Thanh kiếm Khopesh và quyền lực tối cao của quân đội Ai Cập trong thời kỳ Đồ đồng
Trong nhiều thế kỷ qua, phương Tây coi Ai Cập như vùng đất bí ẩn chứa đầy trí tuệ cổ xưa, bí mật ẩn giấu và những đế chế bị lãng quên.
Kỹ thuật quân sự Ai Cập cũng là điều bí ẩn. Khopesh là thanh kiếm cong thường được sử dụng ở Ai Cập trong thời kỳ Đồ đồng, đại diện cho kiểu kiếm cổ nhất được sử dụng ở Bắc Phi và Cận Đông. Nhờ thanh kiếm này, người Ai Cập đã thành lập một đế chế cổ đại.
Trong thời kỳ Đồ đồng, Ai Cập là một cường quốc thống trị thế giới. Có thể đế quốc Ai Cập bảo vệ trọn vẹn chủ quyền là nhờ quân đội tiên tiến với vũ khí hiệu quả như kiếm Khopesh. Chỉ mình kiếm Khopesh thì không đủ, nhưng nó là thứ vũ khí đắc lực trong chiến đấu.
Hình thù trên phiến đá vôi mô tả Ramesses IV đánh bại kẻ thù trong triều đại thứ 20,
Chiến binh cầm thanh kiếm Khopesh.
Mô tả thanh kiếm Khopesh
Khopesh là một thanh kiếm lưỡi cong, gờ lưỡi cắt cũng là gờ cong ra. Thanh kiếm Khopesh hình dạng lưỡi liềm, phần lưỡi dao nối với tay cầm có cái móc. Do đó, một số học giả xếp loại Khopesh là thanh kiếm lưỡi liềm, được tìm thấy trên khắp thung lũng sông Nile, phía đông châu Phi, Trung Đông và tiểu lục địa Ấn Độ.
Thanh kiếm Khopesh giữa Thời kỳ Đồ đồng.
Nguồn gốc và lịch sử sơ khai của thanh kiếm Khopesh
Thanh kiếm Khopesh có liên quan chặt chẽ đến Ai Cập, dù nguồn gốc của nó không phải ở đây. Nó được phát minh ra ở Lưỡng Hà (Mesopotamia) vào đầu thiên niên kỷ thứ 2 trước CN.
Hơn nữa, bia đá có niên đại 2.500 năm trước CN, mô tả một vị vua Sumer dùng thanh kiếm hình liềm. Cho nên, vũ khí này có thể là tiền thân của thanh kiếm Khopesh.
Sau khi có mặt ở Mesopotamia, thanh kiếm Khopesh đã đến Syria và thành phố Canaanite. Nó từ Mesopotamia du nhập đến Ai Cập vào khoảng năm 1550 trước CN, trong thời kỳ Vương quốc mới.
Vũ khí kim loại đầu tiên là rìu đồng. Trước thời đại đồ đồng, chỉ có rìu vì đồng không đủ mạnh để chịu được quá trình luyện kim để chế tạo kiếm. Sau đó, đồng được sử dụng phổ biến hơn. Tuy nhiên, kim loại cứng hơn cho phép chịu lực tác động mạnh hơn. Người ta đã rèn được lưỡi kiếm đủ dài để trở thành thanh kiếm. Cho nên, những thanh kiếm như Khopesh đã ra đời.
TGhanh kiếm Khopesh thời Ai Cập cổ đại.
Sử dụng thanh kiếm Khopesh
Không giống như rìu và giáo mới đầu không dùng làm vũ khí, thanh kiếm có lẽ là một trong những vũ khí đầu tiên dành cho chiến đấu. Thanh kiếm cong Khopesh được sử dụng chủ yếu làm vũ khí cắt, chém và chặt. Do đó, áo giáp được dùng phổ biến để bảo vệ thân thể chiến binh.
Ngoài chém và chặt, thanh kiếm Khopesh cũng được dùng để đâm. Cho nên, nó trở thành vũ khí đa dụng. Móc ở đuôi kiếm cũng được dùng để xé toạc khiên đối thủ. Thanh kiếm Khopesh trở thành một thứ vũ khí đáng sợ và linh hoạt. Nó được coi là vũ khí lợi hại như chùy trong nghệ thuật quân sự Ai Cập.
Bức tranh cổ của Ai Cập cho thấy thanh kiếm cong.
Ảnh hưởng của thanh kiếm Khopesh đối với các nền văn hóa khác
Từ khoảng thế kỷ thứ 6 trước CN, người Hy Lạp bắt đầu sử dụng vũ khí có lưỡi gọi là machaira hoặc kopis. Một số học giả cho rằng tên kopis có thể bắt nguồn từ chữ khopesh của Ai Cập.
Ngoài ra, người Hittites - đối thủ đáng gờm của người Ai Cập trong Thời kỳ Đồ đồng cũng sử dụng thanh kiếm hình dáng giống như Khopesh. Tuy nhiên, không rõ họ đã sao chép thiết kế của Ai Cập hay thừa hưởng thiết kế Khopesh trực tiếp từ Mesopotamia.
Những thanh kiếm cong tương tự như Khopesh cũng được tìm thấy ở phía đông và trung châu Phi. Các nền văn hóa khác đã sử dụng dao găm giống như lưỡi kiếm cong Khopesh. Không rõ truyền thống chế tạo lưỡi kiếm cong được thừa hưởng từ Ai Cập hay thiết kế dao găm được phát triển riêng ở phía nam Mesopotamia.
Một thanh kiếm hoặc dao găm giống như Khopesh cũng được thấy trong các nền văn hóa Dravidia ở miền nam Ấn Độ, các vùng ở Nepal không thuộc Dravidic ở phía bắc.
Những thanh kiếm giống Khopesh còn hiện diện trong các nền văn hóa chịu ảnh hưởng của Dravidia và Mesopotamia. Thung lũng Indus, hay nền văn minh Harappan, có quan hệ thông thương với Mesopotamia vào đầu năm 3000 trước CN có lẽ chịu ảnh hưởng của Dravidian theo sắc tộc.
Nền văn minh Thung lũng Indus tiền Aryan tồn tại dưới hình thức này hay hình thức khác đến giữa thiên niên kỷ thứ 2 trước CN. Đây là thời đại thích hợp để lưu truyền những lưỡi kiếm giống như Khopesh từ nền văn minh Mesopotamia đến Dravidia.
Nguồn bài và ảnh: Ancient Origins