Theo ước tính của Tổ chức Nhân quyền Syria, tính đến giữa năm 2017, đã có khoảng 126 tù binh bị Issam Abuanza và Mohammad Anwar Miah mổ lấy nội tạng…
1. Sinh ở Palestine, tốt nghiệp Y khoa năm 2002 tại Iraq, Issam Abuanza là bác sĩ phẫu thuật tổng quát và đồng thời là bác sĩ nội tiết tại Bệnh viện al-Kindi, Baghdad. Đến năm 2007, Issam Abuanza cùng vợ là Sally và 2 đứa con được chính quyền Anh cho đi định cư ở Sheffield, Anh quốc.
Năm 2009, Y sĩ đoàn Anh Quốc cấp cho Issam Abuanza giấy phép hành nghề chính thức. Trước đó, từ tháng 5-2007 đến tháng 7-2009, Issam Abuanza làm việc tại Bệnh viện Clwyd, miền Bắc xứ Wales và từ tháng 10-2012 đến tháng 8-2013, làm việc tại Bệnh viện Scarbourough, Anh quốc.
Bác sĩ Issam Abuanza trong bộ quần áo phòng mổ ở thị trấn Mayadin.
Trong thời gian này, Issam Abuanza bộc lộ khuynh hướng cực đoan bằng những lời lẽ trên trang Facebook cá nhân: “Ở đây bạn không có nhân phẩm bởi vì bác sĩ cũng là kẻ ăn xin. Ở đây bạn không có sự nghiệp vì chẳng ai cho bạn điều kiện để tiến bộ. Bây giờ cũng như trong tương lai, bạn và gia đình đừng nên trông chờ bất cứ một điều tốt đẹp gì…”.
Theo ban giám đốc của cả 2 bệnh viện Clwyd và Scarbourough, Issam Abuanza là một bác sĩ có năng lực. Mọi cuộc kiểm tra khi tuyển dụng đều cho thấy ông ta không có biểu hiện bất thường nên chẳng ai nghĩ rằng Issam Abuanza sẽ chạy theo IS.
Cuối tháng 10-2013, Issam Abuanza thành lập một công ty mua bán quần áo trực tuyến mà thực chất là tạo vỏ bọc để liên lạc với tổ chức IS ở Syria. Ba tháng sau, lúc đã nhận được những hướng dẫn cụ thể, Issam Abuanza giải thể công ty, bỏ lại vợ con rồi đi Syria với danh nghĩa du lịch.
(Năm 2015, khi biết Issam Abuanza trở thành “Bộ trưởng Y tế” của Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, Najla Abuanza, em ruột của Issam Abuanza nói với tờ Telegraph:
“Anh trai tôi là mẫu người hiện đại. Tôi không hiểu vì sao anh ấy lại đi theo bọn khủng bố. Cha mẹ tôi không bao giờ tha thứ cho anh ấy. Gia đình đã dốc hết tiền bạc để nuôi anh ấy nên người mà giờ thì như thế này đây…”. Riêng Sally, vợ của Issam Abuanza đã chủ động ly hôn rồi lấy một người chồng khác).
Đến Syria, Issam Abuanza sống tại thị trấn Mayadin, phía đông Syria, nằm dưới quyền kiểm soát của IS. Với dân số hơn 60.000 người, Mayadin là nơi IS đặt nhiều cơ sở hậu cần quan trọng vì nó giáp với thành phố lớn nhất Syria là Raqqa, thời điểm ấy cũng thuộc quyền kiểm soát của IS.
Khi Lực lượng dân quân người Kurd (SDK) dưới sự yểm trợ của liên quân Anh, Mỹ, Đan Mạch, phản công chiếm lại Raqqa, IS đã dự định chuyển thủ đô của Nhà nước Hồi giáo từ Raqqa về Mayadin.
Ngoài việc là bác sĩ phẫu thuật, Issam Abuanza còn là chiến binh thánh chiến.
