Năm 1995, một vụ núi lửa phun trào xảy ra tại Peru đã khiến giới khoa học phát hiện thêm được một xác ướp bí ẩn mang nhiều giá trị lịch sử. Theo đó, khi núi lửa Nevado phun trào, tro núi lửa phun ra từ đỉnh núi cao tới một dặm và rơi xuống sườn núi Ampato.
Ampato vốn là ngọn núi lửa cao 6.288m thuộc dãy Andes, quanh năm bị bao phủ bởi lớp tuyết dày đến hơn 9m do thời tiết lạnh giá khắc nghiệt. Thế nhưng, sau ảnh hưởng của vụ phun trào núi lửa, lớp băng tuyết trên sườn núi tại đây sau hàng nghìn năm đã bắt đầu bị tan chảy.
Ngay khi lớp giáp băng tuyết của Ampato tạm thời bị rũ bỏ, một bí mật bị chôn giấu hàng trăm năm qua bỗng được lật mở. Trong rất nhiều di tích khảo cổ tìm được, giới khoa học đặc biệt quan tâm tới một ngôi mộ bên sườn núi, nơi chôn cất và an nghỉ của một cô thiếu nữ khoảng 12-14 tuổi.
Xác ướp của em được phát hiện trong tư thế ổn định, dường như em đã ngồi thiền một cách an yên, gương mặt hoàn toàn thanh thản không bộc lộ bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy sự hoảng sợ khi phải đối mặt với cái chết.
Xác ướp được tìm thấy trên ngọn núi lạnh lẽo
Xác ướp Juanita
Đây không phải xác ướp đầu tiên được tìm thấy trên dãy núi dài nhất thế giới Andes, thế nhưng nó lại là xác ướp nữ đầu tiên mà giới khoa học khai quật được. Vì lý do đặc biệt này, các nhà khảo cổ đã chọn đặt cho nó cái tên tuyệt đẹp "Juanita".
Khuôn mặt của Juanita dường như vẫn còn nguyên vẹn (Ảnh phác thảo)
Sau khi nghiên cứu kĩ lưỡng, Juanita được xác định đã qua đời vào khoảng thế kỷ 16, nghĩa là cách đây khoảng 500 năm. Với tình trạng gần như còn nguyên vẹn, xác ướp của cô bé Juanita được công nhận là xác ướp được bảo quản tốt nhất ở châu Mỹ.
Nguyên nhân chính đến từ việc nó bị mắc kẹt dưới lớp băng 9m trong suốt hàng trăm năm qua. Khí hậu lạnh giá đã ngăn chặn sự phân hủy của xác thịt do hầu hết các chủng vi khuẩn và nấm không thể tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt như vậy.
Chuyên gia hàng đầu tại Peru về xác ướp, Sonia Elizabeth Guillén nhận định: "Thi thể của Juanita gần như đã được bảo quản đông lạnh trong điều kiện tối ưu nhất. Điều này giúp xác ướp của cô bé có giá trị và ý nghĩa rất lớn đối với ngành khảo cổ học, chúng tôi sẽ có thể thu thập và nghiên cứu được rất nhiều dữ liệu về lịch sử dân tộc học và khảo cổ học thông qua phân tích DNA và máu đông của cô bé".
Cái chết tưởng thanh thản hóa ra ẩn sau đó là sự thật xót xa
Cô bé Juanita được tìm thấy trong tư thế ngồi xếp bằng 2 chân như đang thiền định, gương mặt em hoàn toàn bình thản. Mái tóc đen và dài của em được thắt gọn gàng bằng sợi dây làm từ lông lạc đà. Đầu em đội một chiếc khăn choàng với những đường cắt may tinh xảo. Ngoài ra, phần cổ và cánh tay em rất thanh mảnh và xinh đẹp.
Quần áo cùng trang sức trên người cô bé đều là hàng cao cấp. Nghiên cứu kỹ hơn nữa mới thấy mọi chi tiết trên người em đều toát ra khí chất quý tộc, từ cách trang điểm, búi tóc, đến dáng hình thanh tao và những món đồ được thiết kế tinh xảo. Họ bắt đầu nghi ngờ thân phận thật sự của xác ướp thiếu nữ này. Liệu có phải em xuất thân từ một gia đình quyền quý thời xưa không?
Chỉ có một điều duy nhất dường như... không đúng. Đó chính là dù quần áo trên người em rất đẹp và sang trọng, nó lại không hề vừa vặn với thân hình nhỏ bé của Juanita. Chúng quá khổ và rộng hơn hẳn so với kích cỡ cơ thể em.
Thêm vào đó, ngoài một số vật phẩm hiến tế, chẳng hạn như đồ gốm, tượng vàng và bạc ra thì các nhà khoa học còn tìm thấy nhiều nhu yếu phẩm và thực phẩm hàng ngày trong lăng mộ. Điều này đã gây ra nhiều tranh cãi về nguyên nhân cái chết của cô thiếu nữ. Nhiều người tin rằng, cô bé có xuất thân quyền quý này đã bị mang ra làm vật hiến tế.
Trong thời kỳ văn minh Inca, vì tiết trời quanh năm đều lạnh lẽo nên dân chúng rất tôn thờ Mặt trời. Họ tin rằng, để nhìn thấy được ánh hào quang tỏa ra từ thần Mặt trời, họ buộc phải hiến dâng vật tế - và không ai khác đó chính là những cô gái xinh đẹp có xuất thân cao quý. Juanita nhỏ bé là một trong những nạn nhân của tục lệ mê tín ghê rợn này. Số phận của em được định đoạt ngay từ khi chào đời: Trở thành người đại diện cho dân tộc bước vào cõi thần linh.
Juanita đã được chọn làm vật hiến tế kể từ khi chào đời. (Ảnh minh họa: Sohu)
Chính vì mang số phận "sinh ra để chết" cho dân tộc, những người như Juanita khi còn sống sẽ được cung phụng hết mức. Họ được tất cả người dân tôn kính, được ăn ngon mặc đẹp và hưởng những thứ tinh hoa nhất. Sau một khoảng thời gian nhất định, họ sẽ được mặc những trang phục lộng lẫy, được đưa tới ngọn núi Ampato thiêng liêng và sử dụng lá Coca để giao tiếp với các vị thần núi.
Tuy nhiên, đối với những cô bé còn non nớt như Juanita, đối mặt với cái chết cận kề, dù biết đang mang trọng trách cao cả vẫn sẽ không tránh khỏi cảm giác hoảng sợ. Gương mặt thanh thản nhưng đôi bàn tay lại nắm chặt lấy nhau, hình ảnh khiến cho các nhà khoa học không thể đưa ra được kết luận rằng cô gái trẻ đang sợ hãi trước cái chết cận kề hay đang tự hào về sự hy sinh cao cả của mình.
Mặc dù vậy, suy cho cùng, hình ảnh của một cô gái tuổi đời còn trẻ nhưng không được định đoạt cuộc sống của mình mà phải hy sinh như vậy khiến các nhà khảo cổ học không khỏi xót xa.
