Sir Ernest Shackleton và con tàu Endurance huyền thoại bị mắc cạn ở Nam Cực năm 1915.
Ở độ sâu 3.008 mét dưới đáy đại dương lạnh lẽo và khắc nghiệt tại Nam Cực, đoàn thám hiểm hơn 100 người đến từ nhiều nơi trên thế giới đã có phát hiện chấn động: Tìm thấy xác con tàu Endurance của nhà thám hiểm lừng danh thế kỷ 20 Sir Ernest Shackleton ở vùng biển Weddell xa xôi của Nam Đại Dương.
Đoàn thám hiểm do Tiến sĩ John Shears làm trưởng đoàn đã có 'món quà' ý nghĩa dành tặng cho Sir Ernest Shackleton nhân 100 năm ngày mất của ông. 107 năm kể từ ngày bị mắc kẹt và chìm xuống đáy đại dương, con tàu Endurance vẫn sừng sững dưới đáy biển sâu.
Báo chí phương Tây nhận định: Đây là cuộc tìm kiếm xác tàu đắm thử thách nhất thế giới - cho một trong những huyền thoại vĩ đại nhất của lịch sử thám hiểm (tàu Endurance) bị mất tích cách đây hơn một thế kỷ trong vùng nước băng giá ở Nam Cực.
HÀNH TRÌNH 30 NGÀY LÀM NÊN KỲ TÍCH
Chuyến thám hiểm trị giá 10 triệu đô (bởi một nhà tài trợ giấu tên đài thọ) do Tiến sĩ John Shears làm trưởng đoàn có tên: Endurance22, và được Tổ chức ủy thác di sản hàng hải Falklands (Falklands Maritime Heritage Trust) đứng ra bảo lãnh.
Endurance22 là nơi quy tụ rất nhiều nhà khảo cổ học biển, kỹ sư, kỹ thuật viên và nhà khoa học băng biển hàng đầu thế giới.
Ngày 5/2/2022, đoàn thám hiểm 64 người cùng với thủy thủ đoàn 46 người (tổng cộng 110 người) lên tàu S.A. Agulhas II đã khởi hành từ Cape Town (Nam Phi) tiến thẳng về vùng biển Weddell lạnh giá.
Khu vực khảo sát tìm kiếm xác tàu Endurance của đoàn thám hiểm Endurance22. Nguồn: Endurance22
Do xác tàu Endurance đã được tuyên bố là Di tích lịch sử và Đài tưởng niệm theo Hiệp ước Nam Cực, do đó, mọi hoạt động thám hiểm của Endurance22 không bao gồm việc xâm nhập vào xác tàu; và không được phép để bất kỳ thiết bị nào có khả năng thực hiện các hành động như đào, khoét, xú hoặc chạm vào xác tàu.
Và Endurance - đồng nghĩa với việc không được phép chạm!
Vậy, bí mật nằm ở đâu?
1. Công nghệ lai giữa AUV và ROV
S.A. Agulhas II khi đó là một trong những tàu nghiên cứu địa cực lớn nhất và hiện đại nhất trên thế giới. Việc tìm kiếm xác tàu Endurance được tiến hành bằng cách sử dụng hai phương tiện lặn SAAB Sabertooth tối tân được trang bị công nghệ khảo sát hình ảnh và sóng siêu âm hiện đại.
Nhiệm vụ kéo dài 30 ngày chưa từng có tiền lệ này đã chứng minh cho nhiều người thấy công nghệ hàng hải vượt bậc mà tàu phá băng S.A. Agulhas II và các nhà thám hiểm mang theo.
S.A. Agulhas II là tàu đầu tiên triển khai các phương tiện dưới nước SAAB Sabertooth để tìm kiếm xác con tàu Endurance. Phương tiện lai này kết hợp các thuộc tính của Phương tiện điều hành từ xa (ROV) - luôn được liên kết với bề mặt - và Phương tiện tự hành dưới nước (AUV) - có khả năng hoạt động mà không cần liên kết như vậy.
Do đó, SAAB Sabertooth có khả năng hoạt động dưới nước sâu như một phương tiện tự hành hoặc thông qua dây buộc.
SAAB Sabertooth (màu vàng) nặng khoảng 650 kg, là một phương tiện lai giữa AUV và ROV.
Khi con tàu bị đè bẹp trong băng và chìm vào năm 1915, thuyền trưởng Frank Worsley của Endurance đã đo đạc chi tiết vị trí và ghi lại nó vào nhật ký hải trình của mình - cuốn nhật ký hiện đang được lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Địa cực Scott (SPRI).
Do đó, nhóm thám hiểm Endurance22 biết nơi cần tập trung các nỗ lực tìm kiếm và miễn là họ có thể đến đủ gần con tàu, nhằm mục đích triển khai SAAB Sabertooth dưới lớp băng để cố gắng xác định vị trí xác tàu.