Tại Mayadin, với tư cách là bác sĩ phẫu thuật tổng quát, Issam Abuanza được IS bố trí làm việc tại Bệnh viện Alteb Alhadith trong thị trấn, và ca mổ lấy thận của một tù nhân người Kurd để ghép cho một tay súng IS bị thương vỡ thận đã khiến ông ta trở nên nổi tiếng.
Có lẽ vì thế nên đầu năm 2015, đích thân Abu Bakr al-Baghdadi, lãnh đạo Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, phong cho Issam Abuanza làm Bộ trưởng Bộ Y tế. Mohammad al-Khalid, người phát ngôn chính thức của IS tuyên bố trong một video clip, phát hành cũng vào đầu năm 2015, nói về việc bổ nhiệm Issam Abuanza:
“Đã đến lúc Nhà nước Hồi giáo chứng minh cho thế giới biết rằng chúng tôi là một chính phủ chứ không phải là tổ chức khủng bố. Việc Issam Abuanza trở thành Bộ trưởng Bộ Y tế cũng bình thường như các bộ trưởng khác…”.
Tháng 3-2015, IS tuyển mộ được một nhóm bác sĩ người Syria, Jordan, Iraq khi họ đến Sudan trong một chương trình nghiên cứu. Giữa tháng 5, những bác sĩ này được gửi về Syria. Trên trang Fakebook cá nhân của mình, Issam Abuanza viết:
“Một vài ngày trước, tôi rất buồn vì những bác sĩ chủ chốt của tôi ở Bệnh viện Alteb Alhadith đã bỏ chạy. Thế rồi đột nhiên tôi có được 11 bác sĩ khác từ Sudan. Bạn không thể hiểu là tôi hạnh phúc biết chừng nào…”.
2. Cũng như “Bộ trưởng Bộ Y tế” Issam Abuanza, dược sĩ Anwar Miah, quốc tịch Anh, đã từng có thời gian làm việc tại Bệnh viện Birmingham, nước Anh. Năm 2013, Miah bị dược sĩ đoàn Anh Quốc rút giấy phép hành nghề khi nơi này phát hiện từ năm 2011, Miah khai khống giờ làm việc tại một hiệu thuốc để được trả lương nhiều hơn.
Dược sĩ Anwar Miah lúc bị lực lượng SDK bắt.
Thất nghiệp và bất mãn, tháng 9-2014, ông ta đến Syria gia nhập hàng ngũ IS rồi đổi tên thành Abu Obayda al-Britani. Mặc dù là dược sĩ nhưng được Issam Abuanza nhận làm trợ lý phẫu thuật và trực tiếp hướng dẫn “tay nghề”, Miah đã cùng Issam Abuanza thực hiện không dưới 90 ca mổ để lấy nội tạng của những tù nhân khỏe mạnh.
Một số chiến binh thánh chiến IS khi bị Lực lượng dân quân người Kurd (SDF) bắt giữ, đã khai về hai nhân vật này như sau: “Họ - tức Issam Abuanza và Anwar Miah - khét tiếng trong việc mổ lấy gan và thận. Đôi khi họ cũng mổ lấy giác mạc với sự trợ giúp của một bác sĩ nhãn khoa người gốc Palestine…”.
Một phần rất nhỏ trong số những bộ phận nội tạng ấy được dùng để ghép cho những tay súng IS vì Bệnh viện Alteb Alhadith không đủ trang thiết bị. Số còn lại được bảo quản rồi chuyển ra thị trường chợ đen, nơi 1 thùy gan có thể bán được 30.000USD, một quả thận 20.000USD. Tất cả số tiền này, Issam Abuanza dùng để duy trì hoạt động của bệnh viện, cũng như nuôi các thương binh IS.
Tháng 2-2016, thị trấn Mayadin bị không quân Mỹ ném bom dữ dội, “Bộ trưởng Y tế” Issam Abuanza và dược sĩ Anwar Miah dẫn theo 10 bác sĩ - trong đó có 1 người Jordan, 2 người Iraq và 7 người Syria cùng hơn 30 y tá, di tản đến Bệnh viện Pharmex ở thành phố Deir Ezzor, phía đông Syria.
