Vào buổi chiều muộn ngày 13 tháng 3 năm 1997, khi Mặt Trời vừa lặn, hàng trăm người dân ở Nevada, Arizona, và thậm chí cả Mexico đã chứng kiến một hiện tượng đáng kinh ngạc và khó lý giải: những ánh sáng lạ xuất hiện trên bầu trời. Những ánh sáng này sau đó đã được gọi là “Đèn Phoenix” (Phoenix Lights), và chúng đã trở thành một trong những vụ quan sát UFO nổi tiếng nhất, đồng thời cũng gây ra nhiều tranh luận sôi nổi trong cộng đồng khoa học và công chúng kể từ thời điểm đó.
Khoảng từ 7h30 đến 10h30 tối ngày 13 tháng 3, nhiều người dân từ Phoenix đến các khu vực lân cận đã đổ xô đến các đường dây nóng của sở cảnh sát để thông báo về hiện tượng ánh sáng lạ trên bầu trời. Những người chứng kiến mô tả thấy các “quả cầu” ánh sáng lớn, rực rỡ xuất hiện trên bầu trời cùng với một vật thể hình chữ V khổng lồ. Theo lời kể, vật thể này lớn đến mức có thể phủ kín vài sân bóng đá và lơ lửng ngay trên thành phố Phoenix.
Đặc biệt, trong khi các quả cầu ánh sáng dường như bất động, vật thể hình chữ V lại lơ lửng và di chuyển từ từ về phía Nam, để lại một cảnh tượng kỳ bí và im lặng đến rợn người trên bầu trời đêm. Tuy nhiên, dù các phi công trong khu vực đã liên lạc với kiểm soát không lưu về hiện tượng kỳ lạ này, không có gì bất thường được phát hiện trên radar. Và sau đó, chỉ trong chớp mắt, đèn Phoenix cũng đột ngột biến mất.
Sau sự kiện này, chính phủ và các cơ quan chức năng nhanh chóng đưa ra những lời giải thích nhằm trấn an công chúng. Theo đó, những quả cầu phát sáng được cho là pháo sáng do quân đội bắn ra trong một cuộc diễn tập quân sự, còn vật thể hình chữ V có thể chỉ là những chiếc máy bay A-10 bay theo đội hình. Tuy nhiên, lời giải thích này không làm thỏa mãn công chúng và nhiều nhân chứng đã chứng kiến hiện tượng, bởi họ cho rằng mình đã thấy những vật thể lớn hơn nhiều, im lặng, và không có dấu hiệu của bất kỳ công nghệ quân sự nào hiện có.
Thống đốc bang Arizona khi đó, ông Fife Symington, thậm chí còn tổ chức một buổi họp báo để đùa cợt sự kiện này. Trong buổi họp, ông còn đưa một người mặc trang phục “người ngoài hành tinh” ra để “bắt giữ”, và tuyên bố rằng những lo ngại về đèn Phoenix là quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, đến năm 2007, chính Symington lại thú nhận rằng ông cũng từng thấy vật thể lạ đó và tin rằng nó không thuộc về Trái đất. Ông tiết lộ rằng mình cố tình giễu cợt sự việc với mục đích xoa dịu công chúng, tránh gây nên sự hoảng loạn.
Không ít người đã tận mắt chứng kiến đèn Phoenix và mang theo ký ức khó quên về sự kiện này. Một trong những người đầu tiên báo cáo hiện tượng là một người đàn ông ở Henderson, Nevada, vào khoảng 6h55 chiều. Anh ta kể lại rằng đã thấy một vật thể hình chữ V trên bầu trời. Đến khoảng 8h15 tối, một cựu cảnh sát ở Paulden, Arizona, báo cáo về việc thấy các đèn màu cam di chuyển trên bầu trời. Nhân chứng này đã quan sát qua ống nhòm cho đến khi các đèn biến mất.
