Ngáo ộp là một trong ký ức mà hầu hết ai là người Việt Nam cũng biết đến. Đó là "nhân vật" mà bố mẹ thường đem ra dọa mỗi khi chúng ta khóc nhè lúc bé.
Hình minh họa
Nhưng điều mà ít ai biết được là nguồn gốc của ngáo ộp là gì, sinh vật đó có thật không hay chính xác nó là con gì?
Ngáo ộp và những ký ức thời thơ ấu
Đối với mỗi người chúng ta lúc còn nhỏ, ngáo ộp là 1 cái gì đó vô cùng đáng sợ, 1 thứ áp lực vô cùng lớn. Nó đáng sợ đến nỗi, khi trẻ nhỏ gào khóc trong đêm, nhắc đến ngáo ộp là không còn tiếng quấy khóc nào nữa.
Hay người lớn thường dùng ngón tay kéo khóe miệng và đuôi mắt lại gần nhau, trông vô cùng dữ tợn thì cũng sẽ chỉ còn lại sự tĩnh lặng trong đêm.
Hình minh họa
Không chỉ có thế, ngáo ộp trong ký ức của chúng ta còn là những chiếc bóng to lớn đáng sợ soi trên tường, dập dìu theo ánh sáng lúc ẩn lúc hiện của ngọn đèn dầu hay những cây nến trong đêm, văng vẳng đâu đó là tiếng kêu rợn người của những con ếch, ễnh ương.
Vậy chính xác ngáo ộp là gì?
Trong lịch sử dân gian Việt Nam, có lưu truyền rất nhiều giai thoại, sự tích về ngáo ộp. Ví như, ngáo ộp chỉ là chiếc bóng người soi trên vách, dùng để dọa trẻ con, và nó có xuất xứ từ vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng nước ta.
Nhưng có vẻ câu chuyện không đơn giản là như vậy. Có một giai thoại kể rằng:
Ngáo ộp là một con yêu quái méo mồm, mắt trợn ngược, hay đi bắt cóc trẻ con hư. Đây cũng là nguồn gốc mà mỗi khi người lớn muốn dọa có ngáo ộp thì thường dùng ngón tay để kéo đuôi mắt và khóe miệng lại gần nhau, trông càng méo mó càng tốt.
Hình minh họa
Trên thực tế, trong từ điển của chúng ta không có từ ngáo ộp, mà chỉ có từ "Ngáo" mà thôi. Theo đó, Ngáo là tên riêng của 1 người đàn ông mạnh mẽ, cường tráng đời xưa, từng lấy lưng trần để đỡ 1 cái thuyền lớn. Khỏe mạnh là vậy, nhưng Ngáo lại là người ngây ngô, ngốc nghếch, trí tuệ không mấy thông tuệ.
Cũng từ truyền thuyết đó mà thời nay chúng ta dùng từ "Ngáo" để chỉ những người ngây ngô, nhiều lúc như điên như dại. Nhưng từ đó lại không liên quan gì yêu tinh, ma quỷ, hay ngáo ộp của chúng ta đang tìm hiểu bên trên.
Trong rất nhiều giả thuyết được đặt ra, các nhà nghiên cứu dành nhiều sự tán đồng nhất với trường hợp sau.
Hình minh họa
Vào năm 1909, bộ tranh dân gian Oger ở Hà Nội có 1 bức mang tên: Ngáo ộp dọa trẻ. Vậy phải chăng "Ngáo ộp" có nguồn gốc từ phương tây? Thực ra, nhiều nhà nghiên cứu đã chỉ ra, trong câu chuyện "Thằng bé tý hon" của Charles Perrault (1628-1703) như sau:
"Thằng bé tí hon kể truyện một gia đình tiều phu nghèo, sinh được 7 đứa con trai. Thằng út thông minh nhất nhà, nhưng thân hình thì thấp bé tí hon nên gọi là Bé Tí. Do nhà nghèo quá, không nuôi nổi đàn con, vợ chồng bác tiều phu quyết định đem chúng bỏ lại trong rừng.
Một hôm anh em Bé Tí đến gõ cửa một nhà kia để xin ăn. Không ngờ rơi vào nhà của một cặp yêu tinh và bảy cô con gái yêu. Cả nhà ai cũng thích ăn thịt tươi. Nhất là... thịt trẻ con, nên chúng bị bắt lại.
Bé Tí dù rất hoảng sợ nhưng nhanh chóng trấn tĩnh rồi dùng mưu mẹo mới cứu được các anh em của mình. Nó còn lấy được đôi hia bảy dặm và vàng bạc của yêu tinh.
Hình minh họa
Bảy anh em tìm trở về nhà tìm cha mẹ. Vợ chồng con cái bác tiều phu lại được đoàn tụ. Bắt đầu một cuộc sống sung túc".
Yêu tinh ăn thịt trẻ con của câu chuyện trên có tên là Ogre. Sang đến Việt Nam, cái tên đó được dịch thành Ộp. Từ đó, người ta sử dụng từ "Ngáo Ộp" để chỉ yêu tinh, yêu quái có hình dạng xấu xí, méo mó hay đi bắt trẻ con ăn thịt.
Giả thuyết trên dù chưa được chứng minh nhưng vẫn là cái được nhiều nhà nghiên cứu ủng hộ nhất.
Tham khảo nhiều nguồn