Báo The South China Moring Post (Hồng Kông) hôm 1-1 dẫn lời giới phân tích Trung Quốc cảnh báo rằng kế hoạch xây dựng căn cứ quân sự mới ở Đông Nam Á của Anh có khả năng sẽ làm phức tạp thêm bối cảnh chiến lược khu vực vốn đã chứa đựng nhiều tranh chấp hàng hải và đối đầu địa chính trị giữa Bắc Kinh và Washington.
Kế hoạch xây dựng căn cứ quân sự mới nói trên do Bộ trưởng Quốc phòng Anh tiết lộ trong cuộc phỏng vấn với báo The Sunday Telegraph hồi tuần rồi, trong đó các địa điểm tiềm năng là Singapore và Brunei.
Theo các chuyên gia, nếu động thái này tiến tới, nó có thể phủ bóng lên quan hệ của Trung Quốc với các láng giềng châu Á và sẽ có nguy cơ tăng nhiệt căng thẳng hơn nữa giữa Bắc Kinh và London sau khi một tàu chiến của Anh đã tiến tới gần quần đảo Hoàng Sa ở biển Đông trong năm rồi. Đây là quần đảo của Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng và quân sự hóa trái phép.
Nhận định về kế hoạch trên của Anh, Giáo sư Xu Lipin của Viện nghiên cứu châu Á- Thái Bình Dương thuộc Viện Xã hội Trung Quốc, nói: "Đây rõ ràng là một hành động thể hiện sức mạnh nhằm vào Trung Quốc và cho thấy sự gắn kết gần gũi hơn của các nước lớn bên ngoài ở biển Đông".
Bộ trưởng Williamson đã nói rằng Anh sẽ mở 2 căn cứ quân sự mới trong vài năm tới, bao một một căn cứ ở Caribe, ông khẳng định điều này sẽ giúp London trở lại là một "tay chơi toàn cầu thực sự" sau Brexit.
"Đây là khoảnh khắc lớn nhất đối với một quốc gia kể từ khi kết thúc thế chiến II, khi chúng ta có thể phục hồi theo một cách khác, chúng ta có thể thực sự đóng vai trò quan trọng trên trường quốc tế, một vai trò mà thế giới kỳ vọng chúng ta thực hiện"- ông Williamson nhấn mạnh.
Động thái trên cũng đánh dấu sự dịch chuyển chính sách kể từ khi Anh rút các căn cứ quân sự ở Đông Nam Á và Vịnh Persian những năm 1960.
Chuyên gia về hải quân Ni Lexiong thuộc Trường ĐH Luật và Khoa học Chính trị Thượng Hải cũng cho rằng kế hoạch nêu trên là bằng chứng rõ hơn cho thấy Anh và các đồng minh chủ chốt khác của Mỹ đang ngày càng gắn kết với lối tiếp cận cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với Trung Quốc.
"Đây là một bước bổ sung cho chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Washington và họ sẽ hài lòng"- ông Ni phân tích, trong đó đề cập đến chiến lược của Tổng thống Trump nhằm tăng cường cam kết an ninh và kinh tế với khu vực vào thời điểm quan hệ Mỹ-Trung đang lùi xuống mức thấp trong lịch sử.
Trong khi đó, Giáo sư Xu của Viện nghiên cứu châu Á-Thái Bình Dương cũng cho rằng Washington đứng sau kế hoạch mở căn cứ quân sự tại khu vực của Anh.
Theo phân tích của vị chuyên gia này, Anh đang ngày càng hoạt động tích cực ở biển Đông vào thời điểm Mỹ có thể đang lo ngại về đối đầu trực tiếp với Trung Quốc trong khu vực.
Quan hệ giữa Anh và Trung Quốc – vốn được mô là là "thời kỳ vàng" cách đây vài năm, đã trở nên nguội lạnh gần đây khi Anh theo chân Mỹ bắt đầu thách thức các hoạt động mở rộng sai trái của trung Quốc ở vùng biện chiến lược trong khu vực.
Hồi cuối tháng 8-2018, tàu chiến Anh đã tiến sát tới quần đảo Hoàng Sa trong một chiến dịch tự do hàng hải. Động thái này bị phía Trung Quốc phản đối gay gắt.
Theo các nhà phân tích, kế hoạch xây dựng căn cứ quân sự mới của Anh ở Đông Nam Á có thể là tin tốt cho các đồng minh và đối tác của Mỹ trong khu vực.
Tuy nhiên, đối với Trung Quốc, đó có thể báo hiệu những thách thức nghiêm trọng phía trước trong việc cân bằng an ninh khu vực với nguy cơ căng thẳng gia tăng và thậm chí đối đầu một phần, ông Ni cảnh báo.
Mặt khác, Giáo sư Xu cho rằng dù kế hoạch của Anh vẫn còn manh nha, nó cũng sẽ là phép thử quan hệ của Trung Quốc với Singapore và Brunei – hai nước đều từng là thuộc địa của Anh.