Nguồn: NASA / JPL-Caltech
Theo nhận định của giới khoa học, từ các quan sát thiên văn chính xác, kết hợp với đồng hồ nguyên tử, họ nhận thấy rằng độ dài của một ngày đột nhiên dài ra. Và điều đáng nói là các nhà khoa học cũng chưa biết tại sao!
Điều này có những tác động quan trọng đến những thứ như GPS và các công nghệ chính xác khác chi phối cuộc sống hiện đại của chúng ta.
CỤ THỂ VẤN ĐỀ LÀ GÌ?
Vòng quay của Trái Đất quanh trục của nó đã được tăng tốc trong vài thập kỷ qua. Vì điều này xác định thời gian của một ngày, xu hướng này đã làm cho ngày của chúng ta ngắn hơn. Trên thực tế, vào ngày 29//6/2022, Trái Đất đã lập kỷ lục về ngày ngắn nhất kể từ khi con người dùng đồng hồ nguyên tử để đo tốc độ quay của hành tinh - Hôm đó, một ngày thứ Tư, ngắn hơn 1,59 mili giây so với 86.400 giây, tức 24 giờ.
Tuy nhiên, bất chấp kỷ lục này, kể từ năm 2020, tốc độ ổn định đó đã chuyển sang giảm tốc một cách kỳ lạ. Giờ đây, ngày lại dài ra, và lý do cho đến nay vẫn là một bí ẩn. Sự thay đổi này là chưa từng có trong 50 năm qua.
Các phép đo chính xác cho thấy vòng quay của Trái Đất đã chậm lại một cách bí ẩn kể từ năm 2020, khiến ngày dài hơn. Ảnh: Scitechdaily
Mặc dù đồng hồ trong điện thoại của chúng ta cho biết có chính xác 24 giờ trong một ngày, nhưng thời gian thực tế để Trái Đất hoàn thành một vòng quay có thể thay đổi đôi chút. Những thay đổi này đôi khi xảy ra trong khoảng thời gian hàng triệu năm. Điều này chỉ ra rằng một ngày rất hiếm khi kéo dài chính xác là con số kỳ diệu 86.400 giây.
Theo các nhà khoa học, tốc độ quay của Trái Đất không cố định và hành tinh xanh đang ngày càng quay chậm hơn khiến thời gian của 1 ngày càng dài ra thêm. Ước tính cho thấy, cách đây vài tỷ năm, một ngày Trái Đất chỉ dài khoảng 19 giờ; còn khoảng 200 triệu năm trước, 1 ngày trên Trái Đất chỉ dài khoảng 23 tiếng. Với tốc độ trung bình là cứ mỗi 100 năm, 1 ngày trên Trái Đất sẽ dài ra thêm khoảng 0,002 giây, theo dự đoán, khoảng 200 triệu năm tới, 1 ngày trên hành tinh xanh có thể sẽ là 25 tiếng, VTV thông tin.
TRÁI ĐẤT LUÔN THAY ĐỔI
Vòng quay của Trái Đất quanh trục của nó đã chậm lại trong hàng triệu năm do tác động của ma sát liên quan đến thủy triều do Mặt Trăng thúc đẩy.
Trong 20.000 năm qua, một quá trình khác đang hoạt động theo hướng ngược lại, làm tăng tốc độ quay của Trái Đất. Khi kỷ băng hà cuối cùng kết thúc, các tảng băng ở hai cực tan chảy làm giảm áp suất bề mặt, và lớp phủ của Trái Đất bắt đầu di chuyển đều đặn về các cực.
Giống như một vũ công ba lê, tốc độ quay của hành tinh chúng ta tăng lên khi lớp phủ này di chuyển gần hơn với trục của Trái Đất. Quá trình này đã được rút ngắn mỗi ngày khoảng 0,6 mili giây mỗi thế kỷ.
Trong nhiều thập kỷ và lâu hơn nữa, mối liên hệ giữa lõi Trái Đất và bề mặt Trái Đất cũng phát huy tác dụng. Các trận động đất lớn có thể thay đổi độ dài của ngày, mặc dù thường là những trận động đất nhỏ. Ví dụ, trận động đất lớn Tōhoku năm 2011 ở Nhật Bản, với cường độ 8,9 độ Richter, được cho là đã làm tăng tốc độ quay của Trái Đất thêm 1,8 micro giây.
Ngoài những thay đổi quy mô lớn này, thời tiết và khí hậu trong thời gian ngắn hơn cũng có những tác động quan trọng đến sự quay của Trái Đất, gây ra những biến đổi theo cả hai hướng.
Các chu kỳ thủy triều hai tuần một lần và hàng tháng di chuyển khối lượng xung quanh hành tinh, gây ra những thay đổi về độ dài của ngày lên đến một phần nghìn giây theo một trong hai hướng. Chúng ta có thể thấy sự thay đổi của thủy triều trong các bản ghi độ dài ngày trong khoảng thời gian dài tới 18,6 năm.
Sự chuyển động của bầu khí quyển của chúng ta có một tác động đặc biệt mạnh mẽ, và các dòng hải lưu cũng đóng một vai trò nào đó. Tuyết phủ theo mùa và lượng mưa, hoặc khai thác nước ngầm, cũng làm thay đổi mọi thứ hơn nữa.
TẠI SAO TRÁI ĐẤT ĐỘT NGỘT QUAY CHẬM LẠI?
