Trong khi các nhà khoa học đang làm việc đằng sau những cánh cửa đóng kín để bảo vệ tương lai của nhân loại, thì một cuộc chiến bí mật đang âm thầm diễn ra bên trong cơ thể của loài người.
Đó là một prion ẩn chứa trên nhiễm sắc thể số 20 của con người, một mối đe dọa vô hình ký sinh bên trong gen. Nó như một quả bom hẹn giờ, lúc nào cũng đe dọa đến sự an toàn tính mạng của chúng ta.
Phân tích nguồn gốc và đặc điểm của prion
Nhiễm sắc thể 20 của con người từ lâu đã bị coi là "nhiễm sắc thể thải", cho đến khi nghiên cứu gần đây phát hiện nhiễm sắc thể này ẩn chứa một loại "ký sinh" bí ẩn có tên là prion.
Mặc dù prion được hầu hết mọi người mang theo, nhưng chúng thường ở trạng thái không hoạt động và không gây hại trực tiếp cho cơ thể con người. Tuy nhiên, khi hệ thống miễn dịch của cơ thể bị tấn công bởi căng thẳng hoặc các bệnh khác, prion có khả năng được kích hoạt trở lại, và có thể gây ra nhiều loại bệnh nghiêm trọng. Ảnh: Zhihu
Nguồn gốc của prion luôn là tâm điểm tranh luận của các nhà khoa học. Một giả thuyết cho rằng prion phát sinh từ sự tương tác của con người với các loài khác. Nghiên cứu chuyên sâu đã chỉ ra rằng prion có mức độ tương đồng cao với một loại virus nào đó ở lợn, điều này làm dấy lên lo ngại về sự lây truyền virus giữa người và động vật. Một giả thuyết khác cho rằng prion là sản phẩm của quá trình tiến hóa của chính chúng ta, hiện diện trong bộ gen của chúng ta từ thời xa xưa nhưng ít hoạt động hơn.
Trên thực tế, prion có thể thể hiện các mức độ hoạt động khác nhau ở những người nắm giữ chúng. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng sự biểu hiện và khởi phát của prion có liên quan chặt chẽ đến trạng thái của hệ thống miễn dịch của con người. Thời gian ủ bệnh của nó có thể kéo dài hàng năm và sẽ phản ứng khi hệ thống miễn dịch bị tổn hại hoặc bị căng thẳng.
So với các loại virus khác, prion có tỷ lệ đột biến gen cao hơn. Sự thay đổi này mang lại cho prion khả năng thích ứng với các môi trường khác nhau và cũng tạo cơ hội cho virus trốn tránh hệ thống miễn dịch của cơ thể để truy tìm nó.
Căn bệnh quan trọng nhất liên quan đến prion là bệnh prion - một bệnh viêm não tủy tiến triển mãn tính, tiến triển chậm do HIV gây ra. Cơ chế bệnh sinh của prion rất phức tạp và prion đóng một vai trò quan trọng trong đó. Sau khi được kích hoạt, prion sẽ lây nhiễm và phá hủy các tế bào trong hệ thần kinh, dẫn đến các triệu chứng như mất trí nhớ, suy giảm tinh thần và yếu cơ. Và những triệu chứng này ngày càng nặng hơn, cuối cùng có thể dẫn đến tê liệt và tử vong. Ảnh: Zhihu
Mặc dù prion chủ yếu hoạt động thầm lặng nhưng một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng có thể liên quan đến một số bệnh ở người. Prion có liên quan đến sự phát triển của các bệnh như ung thư và các bệnh tự miễn dịch, nhưng cơ chế của mối liên hệ này vẫn cần được nghiên cứu thêm.
Các nhà khoa học đang nỗ lực để mô tả đặc điểm của prion nhằm khám phá các phương pháp điều trị khả thi. Trong số đó, một phương pháp nghiên cứu là khôi phục phản ứng miễn dịch đối với các bệnh liên quan bằng cách khôi phục mức độ biểu hiện của prion. Mặc dù vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm nhưng điều này đã mở ra một hướng mới cho việc phòng ngừa và điều trị bệnh.
