10 tuổi đã "thừa mỡ"
Bé trai 10 tuổi được mẹ đưa tới khám bác sĩ với cân nặng như người lớn. Bé được bác sĩ khám ban đầu đo huyết áp, chỉ số huyết cao khiến bác sĩ giật mình. Sau khi nghỉ ngơi bác sĩ đo lại chỉ số huyết áp vẫn ở mức 150/110mmHg.
Siêu âm ổ bụng bệnh nhi, gan nhiễm mỡ. Xét nghiệm chỉ số lipit máu toàn phần đều ở mức cao hơn người bình thường rất nhiều. Đo lượng mỡ trong gan lượng mỡ chiếm tới 21% thể tích lá gan đây là chỉ số rất lớn.
Mẹ của bé không tin con mắc bệnh gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ và cả tăng huyết áp. Chỉ đến lúc nghe bác sĩ giải thích, mẹ cháu bé mới tin vì dù không uống bia rượu nhưng cháu nghiện đồ ăn nhanh, đặc biệt là nước ngọt có gas.
GS Đào Văn Long - nguyên trưởng khoa Tiêu hoá, BV Bạch Mai
GS Đào Văn Long, Nguyên trưởng khoa Tiêu hoá, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thừa cân béo phì sẽ dẫ tới sự tích tụ mỡ bất thường mức làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Hiện nay, thừa cân béo phì ở trẻ em đang là vấn đề thách thức trên toàn cầu trong đó có bệnh lý về gan.
Theo GS Long mỡ trong gan chiếm từ 0,8 - 1,5% và tồn tại dưới dạng các phân tử nhỏ không quan sát được bằng kính hiển vi quang học. Tuy nhiên, khi lượng mỡ trong gan vượt quá 5% trọng lượng của gan và tích lũy dưới dạng các hạt triglyceride sẽ thấy được dưới kính hiển vi quang học, đây được xác định là bệnh lý gan nhiễm mỡ hay còn gọi là gan thoái hóa mỡ.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu được phân loại thành 2 loại: gan nhiễm mỡ đơn thuần và viêm gan thoái hóa mỡ không do rượu.
Trong đó những người bị gan nhiễm mỡ đơn thuần: khi lượng mỡ trong tế bào gan lớn hơn hoặc bằng 5% trọng lượng gan. Khoảng 25% dân số thế giới bị mắc bệnh này. Trước đây, người ta cho rằng, bệnh lý này tương đối lành tính, nhưng gần đây, các nghiên cứu chỉ ra rằng gan nhiễm mỡ đơn thuần có thể diễn biến thành viêm gan, xơ gan, thậm chí là ung thư gan.
Tại Mỹ, khoảng 5-6% dân số mắc bệnh này và khoảng ¼ trong số bệnh nhân đó tiến triển thành xơ gan.
Theo GS Long gan nhiễm mỡ là bệnh lý tiến triển âm thầm, thường không có triệu chứng gì. Do vậy, bệnh thường được phát hiện 1 cách tình cờ khi kiểm tra máu, làm siêu âm hoặc đo độ đàn hồi của gan. Một số trường hợp có các triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, đau hạ sườn phải, gan hơi to, ấn tức.
Những ai có nguy cơ
Rất nhiều người có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu như: người béo bụng, thừa cân, béo phì; Người có chỉ số đường máu trên 100mg/dl (5,6mmol/l) hoặc đang điều trị đái tháo đường; Người có huyết áp trên 130/85 hoặc đang điều trị tăng huyết áp, chỉ số Trigrlycerid trên 150mg/dl (1,7 mmol/l) hoặc đang điều trị tăng Trigrlycerid.
Ai có nguy cơ gan nhiễm mỡ
Ngoài ra, một số đối tượng như phụ nữ có thai, người suy dinh dưỡng, người mắc bệnh viêm gan B, C, người đang dùng kháng sinh, thuốc chống đông, thuốc kháng viêm, cũng thuộc diện có nguy cơ cao.
Khi bị gan nhiễm mỡ, GS Long khuyến cáo người bệnh nên cung cấp năng lượng nên ít so với nhu cầu cơ thể, không nên sử dụng chế độ ăn nhiều dinh dưỡng có mỡ, muối và rượu. Thể dục trung bình tối thiểu là 30 phút/ngày, mức độ vận động ở mức trung bình. Đặc biệt, cần phải quản lý các chỉ đường máu, mỡ máu và huyết áp của mình thường xuyên.
Trong trường hợp bị béo phì không giảm cân được bằng chế độ ăn, người bệnh được khuyến cáo nên áp dụng thuốc điều trị giảm cân, hoặc giảm cân bằng phương pháp phẫu thuật.
Ngoài ra, người bệnh cũng nên thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe 6 tháng/lần, đây là khoảng thời gian cần thiết để đánh giá tiến triển của bệnh cũng như hiệu quả của điều trị.