Tham vọng của Huawei
Trước khi chính quyền Tổng thống Trump bắt đầu áp đặt các hạn chế, tập đoàn Huawei đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng: vượt qua hãng điện tử Samsung và trở thành nhà sản xuất điện thoại thông minh hàng đầu thế giới vào năm 2020 và nhà cung cấp thiết bị viễn thông 5G hàng đầu thế giới.
Tính đến đầu năm nay, Huawei đã kí kết được 91 hợp đồng thương mại xây dựng mạng 5G, trong đó hơn một nửa (47 hợp đồng) ở châu Âu, 27 hợp đồng ở châu Á và số còn lại ở những khu vực khác trên thế giới.
Tuy vậy, các biện pháp trừng phạt của Mỹ đã dập tắt hy vọng của công ty về sự thống trị toàn cầu. Năm ngoái, Washington đã cấm các công ty Mỹ cung cấp công nghệ cho Huawei. Lệnh cấm có nghĩa là điện thoại thông minh mới nhất của Huawei không thể chạy các ứng dụng phổ biến của Google như YouTube và Google Maps.
Vào tháng 5, Mỹ đã cấm các công ty toàn cầu sử dụng công nghệ Mỹ bán các chất bán dẫn cho hãng Huawei. Quyết định này đã ngăn chặn hiệu quả khả năng tiếp cận của hãng Huawei đối với các sản phẩm con chip điện tử do nhà cung cấp chính, Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC). Không có những con chip đó, Huawei không thể xây dựng các trạm phát sóng 5G.
Trong những tháng gần đây, nước Mỹ cũng đang thúc đẩy cái gọi là "Sáng kiến Con đường sạch" yêu cầu các nước và các mạng viễn thông phải đảm bảo thông tin liên lạc giữa chính phủ Mỹ và các căn cứ quân sự và cơ sở ngoại giao của Mỹ ở nước ngoài mà không sử dụng thiết bị viễn thông của Trung Quốc.
Tại Anh, các quan chức cấp cao của Mỹ "liên tục cảnh báo rằng quan hệ tình báo Mỹ-Anh có thể gặp trục trặc nếu Anh không áp dụng các biện pháp quản lý chặt chẽ hơn đối với các nhà cung cấp 5G từ Trung Quốc", ông Paul Triolo, quản lý công nghệ địa lý tại Eurasia Group nói.
Bất chấp nỗ lực của chính phủ Mỹ nhằm kiểm soát Huawei trong suốt 2 năm qua, tập đoàn này đã tìm cách phát triển hoạt động kinh doanh mạng 5G và kí kết được hàng chục hợp đồng với các nhà mạng viễn thông, phần nhiều trong số đó ở châu Âu.
Tuy nhiên, trong bối cảnh Mỹ gia tăng các biện pháp trừng phạt đối với tập đoàn có trụ sở tại Thâm Quyến, quyết định cấm của Vương quốc Anh sẽ là một tổn thất lớn đối với Huawei và có thể tạo ra nhiều rắc rối trong tương lai.
Việc chuỗi cung ứng của tập đoàn công nghệ bị gián đoạn do những hạn chế mới nhất của chính phủ Mỹ khiến cho nhiều nước cảm thấy lo ngại về khả năng bảo mật khi sử dụng sản phẩm của Huawei.
"Quyết định của nước Anh sẽ lời cảnh tỉnh cho các nước châu Âu khác về việc liệu các nước có thể kiểm soát được rủi ro khi cho phép Huawei tham gia xây dựng mạng 5G hay không", Carisa Nietsche, nhà nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Mỹ mới, nói.
"Nước Anh từ lâu đã trở thành quốc gia định hình các xu hướng ở châu Âu nhờ năng lực đánh giá rủi ro", bà Nietsche nói. "Bây giờ, Anh đã cấm cửa Huawei, "có thể các nước châu Âu khác cũng sẽ làm theo", bao gồm cả Pháp, bà Nietsche nói.
Đức có thể "nối gót" Anh
Tại Đức, 90% mạng lưới viễn thông của tập đoàn Deutsche Telekom sử dụng thiết bị từ Huawei. Trong những tháng gần đây, giới chức Đức đã tiến hành những cuộc tranh luận sôi nổi về vai trò của Huawei. Trích ghi chú hôm thứ 3 vừa qua của ông Paul Triolo, quản lý công nghệ địa lý tại Eurasia Group.