Nếu điều kiện băng trên biển cho phép tàu thám hiểm S.A. Agulhas II đến đủ gần khu vực có xác tàu Endurance, các Phương tiện tự hành dưới nước (AUV) sẽ được phóng trực tiếp từ tàu.
Nếu tàu S.A. Agulhas II không thể đến gần khu vực xác tàu, đoàn thám hiểm sẽ dùng một máy khoan băng khổng lồ có đường kính 1 mét để khoan các lỗ xuyên băng. Lỗ này đủ rộng để SAAB Sabertooth được thả xuống biển để tìm vị trí, khảo sát và quay phim xác tàu Endurance.
Các SAAB Sabertooth có khả năng tiếp cận các địa điểm cách xa con tàu mẹ mà chúng được phóng lên tới 160km và quay lại với hình ảnh, video và dữ liệu khảo sát rõ nét. Điều này có nghĩa là ngay cả khi điều kiện băng trên biển khó khăn, đoàn thám hiểm vẫn có thể khảo sát vị trí xác tàu, ngay cả khi tàu thám hiểm S.A. Agulhas II không thể tự mình đến được vị trí.
2. Hệ thống camera độ nét cao
SAAB Sabertooth được trang bị các camera có độ nét cao và khả năng chụp ảnh sườn cực tốt.
Được sản xuất tại Thụy Điển bởi Công ty hàng không vũ trụ SAAB AB và được vận hành bởi các chuyên gia tìm kiếm dưới nước, SAAB Sabertooth có thể tìm kiếm và lập bản đồ các mảng lớn dưới đáy đại dương ở độ sâu lên đến 4.000 mét và gửi dữ liệu lên bề mặt trong thời gian thực.
Tính năng kỹ thuật của SAAB Sabretooth AUV
Sau khi Endurance được tìm thấy thành công, toàn bộ con tàu được máy quét laser của AUV khảo sát để tạo ra mô hình 3D và phạm vi bao phủ quang học đầy đủ của xác tàu và trường mảnh vỡ của nó.
Dữ liệu đồ họa thu được sẽ được chia tỷ lệ chính xác cho phép xác tàu, cùng với thiết bị, phụ kiện của nó, được ghi lại ở mức độ chính xác tương đương với khảo sát khảo cổ học trên đất liền.
Sau một tháng chu du trên biển và thám hiểm vùng biển sâu 3.000m, cuối cùng đoàn thám hiểm Endurance22 đã thành công.
Tàu Endurance được phát hiện ở độ sâu 3.008 mét ở biển Weddell thuộc Nam Đại dương, cách nơi nó bị đóng băng từ từ vào năm 1915 khoảng 6 km.
Mensun Bound, Giám đốc khám phá của đoàn thám hiểm cho biết: "Chúng tôi rất may mắn khi xác định được vị trí và chụp được những hình ảnh của xác tàu Endurance huyền thoại.
Đây là con tàu đắm bằng gỗ tốt nhất cho đến nay mà tôi từng thấy. Nó thẳng đứng, hiên ngang dưới đáy biển, còn nguyên vẹn và trong tình trạng bảo quản tuyệt vời. Bạn thậm chí có thể nhìn thấy dòng chữ Endurance được ghi trên phần đuôi tàu".
Những hình ảnh từ cuộc thám hiểm huyền thoại truy tìm xác tàu Endurance. Nguồn: Esther Horvath / Falklands Maritime Heritage Trust
Chuyến thám hiểm 30 ngày chưa có tiền lệ này đã kể lại câu chuyện đầy cảm hứng của tập thể các nhà khoa học, thám hiểm vượt qua biển băng dày, chống chọi với nhiệt độ đóng băng cùng thời tiết khắc nghiệt, sử dụng thuần thục các phương tiện công nghệ cao để cuối cùng tìm ra còn tàu đã ngủ yên hơn 100 năm của nhà thám hiểm vĩ đại thế kỷ 20.
Bằng cách khám phá dữ liệu quan trọng mới về vùng biển phụ, đoàn thám hiểm Endurance22 hy vọng sẽ nâng cao hiểu biết của chúng ta về con tàu Endurance, băng biển ở biển Weddell và sử dụng kiến thức đó để góp phần bảo vệ xác tàu trăn năm tuổi này.
Và bằng cách kể những câu chuyện về cuộc thám hiểm hiện đại này cùng chuyến thám hiểm có 1-0-2 của Sir Shackleton hơn 100 năm trước, người ta hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho những người trẻ tuổi về khoa học, kỹ thuật, công nghệ và khám phá. Hiểu được sức mạnh khi đoàn kết, con người ta sẽ quả cảm và chiến thắng tự nhiên thần kỳ tới mức nào!
Nguồn: Endurance22.org
