Ảnh minh họa
Nội dung chính
- Bé 9 tuổi dậy thì sớm do u tuyến yên.
- Nguyên nhân dậy thì sớm.
- Cách phòng ngừa dậy thì sớm.
Bé gái B.L.B.N (Vĩnh Phúc) bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt vào thời điểm 9 tuổi 5 tháng. Nghi ngờ con có tình trạng dậy thì sớm, gia đình đưa con đi khám.
Kết quả chụp X-quang cho thấy tuổi xương của N tương ứng với trẻ 11 tuổi. Hình ảnh tử cung cho thấy phần phụ tăng kích thước so với tuổi thực.
Đặc biệt, hình ảnh chụp MRI tuyến yên phát hiện khối u kích thước 12,2x10,2x9,1mm. Bệnh nhân được chẩn đoán xác định dậy thì sớm do u tuyến yên.
ThS.BS Ngô Thị Cam - Chuyên khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Medlatec - là người trực tiếp thăm khám và điều trị cho bé N, cho hay trường hợp của bé N không phải quá hiếm gặp. Do vậy, cha mẹ cần phải phát hiện ra những bất thường của trẻ để đưa đi thăm khám sớm.
Ở nữ, dấu hiệu đầu tiên của tuổi dậy thì là sự phát triển của vú. Ở nam giới, dấu hiệu đầu tiên của tuổi dậy thì là tinh hoàn to ra, khi kích thước tinh hoàn tăng lên đến thể tích ≥4 ml, hoặc chiều dài ≥2,5 cm.
Hình ảnh chụp CT khối u tuyến yên (ảnh BSCC).
Nguyên nhân dậy thì sớm
Theo bác sĩ Cam, có nhiều yếu tố tác động tới việc trẻ dậy thì sớm, có thể kể tới như:
- Do bất thường của buồng trứng, tinh hoàn hoặc tuyến thượng thận gây tăng các hormone sinh dục.
- Do có sự bài tiết quá mức của hormone giới tính từ tuyến sinh dục, hoặc tuyến thượng thận, hoặc ngoại sinh.
- Do các khối u tế bào mầm ở vị trí ngoài cơ quan sinh dục.
- Tổn thương hệ thần kinh trung ương: u não, u tuyến yên, xạ trị, chấn thương, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương…
- Do di truyền.
- Phơi nhiễm steroid quá mức.
Một số trường hợp dậy thì sớm không xác định được rõ nguyên nhân. Dậy thì sớm có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
Trẻ dậy thì sớm sẽ có tình trạng cốt hóa xương sớm, khiến trẻ bị lùn khi trưởng thành. Dậy thì sớm còn ảnh hưởng tới tâm lý do thay đổi nhanh chóng của cơ thể làm trẻ hoang mang, lo lắng.
Bác sĩ Cam lưu ý trường hợp dậy thì sớm do u não, u ác tính tuyến sinh dục… có thể dẫn đến tử vong nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, cha mẹ cần theo dõi chặt chẽ sự thay đổi tâm sinh lý của con để phát hiện những dấu hiệu bất thường.
Trường hợp cha mẹ thấy con phát triển nhanh so với bạn bè cùng trang lứa, ví dụ bé gái trước 9 tuổi đã phát triển ngực, có lông mu hoặc bé trai trước 9 tuổi phát triển tinh hoàn và kích thước dương vật thì nên cho con đến cơ sở y tế kiểm tra để biết có phải dậy thì sớm hay không.
Phòng ngừa dậy thì sớm
Bác sĩ Cam cho hay, để phòng ngừa tình trạng dậy thì sớm, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp sau:
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý, cân đối nguồn thực phẩm tươi sạch, không chứa chất biến đổi gen/ hormone tăng trưởng, tránh sử dụng đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, chất béo.
- Tăng cường các hoạt động thể chất cho trẻ bằng các bộ môn thể thao phù hợp.
- Tránh cho trẻ tiếp xúc với các loại mỹ phẩm, thuốc chứa estrogen, testosterone sẽ gây mất cân bằng hormone sinh dục.