Ngoài ra, mối liên quan của prion với các bệnh khác vẫn đang được nghiên cứu. Một số nghiên cứu cho thấy prion có thể liên quan đến các bệnh tự miễn dịch như bệnh đa xơ cứng. Ảnh: Zhihu
Tác động của prion đối với gen người
Với nghiên cứu sâu hơn về prion và ảnh hưởng của chúng đối với gen người, sự hiểu biết về loại virus ẩn này đang dần được cải thiện.
Prion là một loại virus DNA, nó đặc biệt ở chỗ nó chỉ tồn tại trên nhiễm sắc thể số 20 của con người. Virus này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1997. Bằng cách phân tích dữ liệu của "Dự án Bộ gen Người", các nhà khoa học đã phát hiện ra một trình tự chưa biết gắn liền với gen người, đó là đoạn DNA của prion. Tuy nhiên, do chúng tương đối khó tìm nên mối liên hệ giữa prion và nhiều bệnh liên quan đến sức khỏe con người vẫn chưa được biết.
Các nhà nghiên cứu bắt đầu đào sâu vào bộ gen của prion và tìm thấy mối liên hệ của chúng với một số bệnh di truyền. Ví dụ, nghiên cứu trong những năm gần đây đã chỉ ra rằng có thể có một số mối liên hệ giữa prion và các bệnh tự miễn dịch, một số khối u và bệnh tim mạch. Tuy nhiên, cần nghiên cứu thêm để làm rõ các cơ chế cụ thể của các hiệp hội này và ý nghĩa của chúng ở người.
Prion cũng có thể liên quan đến sự xuất hiện của một số bệnh ung thư. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng có một mối tương quan nhất định giữa prion và các khối u ác tính như ung thư dạ dày, ung thư phổi và ung thư hạch. Mặc dù bản thân prion không trực tiếp gây ra sự hình thành khối u, nhưng chúng có thể góp phần vào sự hình thành và tiến triển của khối u bằng cách ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào và sự cân bằng của hệ thống miễn dịch. Ảnh: Zhihu
Ngoài các tác động tiêu cực, prion cũng có thể có tác động tích cực đến gen của con người. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự tồn tại của prion trong bộ gen của con người có thể cải thiện khả năng miễn dịch của con người bằng cách tăng cường chức năng của hệ thống miễn dịch của con người.
Prion cũng có thể tham gia vào sự đa dạng và tiến hóa của gen người. Bằng cách đánh giá sự phân bố và biến thể của prion trong các quần thể khác nhau, các nhà nghiên cứu có thể hiểu rõ hơn về sự đa dạng của bộ gen người và tác động của nó đối với sức khỏe và sự thích nghi của con người.
Prion là các protein lệch tâm (misfolded proteins), truyền hình dạng lệch tâm của chúng sang các biến thể bình thường của cùng một protein. Gây ra một số bệnh thoái hóa thần kinh, nặng có thể tử vong và lây truyền ở người và động vật. Ảnh: Zhihu
Nghiên cứu về prion cho thấy nó có những ứng dụng tiềm năng quan trọng trong lĩnh vực y học và khoa học đời sống. Bằng cách nghiên cứu sâu hơn về mối liên quan của prion với các bệnh di truyền, các nhà khoa học có thể phát hiện ra các mục tiêu điều trị tiềm năng cho các bệnh này. Điều này có thể dẫn đến sự phát triển của các loại thuốc và phương pháp điều trị hiệu quả hơn đối với các bệnh liên quan đến prion.
Tuy nhiên, nghiên cứu prion vẫn còn nhiều thách thức. Do prion tồn tại ở những vùng cụ thể trong bộ gen người nên các nhà nghiên cứu thường gặp khó khăn về kỹ thuật, chẳng hạn như làm thế nào để phát hiện và phân tích chính xác hơn sự hiện diện của prion và tác động của chúng đối với gen người. Bảo vệ quyền riêng tư cá nhân và các vấn đề đạo đức cũng là những vấn đề quan trọng được xem xét trong nghiên cứu prion.
Nghiên cứu chuyên sâu về sự phân bố và biến thể của prion trong bộ gen người có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cấu trúc và sự đa dạng của bộ gen người, từ đó cải thiện mức độ chính xác của y học và mang lại nhiều khả năng hơn cho việc điều trị cá nhân hóa. Ảnh: Zhihu
