Theo tờ Thời báo Nhật Bản, mọi sự chú ý trên thế giới sẽ đổ dồn vào Nhật Bản cuối tuần này khi Tokyo lần đầu tiên đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh G20. Với tư cách nước chủ nhà, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ chào đón các nhà lãnh đạo đến từ 20 nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới, và sử dụng cơ hội này để quảng bá Nhật Bản với tư cách là một đất nước ổn định về địa chính trị.
Hội nghị này diễn ra chỉ vài tuần trước cuộc bầu cử Thượng viện quan trọng ở Nhật Bản và trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và tình hình Trung Đông đang rất căng thẳng. Đây là cơ hội để Thủ tướng Abe thể hiện vai trò nhà lãnh đạo toàn cầu.
Tuy nhiên, theo phong cách của người Nhật, Thủ tướng Abe sẽ không cố gắng thể hiện quá nhiều để gây chú ý cho dù có thể sẽ có nhiều tuyên bố chung được thông qua tại hội nghị này. Sự chú ý của thế giới sẽ chủ yếu tập trung vào ba cuộc gặp quan trọng bên lề hội nghị.
Tổng thống Mỹ Donald Trump, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình
Cuộc gặp Donald Trump-Tập Cận Bình
Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ là sự kiện chiếm sóng nhiều nhất tại Hội nghị G20. Sẽ có nhiều đồn đoán được đưa ra dựa trên mọi khía cạnh của cuộc gặp này, trong đó có việc đây sẽ là cuộc gặp thượng đỉnh chính thức hay không chính thức, hay chỉ là cuộc thảo luận để giải quyết tranh chấp thương mại giữa hai nước.
Cùng với đó, các cuộc gặp không chính thức trước và sau cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Trung với sự trung gian của Thủ tướng Abe sẽ thể hiện mối quan hệ cá nhân của nhà lãnh đạo Nhật Bản với các hai nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ. Mặc dù Thủ tướng Abe hầu như không thể định hình bối cảnh của cuộc gặp nhưng kết quả của cuộc gặp sẽ tác động trực tiếp tới Nhật Bản.
Bài phát biểu về Trung Quốc của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence có thể sẽ được đưa ra ngay trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh G20. Với việc coi Trung Quốc là mối đe dọa nghiêm trọng với Mỹ, bài phát biểu dự kiến sẽ bao gồm hàng loạt cáo buộc lên án một Trung Quốc thù địch và đang phá vỡ các quy tắc.
Cùng với các bình luận về Hong Kong, bài phát biểu này sẽ làm leo thang căng thẳng và chạm vào giới hạn đỏ của Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, bất cứ cuộc gặp nào giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình ở Nhật Bản sẽ diễn ra với nhiều rủi ro và nhiều kỳ vọng khó trở thành hiện thực.
Tổng thống Nga Putin, Tổng thống Mỹ Trump
Cuộc gặp Donald Trump - Vladimir Putin
Các vấn đề đối nội đối với Tổng thống Trump xuất phát từ báo cáo của công tố viên đặc biệt Robert Mueller và sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử năm 2016 tiếp tục phủ bóng đen lên quan hệ Mỹ-Nga. Mối quan hệ này cũng gặp sóng gió do các hành động can thiệp quân sự của Moscow ở Ukraine, Syria và giờ đây là Venezuela, vốn được coi là khu vực ảnh hưởng của Mỹ.
Mặc dù vậy, các nhà lãnh đạo Mỹ và Nga vẫn duy trì mối quan hệ cá nhân tốt đẹp và mỗi khi họ gặp nhau, họ đều cho thấy sự hiểu nhau. Không giống như Nhật Bản, nước không coi Nga như một đối thủ chiến lược, Mỹ lại coi Nga như vậy.
Trong bối cảnh Thủ tướng Abe đã gặp Tổng thống Putin nhiều hơn bất cứ nhà lãnh đạo nào khác trên thế giới, ông có thể đề nghị hỗ trợ chính sách ngoại giao của Tổng thống Trump, trong đó có các nỗ lực tìm kiếm sự hỗ trợ từ phía Nga đối với vấn đề Triều Tiên và các vấn đề khác. Tuy nhiên, các kỳ vọng sẽ không cao chừng nào Nga còn tiếp tục đóng vai trò như “kẻ phá bĩnh”.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan, Tổng thống Mỹ Trump
Cuộc gặp Trump-Erdogan
Cuộc gặp song phương khó đoán nhất bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 có thể sẽ là cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ, nước đã quyết tâm mua và sẽ tiếp nhận hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga vào tháng Bảy tới.
Thương vụ này đã làm mất thể diện Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), không chỉ vì S-400 không tương thích với các hệ thống vũ khí của NATO mà còn vì thương vụ này có thể làm suy yếu năng lực tàng hình của chiến đấu cơ F-35 và làm rò rỉ các dữ liệu nhạy cảm về chiến đấu cơ này cho Nga.
Trong lúc cuộc khủng hoảng trong quan hệ Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ đang diễn ra, mọi thứ tùy thuộc vào cuộc gặp Trump-Erdogan bởi vì, đây có thể là cơ hội cuối cùng để Ankara tránh được các biện pháp trừng phạt mà Quốc hội Mỹ có thể sẽ áp dụng đối với thương vụ mua bán vũ khí này.
Mặc dù các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ hạn chế và có thể sẽ chỉ nhằm vào các đối tượng có liên quan tới thương vụ mua S-400, nhưng nó sẽ đánh dấu đây là lần đầu tiên các biện pháp trừng phạt như vậy được áp đặt lên một quốc gia đồng minh trong NATO.
Đối với Nga, kịch bản này đánh dấu thắng lợi lớn nhất của Moscow trong nỗ lực nhằm gây rạn nứt trong liên minh NATO. Mặc dù phần lớn sự chú ý ở Hội nghị Thượng đỉnh G20 sẽ tập trung vào các cuộc gặp Trump-Tập và Trump-Putin nhưng cuộc gặp Trump-Erdogan có thể lại gây ra “hậu quả” lớn nhất.