Hai năm trước, người đàn ông 35 tuổi, quê Quảng Ninh tìm đến một trung tâm hỗ trợ sinh sản ở Hà Nội bày tỏ nguyện vọng được hiến tinh trùng. Người này yêu cầu nhân viên y tế bảo mật thông tin, tránh tình trạng người thân biết chuyện.
Kết quả xét nghiệm cho thấy đủ tiêu chuẩn hiến, anh được y tá đưa vào phòng lấy mẫu. Anh tỏ ra rất hồi hộp và nôn nóng. Sau khi nghe y tá hướng dẫn phải tự cho tinh trùng ra lọ chuyên dụng, không phải bằng cách quan hệ trực tiếp với đối tác, người đàn ông này quay lưng bỏ về.
“Họ tưởng được hiến trực tiếp cho đối tác nên mới đến, khi biết hiến gián tiếp như vậy thì không đồng ý nữa”, nhân viên y tế tại trung tâm hỗ trợ sinh sản kể lại.
Tinh trùng hiến tặng sẽ phải do nam giới tự lấy sau đó cho vào lọ chuyên dụng để bảo quản. (Ảnh minh hoạ)
Theo ThS.BS Hà Ngọc Mạnh, Phó Giám đốc Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Việt Bỉ (Hà Nội), trung tâm hỗ trợ sinh sản của các bệnh viện chuyên khoa hiếm muộn là một trong những nơi tiếp nhận tinh trùng hiến tặng để góp phần giúp đỡ các cặp vợ chồng hiếm muộn mong muốn có con.
Đây là việc làm nghiêm túc và văn minh, song do tâm lý e ngại và sợ mối quan hệ con cái sau này nên số lượng hiến tặng vẫn khan hiếm.
Trong quá trình tiếp nhận và tư vấn người đến hiến tinh trùng, nhân viên viên y tế gặp rất nhiều câu chuyện dở khóc dở cười. Nhiều đơn vị cũng từng tiếp không ít nam giới xin được hiến tinh trùng cho những người kém may mắn. Đến khi làm mọi thủ tục xét nghiệm sức khỏe, đủ điều kiện để tham gia hiến tặng thì họ lại bỏ về với lý do “tưởng được hiến trực tiếp thì cho, nếu không thì thôi”.
Chuyên gia nam học và hiếm muộn cho biết, để có con, nhiều cặp đôi phải xin tinh trùng trong ngân hàng dự trữ. Tuy nhiên thực tế lượng dự trữ tinh trùng ở ngân hàng hiện rất khan hiếm.
Để ngân hàng tinh trùng có thể đáp ứng đầy đủ số lượng, các bác sĩ cũng vận động những đôi vợ chồng hiếm muộn có thể xin tinh trùng của người quen như anh em, bạn bè, đồng nghiệp. Khi đến viện, người hiến sẽ góp tinh trùng của mình vào ngân hàng bệnh viện.
Bệnh viện sẽ lựa chọn bất kỳ một mẫu tinh trùng trước đó để làm thụ tinh ống nghiệm, đảm bảo thông tin của người hiến cũng như người nhận. Có trường hợp người đến hiến yêu cầu muốn biết người nhận là ai, nhưng theo quy tắc, các bác sĩ không thể tiết lộ.
Một trong những lý do người nhận tinh trùng rất sợ gặp người hiến tặng vì nguy cơ "đòi con" sau này. Nhiều người nhận tinh trùng xong thường biệt tăm, thay số điện thoại hay chuyển chỗ ở vì sợ người hiến sẽ tìm đến nhận con.
Theo quy định về cho và nhận tinh trùng, những người hiến tặng tại trung tâm chỉ được phép cho duy nhất một lần, tinh trùng của người cho cũng chỉ được sử dụng cho một người nhận.
Mọi mẫu hiến tại ngân hàng đều được đánh mã số và đảm bảo tính vô danh của người hiến cũng như người sử dụng mẫu sau này. Đối tượng nhận phải đáp ứng hai yêu cầu, một là cặp vợ chồng đang điều trị vô sinh do người chồng không có tinh trùng; hai là phụ nữ độc thân có nhu cầu sinh con.
Người cho tinh trùng sẽ được thăm khám và kiểm tra đầy đủ các điều kiện về sức khỏe. Người hiến chủ yếu là những người trẻ tuổi từ 18 đến 45, khỏe mạnh, không mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS, bệnh tâm thần, bệnh truyền nhiễm hay các bệnh di truyền khác, học vấn tối thiểu học hết trung học cơ sở. Đặc biệt, người hiến phải trên tinh thần tự nguyện và không tìm hiểu bất kỳ thông tin về người nhận như tên tuổi, địa chỉ.