Ghali là một giáo khu Do Thái nghèo khổ, người quản lý trong giáo khu bèn viết thư cho một nhà kinh doanh than đá giàu có ở thành phố Wallenberg, xin ông gửi đến vài xe than vì mục đích từ thiện.
Thương nhân viết thư trả lời: "Chúng tôi không thể tặng không cho phía các ông. Nhưng chúng tôi có thể bán cho các ông 50 xe than với giá khuyến mãi 50%".
Giáo khu nghèo khổ ấy tỏ ý bằng lòng, nhưng chỉ xin giao trước 25 xe than. Ba tháng sau khi giao hàng, họ không chịu giao tiền, mà cũng không tiếp tục gửi thư mua hàng nữa.
Nhà doanh nghiệp bán than bèn gửi đến một bức thư thúc ép trả tiền. Mấy ngày sau, ông nhận được thư trả lời từ Ghali:
"...Bức thư đòi tiền của ông, chúng tôi thật tình không sao hiểu nổi. Ông đã đồng ý bán cho chúng tôi 50 xe than, giảm giá 50%, 25 xe than lù vừa đúng với giá tiền mà ngài đã ưu ái giảm cho chúng tôi. Chúng tôi cám ơn đã nhận được 25 xe than này, còn 25 xe than kia, chúng tôi không cần nữa!".
Thương nhân bán than "hào phóng" kia ắt hẳn đã rất tức giận, nhưng cũng chẳng thể làm gì hơn. Ông có thể nguyền rủa trò ma mãnh của những kẻ đã "cướp trắng" 25 xe than của mình, nhưng cũng không thể không phục trí thông minh của những người Do Thái ở giáo khu Ghali.
Trong câu chuyện này, hành động của người Do Thái ở giáo khu Ghali không thể xem là một trò lừa dối ma mãnh, chỉ đơn thuần là họ đã biết lợi dụng sự mơ hồ trong lời giao kèo của đôi bên, an nhàn ngồi ở nhà chờ người ta "gửi" đến cho mình 25 xe than.
Đó là một tuyệt chiêu kiếm tiền của người Do Thái.
Người Do Thái thích tiền, nhưng chưa bao giờ che giấu thiên tính thích tiền bẩm sinh của mình. Vì vậy, song song với thái độ chỉ trích thói "ham tiền như mạng sống, tham lam bẩm sinh" của người Do Thái, người ta cũng rất khâm phục thái độ hết sức thẳng thắn vô tư khi đối mặt với vấn đề tiền bạc của người Do Thái.
Chỉ cần nhận định đó là một cách kiếm tiền khả thi, người Do Thái nhất định sẽ tìm cách thực hiện nó. Kiếm tiền là điều hợp với đạo lý tự nhiên, kiếm được tiền mới được xem là thông minh thực sự. Đó chính là chỗ độc đáo và vượt trội trong trí tuệ của người Do Thái.
* Nội dung được trích trong cuốn: "Bí quyết kinh doanh của người Do Thái" - Biên dịch: Trí Thức Việt