Sáng 14/3, tờ Jerusalem Post (JP) xuất bản bài phân tích "Was Iranian IRGC General 'Siamand Mashhadani' killed in US airstrikes?" (tạm dịch:Viên tướng IRGC (Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran) 'Siamand Mashhadani' thiệt mạng sau không kích của Mỹ?) của tác giả Seth J.Frantzman.
Nhằm đem lại cái nhìn đa chiều (JP là tờ báo lớn của Israel) về chuỗi hành động đáp trả qua lại giữa Mỹ và Iran trên lãnh thổ Iraq hiện tại và nguy cơ xung đột trong khu vực Trung Đông, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
Tướng cao cấp Iran bị Mỹ tiêu diệt?
Cuộc không kích của Mỹ được thực hiện tại Iraq ngay sau nửa đêm hôm 13/3 rất có thể đã gây ra cái chết cho một chỉ huy cao cấp của IRGC có tên là Siamand Mashhadani, tác giả Seth J.Frantzman nhận định.
Thông tin máy bay Mỹ tiêu diệt sĩ quan cao cấp người Iran được truyền thông địa phương đưa tin vào khoảng 1 giờ sáng giờ Iraq (5 giờ sáng ngày 13/3 giờ Việt Nam).
Sau đó, một loạt trang tin tiếng Arab đã dẫn lại thông tin vị tướng Iran thiệt mạng trong các cuộc không kích của Mỹ (để trả đũa vụ tập kích bằng rocket khiến 3 binh sĩ Mỹ-Anh thiệt mạng vào ngày 11/3) nhằm vào 5 địa điểm của Kataib Hezbollah.
Kataib Hezbollah là một trong các lữ đoàn của lực lượng bán vũ trang Đơn vị Huy động Phổ biến/Nhân dân Iraq (PMU/PMF), còn bản thân PMU cũng đã nhận được hỗ trợ về vũ khí, tài chính, tình báo cũng như các cố vấn quân sự của IRGC nhiều năm qua.
Các ống phóng tự chế 108mm sử dụng đạn phản lực (rocket) bị phát hiện sau cuộc tập kích hôm 11/3 nhằm vào căn cứ Mỹ.
Theo trang tin al-Ain, các mục tiêu không kích bao gồm một cơ sở sản xuất các bệ phóng rocket (đã được sử dụng để khai hỏa vào các căn cứ Mỹ) và cũng là một cơ sở lắp ráp máy bay không người lái (UAV) ở phía bắc Karbala và các mục tiêu khác ở miền nam Iraq.
Đây không phải là lần đầu tiên máy bay Mỹ không kích vào các mục tiêu này của Kataib Hezbollah (Mỹ đã liệt đơn vị PMU này vào danh sách khủng bố cùng với IRGC).
Một loạt các cuộc không kích vào cùng loại mục tiêu đã diễn ra trước đây vào tháng 12/2019, sau khi Mỹ cáo buộc Kataib Hezbollah khai hỏa rocket vào căn cứ ở Kirkuk khiến một nhà thầu quân sự Mỹ thiệt mạng.
Một quan chức Iraq nói với kênh truyền thông địa phương Al-Ain rằng viên tướng có tên Mashhadani đã thiệt mạng gần thị trấn Jufr al-Sakhar, nằm ở phía bắc Karbala thuộc tỉnh Babil.
Nguồn tin cho biết thêm rằng 4 thành viên cao cấp khác của IRGC cũng nằm trong số người thiệt mạng (do đang cùng với viên tướng Iran tham dự cuộc họp tại một sở chỉ huy của Kataib Hezbollah).
Tướng Mashhadani được cho là một sĩ quan trong Lực lượng Quds, đơn vị phụ trách các hoạt động ở nước ngoài của IRGC mà vị tướng quá cố Soleimani (thiệt mạng trong cuộc không kích bằng UAV của Mỹ ở Baghdad vào ngày 3/1) từng đứng đầu.
Một đoàn xe quân sự của Kataib Hezbollah trong cuộc chiến chống khủng bố IS ở Iraq được trang bị pháo phản lực Type 63 Trung Quốc/Fajr-1 Iran (thường gọi là H-12 ở Việt Nam).
Siamand Mashhadani là ai?
Một sĩ quan IRGC có tên là Siamand Mashhadani là cái tên chưa bao giờ xuất hiện trên truyền thông địa phương Iraq cũng như khu vực Trung Đông. Cái tên Siamand Mashhadani nhiều khả năng là một biệt danh vì nó không phải là một tên phổ biến trong thế giới Arab.
Siamand là một họ của người Kurd Iran, có thể ví dụ là một vận động viên Paralympic (thế vận hội dành cho người khuyết tật) người Kurd Iran có tên Siamand Rahman.
Còn tên riêng Mashhadani miêu tả một người đến từ Mashhad, một thành phố nổi tiếng linh thiêng và là địa điểm hành hương của cộng đồng Hồi giáo Shia (tại Fallujah, Iraq có một số ít người cũng mang tên Mashhadani và là những người Hồi giáo Shia).
Theo nguồn tin từ lực lượng an ninh Iraq, viên tướng Mashhadani phụ trách chỉ huy và kiểm soát lực lượng PMU ở Iraq (mặc dù PMU là một nhóm bán quân sự với đa phần là người Hồi giáo Shia nhưng nó lại là một phần của Lực lượng An ninh Iraq).
Cũng theo nguồn tin nói trên, Mashhadani có ảnh hưởng lớn với lực lượng PMU Iraq, như những gì viên tướng quá cố Soleimani từng làm.
Tướng Mashhadani được cho là nằm trong bộ chỉ huy của các lữ đoàn 46 và 47 (các đơn vị "con" của Kataib Hezbollah) thuộc PMU và bị cáo buộc là một trong những người lên kế hoạch cho các cuộc tập kích rocket nhằm vào lực lượng Mỹ ở Iraq.
Iran đã thề sẽ trả thù cho cuộc không kích ngày 3/1 khiến Tướng Soleimani thiệt mạng và tuyên bố họ đang "đếm ngược cho các hoạt đang diễn ra ở Iraq để loại bỏ lực lượng Mỹ (ở Iraq)".
Các nhóm bán vũ trang Hồi giáo Shia Iraq (được Iran hậu thuẫn và là tiền thân của lực lượng PMU) là nguyên nhân khiến hàng trăm lính Mỹ thiệt mạng từ năm 2005 đến 2011 (trước khi các Quân đội Mỹ rút khỏi Iraq).
Liên minh chống khủng bố do Mỹ dẫn đầu đã quay trở lại Iraq theo yêu cầu của chính phủ nước này vào năm 2014 để chống lại nhóm khủng bố IS.
Cuộc không kích đêm 12/3 vào sân bay Karbala, Iraq.