Theo thạc sĩ, bác sĩ Trần Quốc Khánh – Bệnh viện Việt Đức, trung bình mỗi người đi tiểu 7 lần trong 1 ngày và sẽ thải ra tầm 2,2 lít nước tiểu vô trùng, không mùi, không màu hoặc hơi vàng nhạt. Khi số lần đi tiểu nhiều/ít hoặc nước tiểu có màu, mùi bất thường là dấu hiệu cảnh báo dấu hiệu của nhiều bệnh lý.
1. Tiểu thường xuyên, đây là dấu hiệu có thể cảnh báo các bệnh lý về đường niệu như bệnh đa niệu, đái tháo đường, nhiễm trùng, viêm đường tiết niệu (bàng quang, niệu đạo, thận…) U phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới.
Ngoài ra, tiểu thường xuyên cũng có thể xảy ra ở thời kỳ mãn kinh hoặc đang mang thai ở nữ giới, khi dùng 1 số thuốc hoặc chất kích thích (Trà, café, ma tuý…).
2. Tiểu són, dấu hiệu này thường gặp ở người cao tuổi, nữ nhiều hơn nam. Ở Mỹ hiện có khoảng 13 triệu người đang trong tình trạng són tiểu này. Nếu són tiểu khi gắng sức, stress được gọi són tiểu do căng thẳng. Thường gặp ở nữ giới thai kỳ, mãn kinh, sau phẫu thuật vùng tiểu khung.
Nếu són tiểu khi chỉ cần nghe thấy âm thanh nước chảy hoặc nhìn thấy dòng nước chảy là són tiểu cấp kỳ. Són tiểu cũng có thể do nhiễm trùng đường tiết niệu (thường kèm tiểu buốt, nước tiểu thay đổi màu, mùi..), sau dùng thuốc hoặc chất kích thích. Khối u bàng quang, u vùng tiểu khung.
3. Tiểu buốt, tiểu rắt, đây là dấu hiệu của viêm bàng quang, bàng quang co thắt, ung thư bàng quang phát triển, xâm lấn, chèn ép dẫn tới tiểu máu, tiểu nhiều lần.
Đây cũng là biểu hiện của sỏi vùng bàng quang cọ xát, kích thích cổ bàng quang. Bệnh lý tuyến tiền liệt: u xơ, viêm nhiễm tuyến tiền liệt… tổn thương các dây thần kinh ảnh hưởng đến việc chi phối hoạt động của bàng quang (chấn thương cột sống, viêm tuỷ-rễ thần kinh…).
Tiểu buốt, tiểu rắt cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lây truyền qua đường tình dục (lậu, giang mai…).
4. Nước tiểu… ngọt
Nước tiểu mùi thơm ngọt đặc trưng đây được xem là dấu hiệu cảnh báo bị tiểu đường (Ketone tăng trong máu hơi thở, mồ hôi, nước tiểu có mùi thơm ngọt).
Nếu kèm theo dấu hiệu ăn nhiều, uống nhiều, gầy nhanh và nước tiểu thường khiến kiến bu sau khi chúng ta đi vệ sinh thì nhanh chóng tới các cơ sở y tế để được kiểm tra.
5. Nước tiểu có bọt, biểu hiện tình trạng có protein trong nước tiểu, thường do tổn thương ở thận, tim (hội chứng thận hư, lupus…) Hoặc do xuất hiện lỗ rò bàng quang-âm đạo, bàng quang-trực tràng (sau phẫu thuật, khối u xâm lấn, bệnh Crohn…).
6. Nước tiểu màu hồng/đỏ là do dùng thực phẩm giàu sắc tố đỏ như củ cải đường, cà rốt, mâm xôi, ớt chuông đỏ. Nhưng đây cũng là dấu hiệu cảnh báo bạn bị thiếu sắt hoặc sau dùng một số thuốc an thần, thuốc chữa ung thư có anthraquinone.
Nước tiểu đỏ biểu hiện bệnh lý nguy hiểm đường tiết niệu như sỏi thận, niệu quản-bàng quang-niệu đạo, ung thư thận-bàng quang-tuyến tiền liệt, dị dạng, viêm cầu thận. Chấn thương thận hoặc các cơ quan trên đường tiểu sau tai nạn.
Nước tiểu đỏ tía có thể do rối loạn chuyển hoá Porphyrin có tính chất di truyền.
Màu sắc của nước tiểu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm
7. Nước tiểu vàng đậm, bình thường nước tiểu chúng ta trong hoặc hơi vàng nhạt vậy nên khi vàng đậm, vàng cam cảnh báo thiếu nước nghiêm trọng. Thường kết hợp nước tiểu nặng mùi khai và số lượng ít.
Một số người do sử dụng thuốc kháng lao (Rifampicin..) hoặc thuốc chống đông máu (warfatin..), ăn nhiều sản phẩm chứa Beta-Caroten.
8. Nước tiểu màu xanh lá là do thuốc và các hợp chất có chứa phenol như promethazine sử dụng cho dị ứng, buồn nôn và propofol, một loại thuốc sử dụng trong gây mê. Các thuốc khác, bao gồm amitriptyline chống trầm cảm, cimetidine, làm giảm axit trong dạ dày và các thuốc giảm đau.
Đây cũng có thể do sử dụng thực phẩm, nước uống có màu xanh đậm, hấp thụ chất Xanh Methylene.
9. Nước tiểu đục là do nhiễm trùng đường tiết niệu (Bàng quang, thận…). Thường kèm nước tiểu có mùi hôi, cơ thể mệt mỏi, sốt, đau tức hạ vị hay hố thắt lưng hai bên. Viêm tuyến tiền liệt ở nam giới, nhiễm lậu, Chlamydia.
Nước tiểu đục cũng là bệnh lý đái dưỡng chấp do có rò lưu thông từ hệ bạch mạch đổ vào bể thận, nguyên nhân gây bệnh có thể do bẩm sinh, do chấn thương hoặc do nhiễm ký sinh trùng giun chỉ. Do thực phẩm chứa nhiều photpho hoặc chúng ta uống quá ít nước.
Khi có các dấu hiệu của đường tiểu như trên, bác sĩ Khánh khuyến cáo mọi người nên đến cơ sở y tế để được khám và sàng lọc các bệnh lý về đường niệu, thận.