Đây cũng là một vị trí quan trọng vì có thể vượt biên giới vào Iraq, tới những vùng do IS kiểm soát, kéo dài đến tận thành phố Fallujah.
Tại Bệnh viện Pharmex, ngoài việc mổ lấy nội tạng, Issam Abuanza và dược sĩ Anwar Miah còn tiến hành các thí nghiệm hóa học trên cơ thể tù nhân mà các hóa chất vẫn chưa được biết đến. Nhiều nhân chứng Syria cho biết họ nhìn thấy tù nhân bị tiêm thuốc vào người rồi đem ra phơi ngoài bãi cát giữa trưa nắng, hoặc dìm vào bồn nước lạnh ban đêm.
Đôi lúc “Bộ trưởng Y tế” còn giúp các jihadist tra tấn, hỏi cung tù nhân bằng cách “bào” da họ. Một nhân chứng nói với Tổ chức bảo vệ nhân quyền Syria: “Issam Abuanza chế ra một dụng cụ trông giống như cái lưỡi bào. Mỗi lúc được yêu cầu tham gia hỏi cung, ông ta dùng cái dụng cụ ấy kéo lên cánh tay, lưng hoặc mặt tù nhân rồi lấy ra những mảng da đầy máu”.
Khi một phi công quân đội Jordan bị IS bắn rơi rồi bị thiêu sống, Issam Abuanza viết trên Facebook: “Họ đốt anh ta nhanh quá. Nếu là tôi, tôi sẽ làm rất chậm để có thể thấy anh ta chết thêm một lần nữa”.
Lúc xảy ra vụ tấn công khủng bố của các phần tử IS vào tòa soạn báo Charlie Hebdo ở Paris, Pháp, Issam Abuanza viết: “Ngợi ca đức Allah đã ban sức mạnh cho các jihadist thực hiện thành công việc này. Dưới tay ngài, chúng tôi sẽ giết tất cả bọn vô đạo, từ đàn ông đến đàn bà, trẻ con”.
Theo một quan chức an ninh Anh quốc, Issam Abuanza là bác sĩ người Anh đầu tiên tham gia tổ chức IS, được đánh giá là “1 trong 4 nhân vật Beatles” (tên của một ban nhạc rock Anh quốc lừng danh thế giới), trong đó đứng đầu là John “thánh chiến”, người Anh, kẻ đã trực tiếp dùng dao chặt đầu 2 nhà báo Mỹ, El Shafee Elsheikh và Alexandra Koley, tất cả cũng là người Anh và cũng đã từng chặt đầu nhiều tù nhân người Syria, Iraq.
3. Cuối tháng 8-2017, khi quân đội Chính phủ Syria và Lực lượng dân quân người Kurd (SDK) tái chiếm thành phố Deir Ezzor, Miah dẫn vợ - người Syria và con gái 9 tháng tuổi chạy trốn trên một chiếc xe gắn máy.
Bị SDK bắt giữ, thoạt đầu Miah nói mình là công dân Anh và đang tìm đường trở về Anh: “Tôi đã làm việc ở một bệnh viện tại Mayadin trong 4 năm. Ở đó tôi chỉ cứu chữa cho dân thường. Tôi không phải là mối nguy hiểm vì tôi không tham gia IS”.
Vẫn theo Miah, ông ta từ Anh đến Syria để “làm công tác nhân đạo”, và: “Mẹ tôi là người Bangladesh nhưng tôi sinh đẻ tại Anh. Tôi có quốc tịch Anh và không có bất cứ một giấy tờ gì của Bangladesh. Tôi muốn được trở về Anh để tiếp tục làm việc và đóng thuế (?!)”.
