn mắc virus tả lợn châu Phi. Rabobank ước tính có thể 200 triệu cá thể lợn ở Trung Quốc có thể mắc bệnh và tổng sản phẩm từ lợn sẽ giảm tới 30%.
Thế khó của Trung Quốc
Vì dịch tả lợn nói trên, Trung Quốc đã tăng cường bù đắp các loại sản phẩm từ vật nuôi khác, bao gồm gà. Ngoài ra, Trung Quốc cũng phải tăng cường nhập khẩu thịt lợn, bao gồm lợn từ Mỹ mặc cho đòn trả đũa thuế quan mà Bắc Kinh áp dụng.
Tương tự như vậy, bất kì vụ mùa thiệt hại nào trong năm nay cũng sẽ khiến Trung Quốc phải tìm cách nhập khẩu thêm ngô, đậu nành, gạo và các loại hàng hóa thiết yếu khác. Hiện nay mức thuế đối với các sản phẩm nông sản từ Mỹ vào Trung Quốc là 25%, bao gồm đậu nành.
Bắc Kinh đã tìm tới những nhà cung cấp nông sản khác trên thế giới, bao gồm các quốc gia Nam Mỹ và châu Âu. Kế hoạch tăng thuế quan của tổng thống Donald Trump có thể sẽ khiến Trung Quốc buộc phải trả đũa bằng cách tiếp tục tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ.
Trung Quốc không phải là quốc gia duy nhất phải đối phó với sâu FAW. Nhà côn trùng học Knutsen cho biết loại sâu hại này đã xuất hiện tại nhiều nơi trên thế giới, bao gồm Nam Mỹ và Châu Phi.
Nếu xét tới tình hình ở Châu Phi, thì có thể thấy Trung Quốc sẽ chịu nhiều thiệt hại bởi sâu FAW. USDA cho biết từ năm 2016 tới nay, loại côn trùng này đã "gây ra thiệt hại kinh tế trên diện rộng ở khắp Châu Phi."
Trong khi đó, tại Mỹ và Mexico, sâu FAW đã được kiểm soát nhờ vào thuốc trừ sâu. Ngoài ra, loại sâu này còn bị hạn chế bởi một số loại ngô và cây bông ở Mỹ đã được biến đổi gen.
"Chính quyền Trung Quốc đã triển khai kế hoạch khẩn cấp để kiểm soát và phản ứng lại loại sâu hại này. Sâu FAW không có thiên địch ở Trung Quốc và sự xuất hiện của chúng sẽ làm giảm sản lượng, chất lượng của ngô, gạo, lúa mì, cây bo bo, mía, bông, đậu tương lạc cùng nhiều loại cây trồng khác," USDA nói trong báo cáo.
Sâu FAW được phát hiện lần đầu ở Trung Quốc vào tháng 1 năm nay, ở tỉnh Vân Nam. USDA cho biết có thể loại sâu này đã thâm nhập Trung Quốc từ Myanmar. Năm ngoái, sâu FAW xuất hiện ở Ấn Độ và sau đó đã lây lan sang Bangladesh và Myanmar.
Theo thông báo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), trên thế giới đã phát hiện một loài sâu hại mới có tên tiếng anh là Fall Armyworm, tên khoa học là Spodoptera frugiperda, có nguồn gốc từ những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Mỹ. Loài sâu này phát hiện lần đầu tại châu Á là ở Ấn độ vào tháng 7 năm 2018.
Chúng lây lan rất nhanh và gây hại nặng tại các vùng bị xâm nhiễm, hiện nay loài sâu hại này đã xuất hiện tại Banglades, Srilanka, Myanmar, Thái Lan và Trung Quốc. Đây là loài sâu hại mới chưa phát hiện tại Việt Nam, được cảnh báo có khả năng phát tán vào Việt Nam và gây hại nghiêm trọng nếu không có biện pháp phòng chống kịp thời.
- Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn