1. Bí ẩn đảo Roanoke
Năm 1587, một nhóm thực dân người Anh giương buồm đến đảo Roanoke, ngoài khơi bờ biển mà ngày nay là Bắc Carolina. Khi các tàu tiếp tế quay trở lại hòn đảo ba năm sau đó, họ nhận thấy khu định cư trên hòn đảo này đã bị bỏ hoang và những người sinh sống tại đó trước kia cũng biến mất. Manh mối duy nhất là dòng chữ "Croatoan" được khắc lại trên đảo.
Các học giả đã đề xuất nhiều giả thuyết để giải thích điều gì đã xảy ra với những người dân tại đây. Một số người tin rằng họ đã bị người Mỹ bản địa giết chết; những người khác tin rằng họ có thể đã hòa nhập với các bộ lạc gần đó. Thậm chí còn có giả thuyết cho rằng họ đã bị người Tây Ban Nha hoặc một nhóm cướp biển bắt giữ.
Các cuộc khai quật khảo cổ gần đây đã phát hiện ra những manh mối hấp dẫn, bao gồm cả những mảnh gốm cho thấy những người thực dân sinh sống trên đảo có thể đã di cư đến các hòn đảo gần đó. Tuy nhiên, số phận của những người dân thuộc địa Roanoke vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Vào tháng 8 năm 1590, trở về sau chuyến đi đến Anh để nhận đồ tiếp tế, John White, Thống đốc của Thuộc địa đảo Roanoke, ngày nay thuộc Bắc Carolina, đã chứng kiến cảnh khu định cư của mình bị bỏ hoang. White và cấp dưới đã không tìm thấy dấu vết của khoảng 100 cư dân đang sống tại thuộc địa, cũng chẳng hề có dấu hiệu của bạo lực. Manh mối duy nhất cho sự biến mất bí ẩn của đoàn người này là từ "Croatoan" được khắc trên hàng rào quanh khu định cư. Ảnh: Livescience
2. Thành phố Eldorado
Trong nhiều thế kỷ, truyền thuyết về Eldorado đã thu hút trí tưởng tượng của vô số nhà thám hiểm. Theo truyền thuyết, đâu đó ở châu Mỹ có một thành phố được làm hoàn toàn bằng vàng. Mặc dù có rất nhiều cuộc thám hiểm cố gắng tìm kiếm thành phố nhưng Eldorado vẫn chưa bao giờ được tìm thấy.
Một số nhà sử học tin rằng truyền thuyết này có thể dựa trên truyền thuyết của người Muisca thuộc Colombia hiện đại, họ thường tổ chức một loại nghi lễ phủ bụi vàng lên người cai trị mới khi họ xuất hiện.
Tuy nhiên, một số người suy đoán rằng truyền thuyết về Eldorado có thể là một chiến thuật của những người Tây Ban Nha trong quá khứ nhằm truyền cảm hứng cho quân đội của họ tìm kiếm kho báu. Dù thế nào đi nữa, Eldorado vẫn là một bí ẩn cho tới tận bây giờ.
Truyền thuyết về Eldorado - thành phố dát vàng bên hồ Guatavita (ngày nay thuộc Colombia) có từ thời trung cổ, vẫy gọi nhiều nhà thám hiểm dũng cảm lên đường dù nhiều người ra đi không bao giờ trở lại. Ảnh: Planetamaldek
3. Nền văn minh Thung lũng Indus bí ẩn
Nền văn minh Thung lũng Indus là một trong những xã hội đô thị sớm nhất trên thế giới, với dân số hơn 5 triệu người vào thời kỳ đỉnh cao. Tuy nhiên, sự suy tàn và biến mất của nền văn minh này vẫn còn là một ẩn số.
Một giả thuyết cho rằng nền văn minh này đã bị phá hủy bởi một thảm họa thiên nhiên như động đất hoặc lũ lụt. Một khả năng khác là biến đổi khí hậu đã gây ra sự sụp đổ của nền kinh tế dựa vào nông nghiệp của nền văn minh hiện đại.
Dù nguyên nhân là gì, nền văn minh Thung lũng Indus đã để lại một di sản văn hóa phong phú, bao gồm quy hoạch đô thị phức tạp, hệ thống thoát nước tiên tiến và một ngôn ngữ viết vẫn chưa được giải mã.
Ban đầu, nó chỉ đơn giản là những câu chuyện về một nền văn minh cổ đại đã từng tồn tại ở Pakistan ngày nay và chưa từng được nhân loại biết đến. Sau đó, vào năm 1842. một nhà thám hiểm đã nói rằng ông đã phát hiện ra tàn tích bí ẩn, thế những nó lại không hề được cộng đồng khoa học quan tâm. Phải mãi tới năm 1856, trong khi đặt đường ray xe lửa, người ta đã tìm thấy tàn tích của một nền văn minh chưa được khám phá. Ảnh: Zhihu
4. Thành phố Helike đã mất của Hy Lạp
Thành phố Helike cổ đại của Hy Lạp từng là một đô thị thịnh vượng, nổi tiếng với sự giàu có và vị trí chiến lược trên Vịnh Corinth. Tuy nhiên, vào năm 373 trước Công nguyên, thành phố đã bị phá hủy bởi một trận động đất và chìm dưới đáy biển.
Theo truyền thuyết, thần Poseidon đã tức giận với thành phố và gây ra một trận động đất phá hủy nó. Trong nhiều thế kỷ, thành phố nằm ẩn dưới những con sóng cho đến khi các cuộc khai quật dưới nước vào thế kỷ 20 cuối cùng đã tiết lộ những tàn tích của nó.
Ngày nay, tàn tích Helike là một điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng, thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới quan tâm đến quá khứ bí ẩn của nó.
Ảnh minh họa. Ảnh: Zhihu
5. Sự biến mất bí ẩn của thành phố Ai Cập cổ đại Heracleion
Thành phố Heracleion của Ai Cập cổ đại từng là một cảng sầm uất với dân số khoảng 100.000 người. Tuy nhiên, thành phố dần dần bị bỏ hoang và cuối cùng bị chìm dưới những con sóng.
Trong nhiều thế kỷ, thành phố vẫn ẩn dưới nước cho đến khi các nhà khảo cổ phát hiện ra tàn tích của nó vào đầu thế kỷ 20. Thành phố hiện đang được khai quật và các hiện vật được khai quật bên trong cho thấy nền văn hóa phong phú cũng như manh mối về cuộc sống ở Ai Cập cổ đại.
Có nhiều giả thuyết về lý do Heracleion biến mất dưới làn sóng. Một số học giả tin rằng mực nước biển dâng cao đang gây ra lũ lụt đô thị; những người khác tin rằng động đất hoặc sụt lún là những nguyên nhân có thể xảy ra.
Một khả năng khác là thành phố cuối cùng đã bị bỏ hoang do tầm quan trọng của nó như một trung tâm thương mại giảm sút.
Dù lý do là gì đi nữa thì việc phát hiện ra Heracleion đã mang đến cho chúng ta những hiểu biết mới về lịch sử phong phú của Ai Cập cổ đại và những bí ẩn xung quanh nền văn minh bí ẩn này.
Ảnh minh họa. Ảnh: CNN