Dưới đây là lược dịch bài viết của cô Mary Lee Grant trên tờ Caller Times:
Tại một quán cà phê trên vỉa hè nhìn ra những con phố nhỏ của Hà Nội, bạn tôi và tôi cùng ăn bún chả – món ăn gồm có bún và thịt nướng nổi tiếng của thành phố nằm ở miền Bắc Việt Nam này. Chúng tôi vừa ăn vừa chia sẻ với nhau về những giấc mơ, những kế hoạch.
Trong khi đó, ngoài con đường đang chật ních vào giờ cao điểm, những chiếc xe máy chen chúc nhau để về nhà khi hoàng hôn đang buông dần xuống thành phố 1000 năm tuổi này.
Khi còn dạy ở Đại học Mỏ địa chất Hà Nội, tôi đã kết bạn với nhiều giáo sư và học sinh, cộng với bối cảnh đáng yêu của Hà Nội. Tôi cảm giác như mình đang sống trong câu chuyện mà bố mẹ tôi đã từng kể về thời họ còn trẻ ở Oklahoma.
Khoảng thời gian của Thế hệ vĩ đại có rất nhiều giá trị mà chúng tôi ngưỡng mộ, với những con người đã sống sót qua cuộc đại suy thoái và Thế chiến II, giờ lại đang hiển hiện ở Việt Nam.
Một quán cà phê ở Việt Nam. Ảnh: Internet
Giống như Thế hệ vĩ đại ở Mỹ, những người Việt Nam bây giờ đã trải qua chiến tranh và khoảng thời gian giải quyết hậu quả của chiến tranh.
Thế hệ già hơn, bao gồm nhiều phụ nữ đã từng cầm súng chiến đấu. Khi đi thăm một ngôi làng bị tàn phá bởi chất độc màu da cam của Mỹ, tôi vẫn được nhiều người phụ nữ đã từng cầm súng tiếp đón thân tình. Điều đó khiến tôi rất ngạc nhiên.
Sau chiến tranh, người Việt Nam phải sống trong cảnh ‘thắt lưng buộc bụng’ khi thức ăn khan hiếm. Cuộc sống khắc nghiệt giống như khi người Mỹ trải qua cuộc đại suy thoái.
Trong khi đó, giờ đây, khi người Mỹ đang bị phụ thuộc quá nhiều vào thức ăn chế biến sẵn và đồ ăn nhanh thì ở Hà Nội, những đồ ăn đó lại rất hiếm. Các nguyên liệu nấu ăn đều tươi ngon và thức ăn luôn được nấu ngay tại chỗ.
Ở Việt Nam, người dân không phải vật vã với tình trạng béo phì như ở Mỹ. Và không giống như văn hóa “vừa ăn vừa lái xe” của người Mỹ, người Việt hiếm khi ăn một mình.
Bữa trưa hàng ngày là thời gian để họ xây dựng các mối quan hệ xã hội. Văn hóa ẩm thực lành mạnh chỉ còn là hoài niệm của người Mỹ thì giờ đây đang nở rộ ở Việt Nam.
Việt Nam có nhiều trẻ em - điều mà nhiều người Mỹ thấy ngưỡng mộ.
Những người Mỹ đang tìm kiếm các giá trị đạo đức truyền thống, họ có thể đến Việt Nam. Tình trạng lạm dụng ma túy rất hiếm. Không ai trong số sinh viên của tôi dùng cần sa. Các hình phạt về ma túy rất nghiêm khắc.
Những người buôn bán ma túy số lượng lớn sẽ phải đối mặt với hình phạt cao nhất là tử hình. Những người vi phạm nhỏ hơn sẽ bị giam giữ, bị phạt tù và bị cải tạo bằng các hình thức lao động.
Tội phạm bạo lực rất hiếm. Việt Nam có luật về súng đạn nghiêm ngặt nhất hành tinh này. Dường như không có khủng bố.
Khoảng tầm 10 giờ tối, đường phố đã bắt đầu im ắng, có lẽ là vì người dân có thói quen dậy sớm. Khoảng 4 giờ sáng, nhiều người đã ra đường đi bộ.
Khi trở lại Mỹ, tôi thấy một trong những điều nổi bật nhất ở Mỹ là ít trẻ em. Trong khi đó, ở Việt Nam, trẻ em ở khắp mọi nơi. Chúng tự đi học, chơi ngoài trời cả khi trời đã tối giống như những ngày xưa cũ ở Mỹ.
Hàng xóm giúp đỡ lẫn nhau. Họ cũng đối xử rất lịch thiệp với người nước ngoài. Có lần, thẻ tín dụng của tôi bị khóa vì có hoạt động đáng ngờ, tôi đã được tài xế taxi cho mượn tiền. Sau khi làm việc xong với ngân hàng tôi mới trả lại anh.
Giống như Thế hệ vĩ đại ở Mỹ cố gắng hết mình để vượt qua những khó khăn, người Việt cũng vậy.
Cuối bài, Mary Lee Grant kết luận: “Trong khi người Việt Nam nhìn vào Mỹ, ngưỡng mộ sự thịnh vượng của chúng tôi, hệ thống giáo dục của chúng tôi, tôi lại ngưỡng mộ họ. Họ tràn đầy hy vọng, sự kiên cường và rất biết quan tâm tới người khác. Đó là những phẩm chất chúng ta nên học hỏi”.