Về lý do bỏ chạy, Miah cho biết ông ta còn một đứa con nữa nhưng nó đã thất lạc khi thành phố Deir Ezzor bị ném bom, và ông ta đang cùng vợ đi tìm nó: “Nếu nước Anh muốn trừng phạt tôi vì tôi đã đến Syria thì họ hoàn toàn có quyền làm điều ấy nhưng chắc chắn là tôi không có vấn đề gì vì tôi chưa bao giờ giết hoặc làm tổn thương bất kỳ ai. Có thể trong số những bệnh nhân mà tôi đã cứu chữa, có kẻ là lính IS nhưng làm sao tôi biết vì họ mặc quần áo dân thường…”.
Tuy nhiên, dựa vào lời khai của các nhân chứng, SDK nhanh chóng nhận ra Miah là một trong những kẻ đáng sợ. Lập tức họ đưa ông ta vào một trại giam nằm gần thị xã Hajin, tỉnh Deir Ezzor, nơi SDK vừa chiếm lại từ tay IS.
Và mặc dù một số tù nhân đã bị Abuanza và Miah mổ lấy thận nhưng may mắn còn sống, đứng ra tố cáo tội ác của Miah nhưng trước sau ông ta vẫn phủ nhận mọi chuyện, kể cả hồi đầu năm 2017, Abu Bakr al-Baghdadi, nhân vật lãnh đạo Nhà nước Hồi giáo tự xưng, khi đến thăm Bệnh viện Alteb Alhadith ở thị trấn Mayadin và đã gặp Miah thì trong các buổi hỏi cung của SDK, Miah vẫn leo lẻo chối rằng ông ta không hề biết Abu Bakr al-Baghdadi là ai, cũng như chưa bao giờ tiếp xúc với nhân vật này.
Cho đến nay, các cơ quan chức năng Anh quốc chưa có ý kiến chính thức gì về việc Miah xin trở lại nước Anh. Nó cũng tương tự như trường hợp của bác sĩ Muhammad Saqib Raza, quốc tịch Anh, người đã làm việc tại một số bệnh viện của IS ở Syria trong 8 năm, và cũng bị SDK bắt giam khi lực lượng này tái chiếm tỉnh Deir Ezzor.
Theo Muhammad Saqib Raza, ông đã bị IS lừa gạt bằng chiêu bài giúp đỡ nạn nhân chiến tranh. Bày tỏ nguyện vọng muốn được trở về Anh, Muhammad Saqib Raza nói: “Anh quốc là một trong những quốc gia hùng mạnh và giàu lòng từ tâm nhất thế giới nhưng tại sao nước Anh lại bỏ rơi tôi khi tôi cần đến họ nhất?”.
Một quan chức cao cấp của SDK nói với tờ Telegraph: “Trong khi chúng tôi có đủ chứng cứ, chứng minh dược sĩ Anwar Miah là tội phạm chiến tranh qua những hành vi mổ lấy nội tạng tù nhân, tra tấn và thí nghiệm các chất hóa học trên cơ thể họ thì với bác sĩ Muhammad Saqib Raza, chúng tôi vẫn đang tiếp tục điều tra về những gì ông ta đã làm trong suốt 8 năm cộng tác với IS”.
Riêng về “Bộ trưởng Y tế” Issam Abuanza, sau ngày SDK chiếm lại tỉnh Deir Ezzor, thông tin tình báo cho biết ông ta hiện lẩn trốn trong những hang động chằng chịt ở phía đông làng Baghouz, thành trì cuối cùng của IS. Cùng ở với ông ta còn có ít nhất 4 bác sĩ khác. Trong một lời kêu gọi trên mạng xã hội, Issam Abuanza cho biết ông ta “rất cần các bác sĩ chuyên khoa, nhất là bác sĩ phẫu thuật mạch máu, phẫu thuật lồng ngực và bác sĩ gây mê hồi sức”.
Vẫn theo lời một quan chức cấp cao của SDK, việc bắt sống hoặc tiêu diệt “Bộ trưởng Y tế” IS Issam Abuanza chỉ còn tính bằng ngày: “Issam Abuanza chẳng thể chạy đi đâu được nữa. Cách tốt nhất là ông ta nên nhanh chóng đầu hàng…”.