Kể từ những năm 1960, khi những người điều khiển kính viễn vọng vô tuyến xung quanh Trái Đất bắt đầu phát minh ra các kỹ thuật quan sát đồng thời các vật thể vũ trụ như chuẩn tinh, chúng ta đã có những ước tính rất chính xác về tốc độ quay của Trái Đất.
So sánh giữa các phép đo này và đồng hồ nguyên tử đã cho thấy độ dài ngày dường như không bao giờ rút ngắn trong vài năm qua.
Nhưng có một tiết lộ đáng ngạc nhiên khi chúng ta loại bỏ các dao động tốc độ quay mà chúng ta biết là xảy ra do thủy triều và các hiệu ứng theo mùa. Mặc dù Trái Đất đạt đến ngày ngắn nhất vào ngày 29 tháng 6 năm 2022, quỹ đạo dài hạn dường như đã chuyển từ ngắn hạn sang dài ra kể từ năm 2020.
Lý do cho sự thay đổi này không rõ ràng. Các nhà khoa học đưa ra vài khả năng:
Vào ngày 29//6/2022, Trái Đất đã lập kỷ lục về ngày ngắn nhất kể từ khi con người dùng đồng hồ nguyên tử để đo tốc độ quay của hành tinh - Hôm đó, một ngày thứ Tư, ngắn hơn 1,59 mili giây so với 86.400 giây, tức 24 giờ. Ảnh: Internet
Đầu tiên, đó có thể là do những thay đổi trong hệ thống thời tiết, với các sự kiện La Niña liên tiếp, mặc dù những sự kiện này đã xảy ra trước đó. Nó có thể làm gia tăng sự tan chảy của các tảng băng, mặc dù chúng không bị lệch nhiều so với tốc độ tan chảy ổn định của chúng trong những năm gần đây;
Tiếp đến, nó có thể liên quan đến vụ nổ núi lửa khổng lồ ở Tonga bơm một lượng nước khổng lồ vào bầu khí quyển? Có lẽ là không, vì điều đó xảy ra vào tháng 1 năm 2022.
Các nhà khoa học đã suy đoán sự thay đổi bí ẩn gần đây về tốc độ quay của hành tinh có liên quan đến một hiện tượng được gọi là "Chandler wobble" - một độ lệch nhỏ trong trục quay của Trái Đất với chu kỳ khoảng 430 ngày.
Leonid Zotov, một giáo sư toán học người Nga, tin rằng Trái Đất có thể quay nhanh hơn vì một chuyển động tuần hoàn được gọi là "Chandler wobble" (Dao động Chandler). Sự dao động lần đầu tiên được phát hiện vào cuối những năm 1880, khi nhà thiên văn học người Mỹ Seth Carlo Chandler (1846-1913) nhận thấy các cực dao động trong khoảng thời gian 14 tháng.
Sự dao động này bắt đầu chậm lại vào đầu những năm 2000, đạt mức tối thiểu trong lịch sử kể từ năm 2017. Và từ năm 2017 đến năm 2020, "nó đã biến mất" - Giáo sư Leonid Zotov cho biết.
Các quan sát từ kính thiên văn vô tuyến cũng cho thấy sự dao động đã giảm dần trong những năm gần đây.
Một khả năng cuối cùng, mà giới khoa học nghĩ là hợp lý, là không có gì cụ thể đã thay đổi bên trong hoặc xung quanh Trái Đất. Nó chỉ có thể là các hiệu ứng thủy triều dài hạn hoạt động song song với các quá trình tuần hoàn khác để tạo ra sự thay đổi tạm thời trong tốc độ quay của Trái Đất.
CHÚNG TA CÓ CẦN 'MỘT GIÂY NHẢY VỌT' KHÔNG?
Việc hiểu chính xác tốc độ quay của Trái Đất là rất quan trọng đối với một loạt các ứng dụng - các hệ thống định vị như GPS sẽ không hoạt động nếu không có nó. Ngoài ra, cứ sau vài năm, máy chấm công lại chèn giây nhuận vào thang thời gian chính thức của chúng ta để đảm bảo chúng không lạc nhịp với hành tinh của chúng ta.
Nếu Trái Đất chuyển sang những ngày thậm chí dài hơn, chúng ta có thể cần phải kết hợp "một giây nhảy vọt" - điều này chưa từng xảy ra và có thể phá hủy hoàn toàn hệ thống Internet toàn cầu!
Một giây nhảy vọt này là bước nhảy cần thiết để đồng bộ giữa thời gian của chiếc đồng hồ nguyên tử chính xác nhất trên thế giới với tốc độ quay của Trái Đất.
Tuy vậy, nhu cầu về giây nhảy vọt được coi là không thể xảy ra ngay bây giờ. Hiện tại, chúng ta có thể chào đón tin tức rằng - ít nhất là trong một thời gian - tất cả chúng ta đều có thêm vài mili giây mỗi ngày.
Mặc dù tốc độ quay của Trái Đất không thay đổi nhiều đến cuộc sống hàng ngày của con người chúng ta nhưng điều quan trọng là phải theo dõi nó để đồng hồ nguyên tử có thể duy trì chính xác nhằm phối hợp chuẩn xác với GPS và các vệ tinh quan sát Trái Đất.
Bài viết sử dụng nguồn: Scitech Daily, Business Insider