Washington có thể cố gắng tận dụng thời cơ này. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Robert O'Brien đã đến Paris vào đầu tuần này để tham gia các cuộc hội đàm kéo dài 3 ngày với các đồng nghiệp từ Pháp, Đức, Anh và Italy. Vấn đề xây dựng mạng 5G nằm trong danh sách chương trình nghị sự.
Tập đoàn Huawei gọi lệnh cấm của Anh là đáng thất vọng, tuyên bố rằng quyết định này dựa trên những áp lực từ chính sách thương mại của Mỹ, chứ không phải nguyên nhân là rủi ro bảo mật. Tập đoàn này sẽ "tiếp tục thực hiện nghĩa vụ với khách hàng và những nhà cung cấp", phát ngôn viên Evita Cao nói với mục kinh doanh của hãng CNN. Bà Cao cho biết Huawei sẽ tồn tại "bất kể tập đoàn sẽ phải đương đầu với thử thách gì trong tương lai".
Theo nhà phân tích Edison Lee của hãng Jefferies, lệnh cấm của Anh đồng nghĩa mảng kinh doanh thiết bị 5G của Huawei chỉ phục vụ được một thị trường toàn cầu nhỏ hơn và lợi nhuận ít hơn "Nhưng không phải các quốc gia châu Âu sẽ học theo quyết định của Vương quốc Anh", ông Lee nói thêm.
Trung Quốc sẽ trả đũa bằng kinh tế?
Một số người lo lắng về các biện pháp đáp trả từ Bắc Kinh. Trung Quốc đã thông báo chống lại các biện pháp hạn chế tập đoàn công nghệ hàng đầu của nước này. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh hôm thứ Tư nói rằng: "Vương quốc Anh đã đưa ra một quyết định sai lầm, làm suy yếu nghiêm trọng những lợi ích của các công ty Trung Quốc. Trung Quốc sẽ xem xét vấn đề này một cách nghiêm túc và toàn diện".
Bà Hoa nói thêm rằng nước này sẽ "thực hiện mọi biện pháp cần thiết" để bảo vệ lợi ích của nước mình. Chẳng hạn, các quan chức Đức lo lắng rằng việc cấm Huawei không được tham gia xây dựng mạng 5G tại đây có thể "khiến Bắc Kinh áp dụng các biện pháp trả đũa các doanh nghiệp xuất khẩu lớn của Đức ", ông Triolo nói.
Theo thống kê của chính phủ Đức, nước này trong năm ngoái đã xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc với trị giá gần 100 tỷ euro (114 tỷ USD). Bắc Kinh trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của nước này sau Mỹ.
Ngoài ra, còn hậu quả khác bắt nguồn từ lệnh cấm của nước Anh. Mặc dù lệnh cấm này đươc coi là một chiến thắng lớn về mặt ngoại giao của chính quyền Trump, nhưng nó đã giáng một đòn nặng nề vào kế hoạch triển khai mạng 5G tại Anh. Các quan chức Anh cảnh báo việc ra đời mạng 5G có thể bị trì hoãn tới 3 năm và tiêu tốn ngân sách nhiều tỷ bảng để thay đổi các thiết bị của hãng Huawei.
Quá trình tương tự cũng sẽ xảy ra nếu các quốc gia khác làm theo nước Anh, và cũng khiến các nhà mạng không muốn nâng cấp hệ thống ngay bây giờ, ông Lee nói "Quyết định Anh cấm cửa hãng Huawei khiến cho các tập đoàn viễn thông chần chừ trong việc chuyển đổi sang mạng 5G". Theo ông Lee, việc lựa chọn thiết bị từ các nhà cung cấp như Huawei, Nokia, Ericsson và các hãng khác là một trong những quyết định kinh doanh lớn nhất của bất kỳ nhà khai thác mạng di động nào.
"Khi họ buộc phải thay đổi nhà cung cấp và loại bỏ các thiết bị đang sử dụng bình thường trong suốt 5 năm qua thì đây sẽ là một sự gián đoạn to lớn đối với kế hoạch kinh doanh của các nhà mạng", ông Lee nói.