Một bà mẹ ở TP.HCM mới đây "hốt hoảng" xin ý kiến các phụ huynh khi thấy điểm thi tiếng Anh của con ở lớp quá thấp. Theo chị, con mình đang học lớp 6, cháu thi có chứng chỉ KET (Key English Test - một chứng chỉ tiếng Anh tương đương với trình độ A2 trong khung năng lực Cambridge); chuẩn bị thi PET (Preliminary English Test - chứng chỉ tiếng Anh tương đương với trình độ trung cấp B1 ở các nước châu Âu). Tuy nhiên, khi con chị học tiếng Anh tăng cường trong trường, làm bài kiểm tra thì điểm số không cao, chỉ ở mức trung bình.
Chị phân vân không biết liệu kiến thức tiếng Anh học trong trường có gì khác so với kiến thức ở trung tâm tiếng Anh không hay do con chủ quan khi làm bài?
Phía dưới bài viết, nhiều người khác tỏ ra bất ngờ. Họ cho rằng, nếu lớp 6 có chứng chỉ KET từ 135 điểm và đang học PET thì không thể nào bài kiểm tra lớp 6 điểm dưới 7, 8. Vì bài thi KET/PET sử dụng các tình huống thực trong cuộc sống để đánh giá 4 kỹ năng nghe - nói - đọc - viết. Một số phụ huynh chia sẻ trường hợp tương tự của con mình và khẳng định, điểm số ở lớp của con rất khả quan.
Ảnh minh họa
Tuy nhiên, luồng ý kiến khác nhận định, hiện tượng này không có gì lạ. Họ cũng gặp không ít trường hợp học sinh có điểm thi chứng chỉ cao nhưng điểm số ở lớp không nổi trội. Ngược lại, có em thi chứng chỉ chỉ có "3 khiên" nhưng học song ngữ Pháp - Anh đều xuất sắc.
Một người chỉ ra nguyên do: "Các trường học thường tập trung vào việc chuẩn bị cho học sinh thi cử theo chương trình quốc gia, bao gồm ngữ pháp và từ vựng cơ bản. Trung tâm tiếng Anh dạy lấy chứng chỉ KET và PET thường tập trung nhiều hơn vào các kỹ năng thực hành tiếng Anh như nghe, nói, đọc và viết, theo chuẩn của Cambridge.
Các trung tâm thường áp dụng phương pháp học theo tình huống, còn trong trường học có thể chú trọng lý thuyết và cấu trúc hơn. Các bài thi ở trường có thể yêu cầu những kiến thức lý thuyết mà bé ít chú trọng tại trung tâm, như ngữ pháp chuyên sâu hoặc các cấu trúc câu phức tạp hơn.
Bài kiểm tra ở trường nặng về use of English và grammar. KET và PET gồm 4 kỹ năng và dạng bài thi khác kiểu trong trường. Nếu đã có nền tảng sẵn thì chỉ cần "cày" đề kiểm tra trong lớp cho quen là sẽ giải quyết được vấn đề.
Phụ huynh khác cũng cho rằng, đáng lẽ ra học KET, PET thì tiếng Anh con vững vàng dù xét theo góc độ từ vựng hay ngữ pháp, ngoài ra còn giỏi nghe nói. Nhưng điểm thấp ở trường cũng có thể xuất phát từ những nguyên nhân: Con học ở trung tâm chỉ tập trung luyện thi (trung tâm cũng có áp lực riêng vì cha mẹ nào cũng muốn con có bằng nhanh và điểm số tốt) nhưng không học từ gốc mà chỉ học những gì đề thi yêu cầu (học kiểu cần để đi thi).
Dù kiến thức ở trường có thể dễ hơn khi thi lấy chứng chỉ nhưng do các con không hiểu nên lại thấy khó. Vì vậy bố mẹ cần lưu ý, học bất cứ điều gì cũng cần đi từ A đến B. Đi từng bước vững vàng, đừng ham chạy theo chứng chỉ, bằng cấp, nhất là khi con còn nhỏ. Cần nhất khi học ngôn ngữ là phải biết vận dụng.
Nhiều người khuyên, phụ huynh nên khuyến khích con làm thêm bài tập ngữ pháp tại nhà để nâng cao kiến thức nền; Xem lại cấu trúc đề thi trong trường để biết điểm yếu của con và hỗ trợ thêm ở những phần cần cải thiện.
Trên thực tế, chuyện điểm chứng chỉ cao nhưng điểm số ở trường thấp không phải hiếm. Trước đó, một học sinh THPT nội thành Hà Nội từng gây chú ý về câu chuyện điểm IELTS cao nhưng điểm ở trường thấp. Được biết, em đã trải qua ít nhất 3 khóa kiểm tra đánh giá từng giai đoạn học để chuẩn bị cho kỳ thi lấy chứng chỉ IELTS. Dù điểm 4 kĩ năng chênh nhau nhưng tổng điểm thi thử IELTS đã ở mức 6.0. Tuy nhiên, bài kiểm tra cuối kì tại trường THPT, em chỉ được 6 điểm. Em về nhà bị bố mẹ mắng rất nhiều, cho rằng: "Không chịu học hoặc tại sao lại học dốt thế? Học thế mà cũng đòi thi IELTS".
Một giáo viên THPT ở Hà Nội cho rằng việc chênh lệch điểm giữa chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế với điểm số ở trường không hiếm và cũng cần hiểu rõ tính chất của hai mô hình giảng dạy và học luyện. Trường phổ thông theo phương thức dạy tích lũy và nâng cao trình độ tiếng Anh của học sinh. Còn các lớp luyện chứng chỉ ngoại ngữ, cụ thể như IELTS đôi khi vì áp lực thi cử và thời gian học luyện mang tính "ăn xổi" hơn.
Luyện thi chứng chỉ sẽ tập trung kĩ năng phô diễn khả năng ngôn ngữ. Nhưng học tốt ở phổ thông sẽ làm nền tốt cho luyện thi hoặc sử dụng lâu dài. Nhiều khi các em không nhận thức được nên bỏ bê ở trên trường, chỉ chăm chú học IELTS và từ đó điểm ở trường dễ gây sốc cho chính các em và phụ huynh. Kết quả nghe nói có thể tốt nhưng viết lại kém vì không có ngữ pháp.
Một thầy giáo khác cũng cho biết, đôi khi việc luyện thi chứng chỉ cũng được các trung tâm hoặc giáo viên giỏi đúc kết, thâu tóm thành công thức, thành dạng bài để tập trung học luyện nhuần nhuyễn góp phần để thí sinh đạt kết quả cao. Còn cơ bản ngữ pháp và từ vựng các em vẫn cần một hành trình học tập và tích lũy lâu dài ở bậc phổ thông.