Chiều 24/5, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) có những phát biểu liên quan đến quy định "luật sư tố giác thân chủ" trong khi thảo luận về dự luật sửa đổi, bổ sung một số điều BLHS 2015. Những nhận định của bà Thủy đã nhận nhiều phản ứng của dư luận, giới luật sư.
Trong đó, một số ý kiến cho rằng, nếu quá bắt buộc "luật sư tố giác tội phạm" thì chả khác nào việc cần phải "xử lý hình sự bác sĩ pháp y về tội xâm phạm thi thể" hay nếu quy định như vậy sẽ "làm teo tóp đi giới luật sư".
Bên lề kỳ họp Quốc hội sáng nay, đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng, luật sư trước hết là nghề có trách nhiệm bảo vệ công lý, bảo vệ pháp chế.
Luật Hình sự năm 2015 đang quy định luật sư không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác thân chủ của mình, trừ trường hợp anh không tố giác tội mà thân chủ đã thực hiện là tội xâm phạm an ninh quốc gia và tội đặc biệt nghiêm trọng khác.
Đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia, đây là điều đầu tiên bất kỳ người dân nào cũng phải bảo vệ. Nếu an ninh quốc gia bị lung lay, xâm phạm, đe dọa thì không một nghề nghiệp nào có thể ổn định để mà yên tâm, chứ chưa nói đến nghề bào chữa của luật sư.
"Ví dụ thân chủ đã thực hiện hành vi giết người chôn xác ở sau nhà, trong khi đó gia đình nạn nhân đang đau khổ tìm kiếm người thân, các cơ quan tố tụng cũng đang nỗ lực để tìm ra tội phạm hay thân chủ đó đã có hành vi đánh tráo trẻ em dưới 1 tuổi của gia đình này với con gia đình khác.
Đó không chỉ là tội phạm hình sự thông thường nữa mà đó là tội ác.
Anh biết việc đó mà anh không tố giác ra thì tôi nghĩ rằng ở góc độ đạo đức, đạo lý của một con người thông thường đã không thể chấp nhận được.
Chưa nói một người luật sư mang trên mình sứ mệnh bảo vệ công lý, là người có trách nhiệm bảo vệ pháp chế theo điều 3 của Luật Luật sư. Điều đó chúng tôi thấy không đồng tình với một số ý kiến phát biểu", bà Thủy nêu quan điểm.
Nữ đại biểu Quốc hội cũng nhấn mạnh, những tội được liệt kê ở điều 389 không còn là tội phạm hình sự thông thường nữa mà khi hành vi đó xảy ra nó đã là tội ác.
"Quan điểm của tôi cho rằng, nếu phi hình sự hóa tiếp tội không tố giác tội phạm do thân chủ của mình với tội xâm phạm an ninh quốc gia, tội đặc biệt nghiêm trọng trong ở điều 389 là điều rất đáng phải cân nhắc", vị đại biểu đoàn Bắc Kạn nói.
Trước một số ý kiến bày tỏ không đồng tình với phát biểu của mình, đại biểu Nguyễn Thị Thủy chia sẻ thêm:
"Phát biểu của tôi là trên cơ sở vì lợi ích chung của quốc gia, của dân tộc, vì sự bình yên chung của nhân dân. Tôi rất lắng nghe các ý kiến, để từ đó có thêm thông tin để phục vụ hoạt động của người đại biểu đại diện cho nhân dân ngày càng tốt hơn".
Trước đó, tranh luận với ĐB Trương Trọng Nghĩa trong phiên thảo luận về Luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung, ĐB Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh từ thời kỳ phong kiến đến nay, trong các bộ luật của nhà nước, tội "bất trung", tội "đại nghịch" luôn luôn được xem là tội nặng nhất cần trừng trị.
"Mà hiện nay, trong bộ luật của chúng ta gọi là các tội xâm phạm an ninh quốc gia. Đối với những tội này, không thể lấy bất kỳ lý do nào, kể cả lý do về hoạt động nghề nghiệp để cho rằng phải bảo vệ", ĐB Thủy nói.
Theo ĐB Thủy, Hiến pháp 2013 đã quy định Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân và phản bội Tổ quốc là tội nặng nhất.
"Nếu như người bào chữa trong quá trình thực hiện hoạt động bào chữa của mình mà biết thân chủ đã phạm vào các tội xâm phạm an ninh quốc gia, phạm vào các tội khủng bố, tội gián điệp, phạm vào tội phản bội Tổ quốc mà không tố giác vì lý do nghề nghiệp, bao che cho những tội phạm này thì liệu có còn quốc gia nữa hay không để chúng ta yên tâm phát triển nghề nghiệp, dù đấy là bất kỳ nghề nghiệp nào", ĐB Thủy nói.
Theo ĐB Thủy, bộ luật Hình sự 1999 quy định người bào chữa sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác tội phạm đối với 317 tội. Thế nhưng, với việc thu hẹp phạm vi của bộ luật Hình sự 2015, người bào chữa chỉ còn phải chịu trách nhiệm hình sự đối với 83 tội mà không phải như là 317 tội như trước đây.
Ngay sau phát biểu này của bà Thủy đã bị nhiều luật sư phản ứng. Ngay trong phiên thảo luận đó, ĐB Trương Trọng Nghĩa cũng đã bày tỏ "rất thất vọng và không đồng tình" với việc so sánh tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia với tội "bất trung, đại nghịch" thời phong kiến.
ĐB Nghĩa cho rằng, việc có luật sư bào chữa là quyền hiến định. Ranh giới là ở chỗ trong quá trình bào chữa, luật sư biết được một số thông tin về việc thân chủ của mình có thể có phạm tội nhất định.