Theo tổ chức Ung thư Toàn cầu (The Global Cancer Observatory) tại Việt Nam năm 202, xơ gan và ung thư gan (HCC: Hepatocellular carcinoma) đứng hàng thứ nhất về tỷ lệ mới mắc và tỷ lệ tử vong, ghi nhận có gần 182,000 ca HCC mới mắc, trong đó tỷ lệ tử vong là 67,2%.
BÁC SĨ HUỲNH MINH NHỰT
Tác giả bài viết
Bác sĩ tốt nghiệp Trường ĐH Y Dược Cần Thơ.
Bác sĩ khoa Nội Nhiễm - BV đa khoa Khu vực Thủ Đức
Kinh nghiệm công tác:
Bác sĩ điều trị Hệ thống nhi khoa Dr.Phước.
Đại biểu Đại hội Liên Chi Hội Gan Mật TP.HCM nhiệm kỳ 2023 - 2028.
Mặc dù y học ngày càng tiến bộ; tuy nhiên, việc điều trị và dự phòng bệnh gan vẫn đang gặp nhiều thách thức. Biết và chọn được những thực phẩm có lợi cho gan là “chìa khóa vàng” trong dự phòng sớm bệnh lý gan. Bác sĩ gợi ý cho bạn một số loại thực phẩm có lợi bảo vệ cho lá gan, gồm:
1. Cafe
Hiện nay, có rất nhiều bằng chứng cho thấy sử dụng cafe đem lại lợi ích to lớn đến gan cũng như các cơ quan khác. Caffeine được chứng minh là có thể làm giảm men gan, giúp cải thiện tình trạng viêm, chống lại quá trình xơ hóa gan. Theo PGS. Elliot Tapper, trường đại học Michigan Medicine, mỗi ngày uống 1-2 tách cà phê đen nguyên chất, không đường có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gan. Trên tạp chí BMC Public Health, thông qua một nghiên cứu dữ liệu sức khỏe của 495.585 người được theo dõi trong thời gian trung bình 10 năm, các nhà khoa học thấy rằng: “Trong nhóm này, có 78% người thường xuyên uống cà phê và 22% người không uống cà phê. Kết quả nghiên cứu cho thấy, những người uống cà phê có nguy cơ mắc bệnh gan thấp hơn 21% và giảm 20% nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Những người tham gia nghiên cứu uống cà phê cũng giảm 49% nguy cơ tử vong do bệnh gan mạn tính.”
May mắn thay chúng ta đang sống ở Việt Nam - nước có thể xem là thủ phủ của cà phê nên đây là loại thức uống mà hầu như ai cũng có thể tiếp cận được. Tuy nhiên, cà phê cần được thận trọng sử dụng ở những bệnh nhân có vấn đề về hệ thống tiêu hoá như: viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản,.v.v.
2. Trà
Ngoài cà phê thì các loại trà cũng là một trong số thực phẩm vàng tốt cho gan. Trong trà xanh có nhiều hợp chất chống oxy hóa gọi là catechin rất tốt, do đó giúp giảm viêm nhiễm, cải thiện chức năng gan, ngăn ngừa viêm gan và thậm chí những người uống trà xanh đều đặn còn giúp cơ thể chống lại ung thư, bao gồm cả ung thư gan.
3. Thực phẩm giàu acid béo omega 3
Cá hồi, cá mòi, cá ngừ đều chứa nhiều acid béo omega-3. Chúng có thể giúp giảm lượng chất béo trong gan và giảm viêm. Đây cũng là một lựa chọn thay thế lành mạnh cho thịt vì cá cung cấp protein đồng thời giúp giảm tiêu thụ chất béo và da từ thịt hoặc gia cầm.
4. Các loại đậu
Nhóm thực phẩm này giúp hạn chế nguy cơ bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Tiêu thụ các loại đậu thậm chí có thể giúp giảm lượng đường trong máu và chất béo trung tính (triglyceride) ở người béo phì, giảm mức độ ảnh hưởng của gan nhiễm mỡ.
5. Các loại rau xanh
Khẩu phần ăn hằng ngày có rau xanh đặc biệt có lợi cho sức khỏe. Điều này đã có nhiều nghiên cứu chứng minh tính đúng đắn, được đưa vào các khuyến cáo y khoa về chế độ ăn. Bên cạnh đó, một số loại rau xanh có chứa nhiều vitamin K, một loại vitamin tuyệt vời dành cho lá gan. Gan có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu của cơ thể nên vitamin K có trong các loại rau xanh lá là một chất dinh dưỡng quan trọng hỗ trợ gan thực hiện vai trò này.
Chuyên gia tiêu hóa, gan mật và dinh dưỡng của hệ thống Cleveland Clinic, tiến sĩ Christina Lindenmeyer cho biết: Vitamin K quan trọng đối với chức năng gan để đảm bảo rằng bạn có đủ nguyên liệu phù hợp để tạo ra các yếu tố đông máu. Những loại rau lá xanh như rau muống, rau họ cải, rau chân vịt (rau bina), cải xoăn (cải kale), rau diếp, bắp cải, rau cải xanh,.v.v có nhiều vitamin K và có thể mang lại lợi ích cho chức năng gan. Ngoài ra, chúng cũng chứa nhiều glutathione là một chất chống oxy hóa lành mạnh hữu ích cho gan.
6. Yến mạch
Tránh táo bón là nguyên tắc quan trọng trong việc quản lý điều trị bệnh gan mạn tính. Khi bị táo bón các độc chất sẽ được tích tụ dẫn đến biến chứng nguy hiểm như: bệnh lý não gan, nhiễm trùng tiêu hoá, nhiễm trùng đường gan mật,.v.v. Do đó bên cạnh các loại rau xanh thì những thực phẩm giàu chất xơ lành mạnh như yến mạch là sự lựa chọn lý tưởng cho bữa ăn của người bệnh gan. Theo một nghiên cứu từ năm 2017 cho thấy, yến mạch và bột yến mạch có nhiều chất xơ hòa tan được gọi là beta-glucans, chúng có thể giúp ngăn ngừa béo phì và chống lại viêm nhiễm.
Gan là cơ quan quan trọng đảm nhiệm chức năng như: xử lý độc chất, chuyển hóa đường,.v.v. trong cơ thể. Khi gan bị tổn thương sẽ ảnh hưởng tới các cơ quan khác và chất lượng cuộc sống. Bên cạnh đó, việc uống đủ nước hàng ngày (> 2 lít/ngày) và tránh sử dụng các loại thực phẩm có hại cho gan như: rượu, bia, thuốc lá,.v.v sẽ giúp chúng ta có một lá gan khỏe mạnh. Hãy hành động ngay hôm nay vì một thế giới không còn bệnh gan.