Động Người Xưa là di tích cư trú và mộ táng của người tiền sử, được các nhà khảo cổ học phát hiện vào năm 1966 tại Vườn quốc gia Cúc Phương (huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình).
Động Người Xưa - nơi có 3 ngôi mộ cổ được phát hiện năm 1966 có các hài cốt nằm co
Động này hiện cách cửa rừng Cúc Phương khoảng 4 km. Động có diện tích khoảng 30 m2, có 3 ngăn, rộng và thoáng, cửa quay về hướng Tây Nam. Trong đó, ngăn ngoài cùng rộng, sáng và thoáng nên được người tiền sử chọn làm nơi sinh sống. Ngăn giữa hẹp, tối, ẩm thấp, là nơi loài dơi sinh sống. Ngăn trong cùng tối, ẩm có hệ thống nhũ đá rất đẹp.
Năm 1966, Viện Khảo cổ học Việt Nam phối hợp với Vườn quốc gia Cúc Phương và được sự giúp đỡ của các chuyên gia người Đức đã tiến hành khai quật hang động này.
Kết quả cho thấy tại đây có một tầng văn hóa rất phong phú, đa dạng gồm có ốc suối, ốc núi, xương răng động vật như vượn, khỉ, gấu, lợn rừng, hươu, nai… Bên cạnh đó còn phát hiện được những công cụ lao động như rìu đá, dao cắt bằng đá và than tro dày gần 2 m.
Khách du lịch tham quan, khám phá Động Người Xưa
Đặc biệt, trong quá trình khai quật, các nhà khảo cổ học đã phát hiện 3 ngôi mộ cổ chôn theo tư thế nằm co, ngồi xổm ở độ sâu 40 cm đến 140 cm với các bộ xương người đã hóa thạch còn khá nguyên vẹn cách đây khoảng 7.500 năm.
Hài cốt người nguyên thủy được chôn xung quanh kè đá hộc, đáy rải đá dăm, có mộ được rắc thổ hoàng và hầu hết các mộ này đều được quàn gần bếp lửa. Theo nhận định, các ngôi mộ trong động là cấu trúc mộ cổ lần đầu tiên phát hiện trong các di chỉ thuộc nền văn hóa Hòa Bình, nó giúp chúng ta gợi nhớ lại những ý niệm sơ khai về tín ngưỡng, tôn giáo nguyên thủy.
Động Người Xưa là một hang động khô mang đặc trưng của núi đá vôi, không khí ở đây rất mát mẻ, thoáng đãng, đây cũng là lý do vì sao người nguyên thuỷ đã chọn hang động này làm nơi sinh sống.
Những ngôi mộ bí ẩn trong Động Người Xưa
Được biết, trong 3 bộ hài cốt khai quật ở Động Người Xưa thì 2 bộ hài cốt đang được lưu giữ tại Bảo tàng Khảo cổ học Việt Nam, 1 bộ đang được bảo quản và trưng bày tại Bảo tàng Cúc Phương.
Vườn quốc gia Cúc Phương thuộc địa phận 3 tỉnh: Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa với tổng diện tích là 22.408 ha. Đây là vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam và hiện đang là điểm đến thu hút rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước tới nghỉ ngơi, khám phá.
Một số hình ảnh về Động Người Xưa - nơi có những ngôi mộ cổ bí ẩn
Lối vào Động Người Xưa phải đi bộ trên cây cầu dài hơn 100 m đến khu vực núi đá vôi, tiếp đó phải leo hơn 200 bậc đá để đến được cửa động
Cửa vào hang Động Người Xưa
Bên trong động có 3 ngôi mộ cổ, các hài cốt đặt trong tư thế nằm co. Các hài cốt này được xác định cách ngày nay khoảng 7.500 năm
Theo các tài liệu ghi chép, các ngôi mộ trong động là cấu trúc mộ cổ lần đầu tiên phát hiện trong các di chỉ thuộc nền văn hóa Hòa Bình
Động Người Xưa là một di chỉ khảo cổ đặc biệt, là trang văn hóa độc đáo trong lịch sử phát triển của nhân loại và là một di sản quý giá nằm trong đối tượng bảo vệ của Vườn quốc gia Cúc Phương
Hiện nay, Động Người Xưa là điểm du lịch hút khách của Vườn quốc gia Cúc Phương, hàng năm đón hàng ngàn lượt khách tới tham quan, khám phá.