TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc đang đánh giá vận động cho vợ chồng bệnh nhân ngộ độc hạt muồng. Ảnh: BVCC
Bệnh nhân P.T.X., sinh năm 1966 cùng chồng là T.C.N., sinh năm 1958 cùng trú tại Kiên Giang được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng teo cơ, hạn chế vận động hai tay, nói khó và liệt 2 chân.
Qua khai thác bệnh sử, bệnh nhân X. chia sẻ: Khoảng thời gian từ tháng 9 - 11/2021, bệnh nhân cùng chồng có được người quen cho hạt đậu muồng để trồng và ăn. Theo truyền miệng, bệnh nhân được biết hạt đậu muồng có thể chữa bệnh tiểu đường. Tỷ lệ đường trong máu của vợ chồng bệnh nhân có nhỉnh hơn 1 chút so với chỉ số bình thường nhưng không đến ngưỡng mắc bệnh tiểu đường. Tuy vậy, vợ chồng bệnh nhân vẫn ăn hạt muồng với mong muốn ngừa bệnh.
Bệnh nhân X. cho biết: Ban đầu mỗi ngày, chỉ ăn khoảng 2 hạt, sau đó có ăn nhiều hơn và ăn hàng ngày. Sau khi ăn được khoảng 3 tháng, bệnh nhân thấy người mệt mỏi, suy nhược, chân tay yếu và cân nặng sụt giảm 15kg nên đi khám tại bệnh viện ở Kiên Giang (chồng bệnh nhân sau đó bị tương tự và cũng sụt giảm mất 10kg cân nặng).
Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân X. bị thiếu canxi nên kê đơn để bổ sung canxi. Uống hết đơn nhưng triệu chứng không cải thiện, thậm chí còn nặng hơn, bệnh nhân cùng chồng lên một bệnh viện lớn ở TP. Hồ Chí Minh để điều trị.
Tại đây, bác sĩ chẩn đoán vợ chồng bệnh nhân bị viêm đa dây thần kinh, phải châm cứu và bấm huyệt. Hết liệu trình điều trị, bệnh không thuyên giảm mà nặng hơn, không chỉ còn là yếu chân tay mà chuyển sang bị liệt cả 2 chân và phải di chuyển bằng xe lăn.
Các bác sĩ ở bệnh viện đã gửi mẫu máu của bệnh nhân sang Singapore để xét nghiệm và kết quả cho thấy nghi bị nhiễm độc kim loại nặng. Sau đó, bệnh nhân được giới thiệu ra Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai để điều trị.
2 bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Chống độc ngày 12/4, trong tình trạng teo cơ, hạn chế vận động hai tay, nói khó và liệt 2 chân. Sau hơn 1 tháng điều trị tích cực với 8 lần lọc máu và thay huyết tương, sức khỏe của các bệnh nhân đã dần cải thiện.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết: Cả 2 bệnh nhân khi nhập viện bị liệt rễ và dây thần kinh toàn thân, teo cơ nặng, người vợ bắt đầu liệt hầu họng nguy cơ ảnh hưởng chức năng sống còn. Trung tâm đã tiến hành rất nhiều kiểm tra, xét nghiệm, hội chẩn nhiều chuyên khoa. Các thăm dò và kiểm tra đã loại trừ các nguyên nhân có các bệnh khác, kể cả ngộ độc các kim loại nặng cũng không phải. 2 bệnh nhân cũng đã được sinh thiết cơ cho thấy có dấu hiệu cơ bị xơ, teo và thoái hóa.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cho biết thêm: Mẫu cây của 2 bệnh nhân đem tới đã được gửi đi nhận dạng bởi các chuyên gia cho thấy đây là cây muồng tây, hay muồng lá khế, tên khoa học là Senna occidentalis (hay còn gọi là Cassia occidentalis). Bệnh nhân bị ngộ độc trong một thời gian khá dài khiến teo hết cơ dẫn đến yếu liệt tất cả các chi. Trung tâm Chống độc đã nỗ lực điều trị bằng những giải pháp tối ưu nhất. Sức khỏe bệnh nhân đã được cải thiện một phần nhưng về lâu dài thì nguy cơ vẫn có để lại di chứng.
Ngộ độc cây muồng tây ở 2 bệnh nhân trên là trường hợp đầu tiên của Việt Nam được phát hiện. Ngoài Việt Nam, trên y văn thế giới mới chỉ công bố một số ít ca ngộ độc ở trẻ em Ấn Độ (phần lớn các trẻ đó đã tử vong). Tình trạng ngộ độc loại cây này xảy ra nhiều ở các gia súc, gia cầm ở các nước. Độc tố trong cây muồng tây này là anthraquinone, độc tố có ở toàn bộ cây nhưng tập trung ở hạt, đã được ghi nhận gây độc với cơ, thần kinh, đặc biệt gây hoại tử cơ, thoái hóa cơ, tổn thương gan, não và tử vong trên người và động vật.
Qua đây, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo: Người bệnh không nên nghe theo lời truyền miệng để chữa bệnh mà nên đến gặp bác sĩ hoặc các lương y đã được cấp phép hành nghề để thăm khám và điều trị.