Nhận định của cựu binh sĩ Mỹ
Một báo cáo mới đây nhận định rằng, các nhà lãnh đạo nước Mỹ dường như đang sử dụng chiến lược tương tự như đã dùng với Liên Xô trong cuộc đối đầu thời hiện đại với Trung Quốc. Bên cạnh đó, Trung Quốc đã có những dấu hiệu cho thấy nước này đã trở thành một thách thức khó đương đầu hơn nhiều so với đối thủ thời Chiến Tranh Lạnh của Mỹ.
Mỹ đã đối phó với Liên Xô bằng cách hạn chế sức mạnh quân sự Liên Xô thông qua những biện pháp về kinh tế và tiến bộ khoa học kĩ thuật. Một nghiên cứu mới đây được thực hiện bởi cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Work và cựu cộng sự của ông tại Bộ Quốc phòng Mỹ Greg Grant cho rằng Bắc Kinh có cả ý chí lẫn năng lực để làm được những điều Mỹ đã làm.
Và bởi vậy, Mỹ cần thay đổi kế hoạch nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi với tư cách là kẻ thua cuộc.
"Liên Xô sẽ không bao giờ có thể đuổi kịp, chứ đừng nói là vượt qua Mỹ về mặt công nghệ. Nhưng nhận định này có thể sẽ không đúng với Trung Quốc," các tác giả lý giải trong bản báo cáo được công bố bởi Trung tâm nghiên cứu An ninh Mỹ.
Họ cho rằng trong khi Trung Quốc theo đuổi và bắt kịp năng lực quân sự, công nghệ và thậm chí tầm ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới, thì Washington có thể trở thành nạn nhân của "chiến lược có chủ ý, kiên trì và có sự hỗ trợ của các nguồn lực quân sự-kĩ thuật dồi dào của Trung Quốc". Tuy nhiên, trước đó, Trung Quốc đã phủ nhận các nhận định và cho rằng đây là "tư tưởng Chiến Tranh Lạnh".
Có thể Trung Quốc sẽ trở thành đối thủ đáng gờm nhất của Mỹ trong tương lai. Ảnh: Artyom Ivanov / Tass
Mỹ đã không phải đối diện với một đối thủ nào có GDP lớn hơn 40% GDP Mỹ trong hơn một thế kỉ qua. GDP của Trung Quốc hiện tại đang ở mức khoảng 63% GDP của Mỹ, và Trung Quốc có khả năng sẽ chiếm vị trí nền kinh tế lớn thứ nhất thế giới trong vòng khoảng 10 năm tới.
"Mỹ sẽ khó có thể đầu tư quá nhiều để vượt qua thách thức công nghệ Trung Quốc như Mỹ đã từng làm với Liên Xô, mà thay vào đó, Mỹ sẽ phải cố gắng sáng tạo và đối chọi với người Trung Quốc".
Hiện tại Mỹ đang rơi vào cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc. Chính quyền Washington dưới thời ông Trump đã cáo buộc Trung Quốc lợi dụng và xây dựng kinh tế bằng việc trục lợi từ Mỹ. Một cuộc chiến tranh lạnh về công nghệ dường như sắp diễn ra khi Mỹ tìm cách ngăn cản sự trỗi dậy của Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ.
Tại Lầu Năm Góc, ông Work đã tham gia vào dự án có tên "Chiến lược Bù đắp Thứ ba", một bước tiến sẽ không chỉ khôi phục lại các lợi thế then chốt của Mỹ trong việc đối đầu với các đối thủ mạnh, trong đó có Trung Quốc.
Dự án này, cũng giống như mục tiêu hướng về Thái Bình Dương, chưa bao giờ nhận được sự ủng hộ cần thiết dưới thời ông Obama bởi lo ngại sẽ kích động cuộc chạy đua vũ trang hoặc một cuộc chiến tranh lạnh mới.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây, ông Work đã tỏ ra bất bình với sự do dự của chính quyền tiền nhiệm. "Tôi đã cố gắng để cho chính phủ thấy những mối nguy trước mắt mà chúng ta không thể nhắm mắt làm ngơ được nữa. Mỗi ngày chúng ta đều chờ đợi, chúng ta tụt lại phía sau ngày càng xa," ông Work trả lời trên Washington Post.
Mỹ có thể thua?
Hồi năm ngoái, một báo cáo đã được trình lên Quốc hội để đánh giá về Chiến lược Phòng thủ Quốc gia của ông Trump, cảnh báo về những thách thức mới được đặt ra bởi các đối thủ lớn của Mỹ, kêu gọi chú tâm tới những thế mạnh của Mỹ trong khi các thế lực đối địch như Nga và Trung Quốc học được cách đối phó với năng lực tân tiến của Mỹ. Nga và Trung Quốc dường như cũng đã dần có được những năng lực chiến tranh cao cấp mà trước đây chỉ Mỹ mới có.
"Nói ngắn gọn, quân đội Mỹ có thể thua trong cuộc đối đầu tay đôi tiếp theo mà Mỹ tham gia," báo cáo viết.
Đầu năm nay, Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng, Tướng Robert Ashley viết trong một bức thư kèm theo báo cáo cho thấy năng lực quân sự của Trung Quốc đang "trên đà sở hữu hệ thống vũ khí hiện đại bậc nhất thế giới".
"Trung Quốc đang xây dựng một đội quân mạnh mẽ, nguy hiểm với năng lực trải dài trên cả không quân, hải quân, trên vũ trụ và trên mặt trận thông tin".
Trên thực tế, Giải phóng quân Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang nỗ lực hiện đại hóa để trở thành lực lượng chiến đấu tầm cỡ quốc tế. Đây được cho là ưu tiên hàng đầu của lãnh đạo Trung Quốc.
"PLA đã kiên trì theo dõi quân đội Mỹ trong hơn 2 thập kỉ. PLA đã học hỏi cách Mỹ chiến đấu và phát triển chiến lược để khai thác điểm yếu và khuất phục điểm mạnh của Mỹ," Work và Grant cảnh báo trong bản báo cáo.