Vào ngày này tròn 125 năm trước, Barcelona - một trong những đội bóng vĩ đại nhất thế giới - ra đời. Đó là ngày 29/11/1899, khi 12 người tập hợp tại Gimnasio Sole để bàn về việc thành lập một CLB bóng đá, đồng thời bầu ra Chủ tịch đầu tiên của đội.
Sau này họ được gọi là “12 tông đồ của Barca ”. Có nằm mơ những người này cũng không thể hình dung ra, 125 năm, Barcelona lại trở thành thương hiệu toàn cầu, nằm trong nhóm những CLB thành công và nổi tiếng bậc nhất thế giới.
Vào bây giờ, Barcelona là thành phố lớn thứ hai Tây Ban Nha với hơn 1,6 triệu cư dân. Còn năm 1899, nơi đây chỉ có khoảng 530.000 người. Hans Kamper là một trong số đó. Là doanh nhân người Thụy Sỹ, ban đầu Kamper muốn đến Fernando Po (nay là đảo Bioko thuộc Guinea Xích Đạo). Tuy nhiên ông chọn định cư tại Barcelona, thời điểm thành phố này đang bùng nổ các ngành công nghiệp mới. Kamper cũng đổi tên thành Gamper để nghe có vẻ giống người Catalan hơn.
Những người chịu trách nhiệm thành lập Barcelona vào năm 1899, với Joan Gamper là người cầm tờ báo.
Là một người đam mê thể thao, Gamper đặc biệt yêu thích bóng đá. Và ông đã rất khó chịu vì ở Barcelona, không mấy ai chơi môn này. Vốn làm ở lĩnh vực xuất nhập khẩu, Gamper đã nhập về các quả bóng da để có thể chơi với bạn bè trên đường phố, đồng thời lôi kéo các thanh niên địa phương nhập cuộc.
Đến khi Gamper cùng bạn bè muốn tham gia các trận đấu được tổ chức tại Bonanova Velodrome, ông bị từ chối vì là người nước ngoài, lại theo đạo Tin lành. Không cam chịu, Gamper nhờ một người bạn đăng mẩu tin quảng cáo trên số 34 của tuần báo “Los Deportes”, kêu gọi những ai muốn chơi bóng đá đến gặp ông.
Hơn một tháng sau, như đã biết, “12 tông đồ Barca” bao gồm Gamper ngồi lại cùng nhau ở Gimnasio Sole và lập nên đội bóng mang tên Barcelona. Đội chơi trận đầu tiên vào ngày 8/12 với nhóm người Anh nhập cư. Gamper là cầu thủ nổi bật nhất, nhưng vì các thành viên khác, gồm 6 người Catalan, vẫn đang trong quá trình học hỏi môn thể thao còn rất mới mẻ, Barcelona chấp nhận thua 0-1.
Đội bóng Barcelona trong những năm đầu thành lập.
Mặc dù vậy, những người Catalan sớm cho thấy họ đặc biệt phù hợp với bóng đá. Và với tài năng của Gamper, Barca đã giành chiếc cúp đầu tiên ở mùa 1901/02 mang tên Copa Macaya (sau này phát triển thành giải vô địch Catalan). Họ cũng lọt vào trận chung kết Copa de la Coronacion 1902 (tiền thân của Copa del Rey) sau khi đánh bại Real Madrid ở bán kết với một trong những bàn thắng của Gamper (đây cũng là trận El Clasico đầu tiên trong lịch sử).
Đáng tiếc là Gamper không góp mặt ở chức vô địch Catalan chính thức đầu tiên vào năm 1905. Vì các xung đột tôn giáo khiến mối quan hệ với các đồng đội địa phương xấu đi, ông từ bỏ đội bóng để tập trung cho kinh doanh, nhất là khi công việc nhập khẩu thành công đường, ca cao và các nguyên liệu khác từ Fernando Po ngày càng thịnh vượng.
Bước ngoặt khiến Gamper quay trở lại Barca là năm 1908, thời điểm CLB sắp có nguy cơ giải thể. Ông quyết cứu đứa con tinh thần này bằng việc đảm nhận vị trí Chủ tịch, đồng thời kiểm soát mọi hoạt động ngoài sân cỏ. Gamper tái cấu trúc đội bóng, xây dựng sân vận động riêng trên phố Carrer de la Industria và sang thập niên 1910, đưa Barca tới kỷ nguyên rực rỡ đầu tiên. Họ giành được ba chức vô địch Catalan liên tiếp, sở hữu chiếc Cúp Copa del Rey và đoạt thêm Copa de Pirineos để hoàn tất cú ăn ba đầu tiên trong lịch sử.
Không chỉ là người đứng đầu, Gamper còn là cầu thủ cừ khôi.
Gamper cũng rất khéo léo khi biến Barca thành niềm tự hào của người Catalan, thu hút tầng lớp tinh hoa cũng như các chính trị gia. Theo thời gian, các ngôi sao như Paulino Alcantara, Josep Samitier và Ricardo Zamora cũng gia nhập Barca, đồng thời được dẫn dắt bởi các HLV người Anh danh tiếng.
Thật không may, năm 1925, chỉ một năm sau lễ kỷ niệm 25 năm thành lập CLB, Gamper bị trục xuất khỏi Tây Ban Nha bởi bị cho là cổ xúy cho phong trào ly khai của xứ Catalan. Công việc kinh doanh của Gamper cũng bị ảnh hưởng, cuối cùng ông rơi vào cảnh phá sản trong cuộc Đại suy thoái bắt đầu vào năm 1929. Tháng 7/1930, Gamper tự tử ở tuổi 52.
Trong 125 năm tồn tại, Barca đã trải qua 4.367 trận đấu, tạo ra 9.407 bàn thắng, qua đó đoạt 132 danh hiệu, trong đó có 27 chức vô địch Tây Ban Nha và 5 Cúp C1/Champions League. Những tên tuổi lớn nhất của làng túc cầu như Diego Maradona, Lionel Messi , Johan Cruyff , Ronaldinho, Rivaldo, Pep Guardiola, Xavi, Andres Iniesta đã trở thành một phần của CLB, tạo nên những thành công liên tục trong suốt chiều dài lịch sử.
Gamper ngồi giữa hàng dưới trong đội hình Barcelona.
Tuy vậy, Gamper vẫn là người quan trọng nhất khi tạo nên đế chế từ con số không. Tiếc rằng cái tên vĩ đại này không được vinh danh theo cách xứng đáng, ngoài việc được đặt tên cho sân tập Ciutat Esportiva Joan Gamper. Khi Nou Camp được khánh thành năm 1957, CLB đề xuất lấy tên vị cố Chủ tịch đã được đưa ra. Nhưng nó đã bị gạt đi bởi không được phép.
“Ông tôi xứng đáng được đặt tên cho sân vận động”, cháu trai Gamper, Xavier nói, “Vấn đề là chúng tôi không có 300 triệu euro để mua tên sân như Spotify. Tôi có doanh nghiệp riêng, nhưng không giàu cỡ Elon Musk hay Bill Gates”.
Như để bù đắp phần nào, Cúp Joan Gamper được tạo ra từ năm 1966 để tri ân cố Chủ tịch đầu tiên. Không chỉ là một trận bóng đá, đó còn là dịp để tất cả nhớ về nhân vật vĩ đại, mà nếu không có ông sẽ không có gã khổng lồ xứ Catalan như hiện tại.