Trả lời trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh chiều mùng 4, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng tuyên bố "Mỹ không phải là người trong cuộc về vấn đề biển Đông, cần tôn trọng đầy đủ những nỗ lực gìn giữ hòa bình ổn định biển Đông của các nước trong khu vực, chứ không phải hoa chân múa tay với các nước liên quan, và không nên gây sóng gió ở khu vực biển Đông".
Trước đó, Bắc Kinh nhiều lần chỉ trích phát ngôn, cũng như các chiến dịch tự do hàng hải (FONOP) mà quân đội Mỹ tiến hành ở khu vực biển Đông. Trung Quốc cho rằng vấn đề biển Đông là công việc của các nước trong khu vực và nên được giải quyết giữa các láng giềng với nhau.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, ông Robert O'Brien, phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN ở Bangkok sáng mùng 4 rằng: "Bắc Kinh đã sử dụng hành vi đe dọa để cố gắng ngăn chặn các quốc gia ASEAN khai thác tài nguyên ngoài khơi, ngăn chặn việc tiếp cận nguồn dự trữ dầu khí trị giá 2.5 nghìn tỷ USD".
Các nhà lãnh đạo dự Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 22 tại Bangkok, ngày 3/11 (Ảnh: VNA)
Vào ngày Chủ nhật (3/11), các nhà lãnh đạo ASEAN và thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã dự Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 22, tổ chức tại Bangkok.
Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo khẳng định nỗ lực đẩy mạnh đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, hình thành và tuân thủ các chuẩn mực ứng xử, trong đó có sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì môi trường hòa bình, an ninh, ổn định, tự do, an toàn hàng hải, hàng không trên niển Đông, kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp tình hình, đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển (UNCLOS) 1982, thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở niển Đông (DOC), cùng nỗ lực xây dựng biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định và hợp tác.
Đề cập vấn đề biển Đông trong phát biểu trước hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định duy trì hòa bình, an ninh và ổn định tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới và không gian an ninh, phát triển của khu vực là lợi ích và trách nhiệm chung của mọi quốc gia.
Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm của Việt Nam về tình hình biển Đông là rất rõ ràng, nhất quán, đã được bày tỏ nhiều lần tại các diễn đàn ở các cấp.
Thủ tướng khẳng định cần đẩy mạnh các nỗ lực ở cả cấp độ song phương và đa phương đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, không để lặp lại các hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế, tạo môi trường thuận lợi cho các tiến trình xây dựng luật lệ, thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, giải quyết hòa bình các khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế, thực hiện nghiêm túc, đầy đủ DOC và nỗ lực hoàn tất COC hiệu quả, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế và được cộng đồng quốc tế ủng hộ.
Chiều mùng 3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc gặp song phương với đồng cấp Trung Quốc Lý Khắc Cường.
Tại cuộc gặp, Thủ tướng đề nghị hai bên cùng kiểm soát tốt bất đồng, không để ảnh hưởng tới quan hệ hai nước; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định tại khu vực; tiếp tục thực hiện nghiêm túc nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc; kiên trì giải quyết các vấn đề bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982; xử lý tốt vấn đề nghề cá và ngư dân; đề nghị Trung Quốc tôn trọng các hoạt động kinh tế biển bình thường, phù hợp với luật pháp quốc tế của Việt Nam; khẳng định Việt Nam kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ, biển đảo theo luật pháp quốc tế; đồng thời tin tưởng rằng vấn đề này sẽ được giải quyết thỏa đáng.
Phía Trung Quốc khẳng định mong muốn kiểm soát tốt bất đồng trên biển, kiềm chế, không để tác động đến tổng thể quan hệ hai nước.