Phải nộp khắc phục hàng trăm tỷ đồng
Ngày 12/10, khi nêu quan điểm luận tội 33 bị cáo trong vụ khai thác hơn 3 triệu tấn than lậu tại mỏ than Minh Tiến, đại diện Viện kiểm sát đã đề nghị HĐXX TAND tỉnh Thái Nguyên tuyên phạt bị cáo Châu Thị Mỹ Linh (Tổng giám đốc Công ty Yên Phước) mức án 5 - 6 năm tù về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” và 16 - 17 năm tù về tội “Mua bán trái phép vật liệu nổ”. Tổng hợp, Linh bị đề nghị từ 21 - 23 năm tù.
Trong khi đó, bị cáo Bùi Hữu Thanh (cổ đông Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương) bị đề nghị 30 - 36 tháng tù về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”; 18 - 24 tháng tù về tội “Mua bán trái phép hóa đơn”, tổng hợp mức án là 48 - 60 tháng tù. Người em “song sinh” của Thanh là Bùi Hữu Giang bị đề nghị 60 - 72 tháng tù.
Bị cáo Châu Thị Mỹ Linh.
Về phía Sở ban ngành tỉnh Thái Nguyên, Viện kiểm sát đề nghị phạt Nguyễn Ngô Quyết (cựu Giám đốc Sở Công thương tỉnh) 15 - 18 tháng tù giam về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Đây cũng là mức án đề nghị cho hai bị cáo Đỗ Huy Cương và Nguyễn Văn Phong (thuộc cấp của ông Quyết).
Ở nhóm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, các bị cáo Nguyễn Thanh Tuấn (cựu Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên); Nguyễn Thế Giang (cựu Phó giám đốc) cùng bị đề nghị 4 - 5 năm tù; Cao Sỹ Linh (chuyên viên Phòng Khoáng sản) và Lại Trung Hiếu (Phó chánh Thanh tra Sở này) bị đề nghị 3 - 4 năm tù.
23 người còn lại bị đề nghị từ 9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo đến 54 tháng tù giam về các tội nêu trên.
Về dân sự, bên công tố đề nghị tòa buộc các bị cáo nộp lại số tiền hưởng lợi bất chính từ việc khai thác than trái phép. Trong đó, Châu Thị Mỹ Linh phải nộp hơn 151 tỷ đồng; nhóm Công ty Đông Bắc Hải Dương hơn 213 tỷ đồng…
Để đảm bảo thi hành án, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục kê biên, phong tỏa giao dịch với 61 bất động sản và 6 xe ô tô; số tiền hơn 124 tỷ đồng do các tổ chức, cá nhân trong vụ án tự nguyện giao nộp. Tịch thu với hơn 1,6 triệu tấn than thu giữ tại các bãi than của Công ty Đông Bắc Hải Dương, Công ty Yên Phước.
Hai anh em bị cáo Bùi Hữu Thanh - Bùi Hữu Giang.
Hai anh em "song sinh" giữ vai trò chủ mưu
Viện kiểm sát cáo buộc, lợi dụng Công ty Cổ phần Yên Phước được cấp phép khai thác khoáng sản tại Mỏ than Minh Tiến (huyện Đại Từ), Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương do hai bị cáo Bùi Hữu Giang - Bùi Hữu Thanh góp vốn, đã "cấu kết" với Châu Thị Mỹ Linh, để đưa công nhân, máy móc vào khai thác trái phép than với công suất gấp hơn 47 lần trữ lượng được cấp phép.
Tính đến thời điểm bị khởi tố, các đối tượng đã khai thác tổng số hơn 3 triệu tấn than cùng khoáng sản đi kèm. Trong đó, có 2,7 triệu tấn than; 420.000m3 bã sàng và đá đen.
Quá trình khai thác, Công ty Đông Bắc Hải Dương thông qua nhóm một số công ty liên quan, đã bán than khai thác trái phép cho các khách hàng tại Thái Nguyên, với tổng trị giá 386,7 tỷ đồng. Trong đó, Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng An Khánh mua 606.152 tấn than, 38,479m3 bã sàng; Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại thiết bị công nghiệp Việt Nhật (Nhà máy Giấy An Hòa) mua 11.183 tấn than cám, giá trị hơn 11,2 tỷ đồng...
Nhóm bị cáo tại phiên tòa.
Ngoài ra, một lượng than, bã sàng cũng được vận chuyển từ Mỏ than Minh Tiến về các bãi tập kết tại thị xã Kinh Môn (tỉnh Hải Dương) để sàng tuyển, phối trộn với các nguồn than mua từ Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), nguồn than mua lậu không hóa đơn khác.
Sau khi phối trộn các nguồn than, Công ty Đông Bắc Hải Dương xuất bán cho Nhà máy Nhiệt điện Thăng Long (thông qua Công ty SHN) 1,28 triệu tấn than cám, giá trị hơn 1.980 tỷ đồng; xuất bán cho Nhà máy Nhiệt điện Phúc Thành 145.685 tấn than cám, giá trị hơn 167 tỷ đồng; bán cho nhà máy Nhiệt điện An Khánh 88.492 tấn, giá trị hơn 67 tỷ đồng và một số khách hàng khác 528.790 tấn, giá trị hơn 636 tỷ đồng.
Cơ quan chức năng xác định, số tiền nhóm thành viên góp vốn của Công ty Đông Bắc Hải Dương đã thu lời bất chính từ việc khai thác than bán trái phép tại Mỏ than Minh Tiến là hơn 213,5 tỷ đồng.
Theo đánh giá của Viện kiểm sát, hai bị cáo Bùi Hữu Thanh cùng Bùi Hữu Giang là cổ đông góp vốn, là người trực tiếp chỉ đạo chung các hoạt động của Công ty Đông Bắc Hải Dương; là người thỏa thuận với Châu Thị Mỹ Linh và trực tiếp chỉ đạo các hoạt động khai thác than trái phép, do đó Thanh, Giang phải chịu trách nhiệm với vai trò chủ mưu.
Để hợp thức số than lậu đã khai thác được, mang đi tiêu thụ, Thanh và Giang đã chỉ đạo kế toán mua 475 hóa đơn giá trị gia tăng, với tổng giá trị gồm cả thuế là trên 1.600 tỷ đồng. Nguồn tiền để trả cho việc mua hóa đơn chủ yếu lấy từ tiền bán than lậu.