Bảo hiểm nhân thọ đã từ lâu len lỏi vào cuộc sống của người Việt Nam và thêm phần sôi nổi với đội ngũ ngày càng đông đảo các đội nhóm tư vấn viên bảo hiểm, với những cái tên rất kêu như MDRT (Million Dollar Round Table - Bàn Tròn Triệu Đô), COT (Court of Table), TOT (Top of the Table) – các danh hiệu để chỉ các tư vấn viên bảo hiểm với thành tích kinh doanh hàng đầu. Bên cạnh đó, cũng có không ít những người tham gia bảo hiểm nhân thọ phải khóc ròng khi phát hiện ra hợp đồng mình ký có những điều khoản lợi bất cập hại, nhiều người đành phải ngậm ngùi ngưng hợp đồng và chịu mất phần lớn số tiền đã đóng.
Bảo hiểm nhân thọ có phải là một hình thức đầu tư?
Nếu bạn xét đầu tư là việc bỏ ra một số vốn và kỳ vọng nó trả về một mức lợi tức lớn hơn thì bản chất bảo hiểm không phải là một khoản đầu tư lý tưởng.
Xét về gốc rễ, bảo hiểm nói chung hay bảo hiểm nhân thọ nói riêng là hình thức giúp bù đắp phần nào những mất mát xảy ra khi có sự cố đối với đối tượng tham gia bảo hiểm. Như vậy, bảo hiểm nhân thọ là một hình thức đầu tư để phân tán rủi ro, ở đây quan trọng nhất là rủi ro về thân thể và tính mạng của đối tượng được bảo hiểm.
Khác với những khoản đầu tư khác, chúng ta không mong muốn sự cố xảy ra để nhận được khoản đền bù này. Ngoài ra, đa số các gói bảo hiểm nhân thọ thường đi kèm với các lợi ích khác sức khỏe, đầu tư trái phiếu, cổ phiếu, các công cụ tiền tệ khác để thu hút người tham gia.
Tuy nhiên, không ít tư vấn viên bảo hiểm lại đang cố tình đưa lợi ích đi kèm này thành lợi ích lớn nhất và những hứa hẹn về tỉ lệ sinh lời cao, những viễn cảnh đạt được tự do tài chính hay nghỉ hưu với vài chục tỉ trong tài khoản.
Lợi ích thực sự của bảo hiểm nhân thọ?
Bản chất của bảo hiểm nhân thọ là đảm bảo ổn định cuộc sống của gia đình người được bảo hiểm về mặt tài chính, nếu có bất trắc xảy ra đối với người được bảo hiểm. Như vậy, bảo hiểm nhân thọ thật sự cần thiết đối với những người là trụ cột tài chính trong gia đình, đặc biệt những gia đình có con nhỏ hoặc người lớn tuổi không có khả năng lao động.
Về mặt đầu tư, dù các công ty bảo hiểm thường đưa ra những mức lãi suất hấp dẫn đến 2 chữ số nhưng để đạt được mức kỳ vọng đó thì thật sự rất khó. Là vì:
Thứ nhất, tăng trưởng phụ thuộc vào nền kinh tế mà chu kỳ kinh tế nào cũng đều đi qua các giai đoạn hưng thịnh và suy thoái, nên không thể kỳ vọng mức tăng trưởng liên tục.
Thứ hai, khi tham gia bảo hiểm là người mua cũng gắn liền với các chi phí phát sinh từ công ty bảo hiểm và chi phí này cũng tăng lên hàng năm, đi kèm với rủi ro gia tăng về sức khỏe của người được bảo hiểm khi tuổi tác tăng lên.
Các chi phí khi tham gia bảo hiểm nhân thọ
Để vận hành một doanh nghiệp bảo hiểm, công ty bảo hiểm cần phải tốn nhiều chi phí cho đại lý, chi phí quản lý, thậm chí là chi phí tái bảo hiểm để phân tán rủi ro và vô số những chi phí khác. Vì vậy, một hợp đồng bảo hiểm cũng có nhiều chi phí đi kèm. Ngoài các chi phí nhỏ như phí quản lý hợp đồng, phí quản lý quỹ (thường chỉ vài trăm nghìn/năm) thì chiếm tỉ trọng lớn nhất là phí bảo hiểm ban đầu và phí bảo hiểm rủi ro.
Phí bảo hiểm ban đầu : Là mức phí công ty bảo hiểm thu trong vòng 3-5 năm đầu tiên của hợp đồng bảo hiểm. Phần lớn phí này là hoa hồng cho đại lý bảo hiểm và chiếm tỉ trọng rất cao trong tổng số tiền đóng, có thể lên đến 85% cho năm đầu tùy vào chính sách của gói bảo hiểm. Điều này đồng nghĩa với việc số tiền người mua bảo hiểm đóng trong những năm đầu tiên sẽ không được giữ lại để tái đầu tư và nếu quyết định ngưng hợp đồng bảo hiểm trong những năm đầu thì số tiền được rút ra sẽ là rất nhỏ. Đây là nguyên nhân chính khiến nhiều người không hiểu và cho rằng hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là lừa đảo.
Phí bảo hiểm rủi ro : Là khoản phí được tính dựa trên mức độ rủi ro của hợp đồng bảo hiểm, bao gồm các yếu tố về số tiền bảo hiểm, tuổi tác, nghề nghiệp, bệnh lý của người được bảo hiểm… Công thức chính xác để tính phí bảo hiểm rủi ro là bí mật của công ty bảo hiểm, nhưng có một điểm chung là khi tuổi của người được bảo hiểm càng tăng, thì mức phí này cũng tăng tương ứng, đồng nghĩa với việc đến một lúc nào đó, tài khoản bảo hiểm sẽ về giá trị âm và hợp đồng bảo hiểm cũng sẽ chấm dứt. Nếu muốn tiếp tục kéo dài hợp đồng bảo hiểm, người mua bảo hiểm cần đóng bù mức phí này hàng năm để duy trì các quyền bảo vệ.
Có nên mua bảo hiểm nhân thọ và nếu mua thì nên mua bao nhiêu là đủ?
Như người viết đã phân tích ở trên về lợi ích thực sự của bảo hiểm nhân thọ, nếu bạn cần đảm bảo thu nhập cho gia đình và người thân khi có sự cố xảy ra thì rất nên mua bảo hiểm. Tuy nhiên, cần tìm hiểu kỹ hợp đồng bảo hiểm phù hợp với mình, đặc biệt là các điều khoản về quyền lợi, trách nhiệm, miễn trừ để không phải ngậm trái đắng khi nghe lời tư vấn từ đại lý bảo hiểm.
Về số tiền bảo hiểm, cũng nên xem xét nhu cầu của bản thân và gia đình để mua một mức vừa phải, cân bằng giữa các quyền lợi nhân thọ, sức khỏe, đầu tư. Bởi vì con người chúng ta mới là tài sản quý nhất, liệu con cái chúng ta sẽ đi về đâu nếu mất đi người thân mà lại nhận một số tiền rất lớn?