Theo các báo cáo, hiện tượng này gồm hai nhóm UFO khác nhau: một là các quả cầu lửa phát sáng, và một là vật thể khổng lồ hình chữ V. Nhiều người mô tả rằng đội hình chữ V có năm đến bảy đèn, di chuyển từ từ từ phía Tây Bắc và quay dần về hướng Nam. Đáng chú ý, một trong những đèn phía sau di chuyển lên phía trước trước khi quay trở lại vị trí ban đầu, càng làm tăng thêm tính bí ẩn của hiện tượng.
Một nhân chứng khác, Dana Valentine, đã kể lại trải nghiệm quan sát đèn Phoenix từ sân sau nhà mình. Anh nhanh chóng gọi cha mình, một kỹ sư hàng không, ra ngoài để cùng chiêm ngưỡng cảnh tượng. Theo Valentine, vật thể này lơ lửng ở độ cao khoảng 500 feet, phủ một phần lớn bầu trời. Valentine mô tả vật thể như một khối hình chữ V lớn, không rõ ràng, giống như một dạng “biến dạng màu xám của bầu trời đêm”.
Tim Ley, một người dân Phoenix, cũng cảm thấy sốc và lo lắng khi thấy vật thể. Ông mô tả: “Nó quá lớn và kỳ lạ. Bạn không thể thấy toàn bộ vật thể, chỉ có thể thấy đường viền của nó như thể có một vật gì đó đang che khuất các vì sao”.
Một nhân chứng khác, Bill Grava, từng là kiểm soát viên không lưu tại Sân bay Quốc tế Sky Harbor, gọi hiện tượng này là “không thể giải thích được”. Ông cho biết radar của ông không phát hiện ra bất kỳ vật thể gì khác thường. Theo Grava, ông vẫn “không biết phải nghĩ gì về sự kiện đó” và cảm thấy vụ việc vẫn là một bí ẩn.
Thành viên Hội đồng thành phố Phoenix, Frances Barwood, là người đầu tiên công khai yêu cầu điều tra về vụ việc. Chính quyền địa phương cũng đã yêu cầu Không quân Hoa Kỳ vào cuộc, nhưng yêu cầu này đã bị từ chối do Không quân cho biết họ không còn thực hiện các cuộc điều tra về UFO kể từ khi đóng cửa Dự án Blue Book vào năm 1969.
Bất chấp những tuyên bố giải thích chính thức, nhiều nhân chứng vẫn cảm thấy nghi ngờ và không tin tưởng. Một số người đã chọn im lặng vì sợ bị chế giễu, trong khi những người khác như Dr. Lynne Kitei và Dr. Brad Evans chỉ nói về hiện tượng này sau nhiều năm.
Thêm vào đó, không ít người tin rằng lời giải thích về các pháo sáng và máy bay A-10 bay theo đội hình là thiếu thuyết phục. Trong khi đó, những nghiên cứu và tiết lộ gần đây từ phía chính phủ về các hiện tượng liên quan đến UFO đã khuyến khích nhiều người suy đoán rằng sự kiện đèn Phoenix có thể liên quan đến công nghệ ngoài hành tinh.
Dù có hay không một lời giải thích thỏa đáng, vụ đèn Phoenix năm 1997 vẫn để lại những ký ức và tác động mạnh mẽ đối với hàng ngàn người. Với nhiều người, đó là khoảnh khắc thay đổi niềm tin và nhận thức của họ về thế giới bên ngoài. Bill Greiner, một tài xế xe tải xi măng, kể lại rằng ông đã không bao giờ tin vào UFO trước đây, nhưng đêm đó đã thay đổi quan điểm của ông mãi mãi. “Trước đó, tôi sẽ nói rằng mình không tin vào người ngoài hành tinh”, Greiner nói. “Nhưng bây giờ, tôi đã thấy một điều gì đó không thuộc về thế giới này”.
Dù vụ việc đèn Phoenix đã trôi qua hơn hai thập kỷ, những câu hỏi và tranh cãi xung quanh sự kiện này vẫn chưa hề lắng xuống. Đối với nhiều người, đó không chỉ là một hiện tượng khó giải thích mà còn là một lời nhắc nhở về những bí ẩn vẫn còn nằm ngoài tầm hiểu biết của con người.
