Tàu chiến đấu ven biển USS Montgomery cuối tuần trước thực hiện chiến dịch tuần tra tự do hàng hải (FONOP) áp sát các đảo nhân tạo được bồi đắp phi pháp trên Biển Đông.
Ông Joe Keiley, phát ngôn viên Hạm đội 7 của hải quân Mỹ, cho hay chuyến tuần tra của tàu USS Montgomery nhằm "khẳng định quyền tự do hàng hải ở quần đảo Trường Sa theo quy định của luật pháp quốc tế".
Đây là hoạt động FONOP đầu tiên của hải quân Mỹ ở Biển Đông trong năm 2020.
Theo ông Keiley, hoạt động này nhằm thách thức những hạn chế các bên đặt ra với quyền đi qua vô hại tại khu vực, cũng như bảo vệ quyền sử dụng biển cả một cách hợp pháp.
Các hình ảnh được đăng trên website của hải quân Mỹ cho thấy tàu USS Montgomery đã đi qua đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp trái phép trên đá Chữ Thập và đá Gạc Ma thuộc chủ quyền của Việt Nam.
Đại tá Li Huamin, phát ngôn viên Chiến khu Nam Bộ quân đội Trung Quốc (PLA), sau đó ra tuyên bố cho biết PLA đã triển khai lực lượng không quân, hải quân theo dõi tàu USS Montgomery và phản đối hoạt động tuần tra tự do hàng hải của Mỹ ở khu vực này.
Việt Nam khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, đồng thời tôn trọng hoạt động tự do hàng hải và hoan nghênh các hành động đóng góp cho hòa bình, an ninh khu vực của các quốc gia trên Biển Đông.
Cộng đồng quốc tế cũng đồng loạt lên tiếng ủng hộ quyền tự do hàng hải trong vùng biển Đông, bất cứ động thái nào nhằm độc chiếm vùng biển này đều sẽ bị lên án.
Mỹ là quốc gia lên tiếng phản đối mạnh mẽ nhất, nhiều lần họ điều tàu chiến đi qua Biển Đông trong các chiến dịch tự do hàng hải và thách thức tuyên bố chủ quyền phi lý của Bắc Kinh.
Hải quân Mỹ cuối tháng 8-2019 điều tàu USS Wayne E. Meyer tuần tra trong phạm vi 12 hải lý quanh đá Chữ Thập và Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam
Hai tuần sau, chiến hạm này tiếp tục áp sát quần đảo Hoàng Sa. Hồi tháng 11-2019, tàu chiến đấu ven biển USS Gabrielle Giffords của Mỹ đã đi qua quần đảo Trường Sa trong một chiến dịch tuần tra tự do hàng hải.
Hiện tại Mỹ đang để một số chiến hạm thuộc lớp Independence được thiết kế đặc biệt với 3 thân dùng trong các cuộc hành quân đổ bộ để tuần tra trên biển Đông.
Đây là chiến hạm có tốc độ nhanh nhất thế giới, với vận tốc tối đa có thể lên tới 110 km/h. Tàu có tầm đáy khá nông nên có thể cập cảng gần bờ.
Tàu có lượng giãn nước tối đa lên tới 3.104 tấn. Chiều dài 127,4m, chiều rộng 31,6m, độ mớm nước 4,27m.
Vũ khí trang bị của tàu bao gồm hệ thống tên lửa phòng không RIM-116 có tầm bắn 12km. Ngoài ra tàu còn có hải pháo Mark-110, pháo bắn nhanh Mk-44, các hệ thống súng máy M2HB và ngư lôi Mark-50.
Đặc biệt Mỹ đã bắt đầu trang bị tên lửa diệt hạm siêu hiện đại NSM có tầm bắn 185km. Đây được coi là tên lửa diệt hạm mạnh nhất thế giới hiện nay.