Năm 2019 đã sắp kết thúc, thương mại thương mại châu Á-Thái Bình Dương đã trải qua 12 tháng tồi tệ nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 10 năm trước, Liên Hợp Quốc đổ lỗi rất nhiều cho cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.
Năm 2019, lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ, trao đổi thương mại hàng hóa và dịch vụ ở các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương giảm cả về số lượng và giá trị, theo Ủy ban Kinh tế và Xã hội của Liên Hợp Quốc tại Châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP).
Xét theo khối lượng, tổng xuất khẩu ước tính giảm 2,5% và nhập khẩu giảm 3,5%. Dưới áp lực giảm giá, giá trị xuất khẩu và nhập khẩu có thể giảm lần lượt 3,6% và 4,8%, ESCAP ước tính.
ESCAP cũng công bố rằng xuất khẩu của Trung Quốc giảm 1,4% so với cùng kỳ về giá trị trong năm nay, Hồng Kông tương ứng với 4,8% và Singapore 14,9 %. Nhưng sự sụt giảm lớn nhất xảy ra ở Iran, phải đối mặt với các lệnh trừng phạt thương mại nặng nề, khiến xuất khẩu giảm 32,4% và nhập khẩu giảm 19,7% trong năm nay.
Dù vậy, các nước đang phát triển cho thấy sự khởi sắc. Việt Nam, chẳng hạn, đã tận dụng cơ hội từ thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc, trở thành nhà cung cấp hàng hóa thay thế cho thị trường Mỹ. ESCAP tính toán rằng xuất khẩu Việt Nam sẽ tăng 4,4% trong năm nay và dự báo tăng 5,8% trong năm tới, tính theo giá trị.
Giá trị xuất khẩu từ 4 nền kinh tế phát triển trong khu vực, bao gồm Úc, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc, ước tính sẽ giảm 6,9% trong năm nay, so với mức giảm khiêm tốn 2,6% của các quốc gia đang phát triển.
Ngay cả khi Mỹ và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận thương mại tạm thời, vẫn có rủi ro là các biện pháp hạn chế khác có thể được thực hiện. Các xung đột liên quan đến sở hữu trí tuệ, minh bạch và can thiệp thị trường vẫn tồn tại. Hơn nữa, các hạn chế mới cũng có thể bao gồm các lĩnh vực liên quan đến chuỗi giá trị toàn cầu cụ thể, chẳng hạn như lĩnh vực ô tô.
Hoa Kỳ và Trung Quốc đã công bố một thỏa thuận giai đoạn 1 ngay trước hạn chót ngày 15/12. Trung Quốc lần lượt hủy bỏ thuế quan trả đũa. Tuy nhiên, thuế quan vẫn còn trên hàng trăm tỷ USD hàng hóa từ cả hai phía.
Các nhà phân tích đang tìm kiếm một đợt phục cho khu vực châu Á vào năm tới: ngành công nghiệp điện tử đang hồi phục, nền tảng của xuất khẩu chính của khu vực.
Năm 2019, chiến tranh thương mại và tình trạng dư cung đã khiến doanh số hàng bán dẫn, một bộ phận quan trọng trong nhiều sản phẩm công nghệ cao, giảm 13,3%.
Khoảng 60% tất cả các chất bán dẫn được sản xuất tại châu Á-Thái Bình Dương. Nhưng ngành công nghiệp này có thể chứng kiến sự thay đổi vào năm 2020 và dự báo tăng trưởng 4,8% trong thương mại vào năm 2020, trong bối cảnh triển khai rộng rãi công nghệ 5G và phát triển các loại xe điện mới.
Các nhà phân tích cũng điều chỉnh tăng triển vọng của họ đối với xuất khẩu của các nền kinh tế châu Á vào năm tới (dự báo không bao gồm Nhật Bản). Các quốc gia trong khu vực sẽ chứng kiến nhiều thay đổi mạnh mẽ vào năm tới, Việt Nam có thể tăng trưởng 5,8% trong khi Iran có nguy cơ giảm tới 8,8%.
Mia Mikic, Giám đốc Thương mại, Đầu tư và Đổi mới tại ESCAP, cho biết cuộc chiến thương mại, nếu nó còn tiếp diễn, có thể gây thiệt hại lên hiệu quả của các chuỗi cung ứng.
"Các công ty dịch vụ phục vụ nhu cầu cuối cùng ở Trung Quốc và các thị trường phát triển sẽ buộc phải tăng mạnh đầu tư vào nhiều khu vực. Điều này sẽ làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận đầu tư trong các hoạt động của chuỗi giá trị toàn cầu", cô nói.