Trong bài viết được đăng tải trên tờ Haaretz, nhà báo Israel Anshel Pfeffer đã đưa ra lí giải khá thú vị rằng lí do khiến ông Petro Poroshenko thua cay đắng trước danh hài Vladimir Zelensky có liên quan đến... rượu vodka Nga. Sau đây là phần lược dịch nội dung bài viết này:
"Vì sao sô-cô-la của ông lại được bày bán ở Moskva?" - danh hài Vladimir Zelensky đã hỏi đối thủ của mình - Tổng thống Petro Poroshenko như vậy trong cuộc tranh luận "kì lạ" ở sân vận động Olympic, Kiev hôm 19/4 vừa qua.
Dù không thể khẳng định chắc chắn, nhưng câu hỏi này đã góp phần làm nên chiến thắng vang dội của ông Zelensky khi nó tác động mạnh vào tâm lý muốn phế truất ông Poroshenko của người dân Ukraine.
5 năm làm lãnh đạo Ukraine của tỉ phú sô-cô-la Poroshenko cũng là 5 năm căng thẳng trong mối quan hệ của nước này và Nga không ngừng leo thang. Ông Poroshenko là người có lập trường chống Nga rõ rệt, và thường xuyên thể hiện điều đó.
Tuy vậy, các sản phẩm của hãng Roshen (thuộc sở hữu của ông Poroshenko) - công ty bánh mứt kẹo nổi tiếng nhất ở Đông Âu - vẫn tiếp tục được kinh doanh tại các cửa hàng dọc biên giới của Nga.
Cũng chính điều đó khiến ông Poroshenko lâm vào thế khó trong 3 vấn đề quan trọng nhất đối với người Ukraine: Vấn nạn tham nhũng ở tất cả các cấp chính quyền, nền kinh tế yếu kém, và cuộc xung đột kéo dài ở Donbass.
Thất bại của ông Poroshenko trong việc giải quyết những vấn đề trên càng trở nên trầm trọng hơn khi ông ta không thể khiến cử tri quên đi chuyện ông ta cũng được lợi từ việc trao đổi thương mại với Nga, trong khi người dân Ukraine thì không thể mua được loại rượu vodka mà họ ưa thích trong những cửa hàng địa phương nữa. Điều đó đã trở thành dấu chấm hết cho nhiệm kỳ tổng thống của ông ta.
Danh hài Vladimir Zelensky. Ảnh: AP.
Hơn nữa, đây không chỉ là sự sụp đổ của riêng mình ông Poroshenko, mà kèm theo đó là cả một thế hệ chính trị gia Ukraine, với gương mặt điển hình nhất là cựu Thủ tướng - nữ hoàng Cách mạng Cam Yulia Tymoshenko - người thậm chí còn không lọt được vào vòng 2 của cuộc bầu cử.
"Thế hệ cũ" nói trên đã được thay thế bởi một tân binh "mới toanh" trên chính trường Ukraine, người hầu như không có kinh nghiệm liên quan nào đến vị trí này - ngoại trừ việc từng góp mặt trong một series hài kịch truyền hình có tên là "Đầy tớ của Nhân dân".
Ông Zelensky có "tài sản quý giá"
Nhiều người đã liên tưởng tới chính trị gia người Ý Beppe Grillo - người cũng xuất thân từ hài kịch trước khi dấn thân vào chính trường - khi ông Zelensky tuyên bố ý định tranh cử. Cũng có nhiều người so sánh ông Zelensky với một lãnh đạo trẻ khác ở châu Âu - Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Tuy nhiên, khác với ông Zelensky, ông Grillo có chủ trương rõ ràng, và ông Macron đã có 13 năm kinh nghiệm tại các cơ quan chính phủ Pháp.
Trong kỉ nguyên Donald Trump, người ta sẽ dễ dàng kết luận rằng sự nổi tiếng và chủ nghĩa dân túy đã thế chỗ cho những cuộc tranh luận nghiêm túc, nhưng điều đó liệu có thật hay không?
Ukraine không giống những nền dân chủ phương Tây khác, những vấn đề của họ đều hiện hữu. Họ là một đất nước non trẻ, không ổn định, phải tồn tại bên cạnh một người láng giềng hung hãn.
Ông Poroshenko đã đúng khi chỉ ra những điểm bất định trong chính sách của ông Zelensky về mối quan hệ giữa Ukraine với Nga, NATO, EU. Không có gì đảm bảo rằng ông Zelensky hay những tài phiệt chống lưng cho ông này sẽ có "công thức" thành công hơn ông Poroshenko.
Danh hài Zelensky đang sở hữu một tài sản quý giá nhưng cũng có thể nhanh chóng biến mất: Ít nhất tại thời điểm này, ông ta là một nhân vật đoàn kết người dân Ukraine và vẫn có danh tiếng trong sạch. Đó có thể là một lợi thế lớn đối với một quốc gia đang chật vật thoát khỏi cái bóng của Nga để khẳng định chính mình.