Những chỉ trích về quyết định của Ấn Độ khi mua máy bay chiến đấu Rafale M từ Pháp để trang bị cho tàu sân bay đã xuất hiện. Một sĩ quan Hải quân Ấn Độ giấu tên, đã nêu lên mối lo ngại về tính phù hợp của Rafale M đối với hoạt động trên tàu sân bay và so sánh với việc mua MiG-29K trước đó.
Đánh giá từ sĩ quan Ấn Độ
Cánh cố định của Rafale M hạn chế khả năng cơ động và chiếm không gian boong tàu, điều này làm giảm số lượng máy bay có thể được bố trí trên các tàu sân bay của Ấn Độ. Ngoài ra, biến thể huấn luyện hai chỗ ngồi của Rafale M không có khả năng hoạt động trên tàu sân bay, nghĩa là phi công sẽ bỏ lỡ khóa huấn luyện thực tế cần thiết cho hoạt động trên tàu sân bay, thay vào đó là dựa vào các thiết bị mô phỏng.
Ngược lại, MiG-29KUB, máy bay huấn luyện hai chỗ ngồi cho MiG-29K, có thể hoạt động từ tàu sân bay, mang lại môi trường huấn luyện thực tế hơn. Tuy nhiên, MiG-29K cũng hay gặp phải vấn đề và gây ra các vụ tai nạn, điều này khiến các phản công Ấn Độ ngày càng phụ thuộc vào các thiết bị mô phỏng. Rafale M, giống như MiG-29K, được chọn vì mục đích hợp lý hóa hậu cần và giảm chi phí huấn luyện.
Thiết kế của Rafale M có thể ảnh hưởng đến khả năng sẵn sàng hoạt động của Hải quân Ấn Độ, làm nổi bật những thách thức trong việc tích hợp công nghệ nước ngoài vào các hoạt động chuyên biệt của tàu sân bay. Hải quân có thể cần cân nhắc các sửa đổi hoặc tăng đầu tư vào cơ sở hạ tầng đào tạo để giảm thiểu những vấn đề này.
Quá trình mua máy bay
Nỗ lực tăng cường sức mạnh không quân trên tàu sân bay của Hải quân Ấn Độ đã có bước ngoặt quyết định khi lựa chọn máy bay Rafale M, vượt qua đối thủ cạnh tranh là F/A-18E/F Super Hornet của Boeing trong quá trình đánh giá kéo dài và căng thẳng.
Quay trở lại năm 2017, Hải quân Ấn Độ lên kế hoạch cho chương trình Máy bay chiến đấu đa năng trên tàu sân bay (MRCBF), với mục tiêu trang bị cho tàu sân bay INS Vikrant mới đóng một loại máy bay chiến đấu mới.
Đến tháng 7/2023, Hội đồng mua sắm quốc phòng Ấn Độ đã bật đèn xanh cho việc mua sắm 26 máy bay Rafale Ms. Quyết định này không chỉ là về việc chọn một máy bay phản lực, mà còn là về tầm nhìn chiến lược, dựa trên sự tương đồng về mặt hoạt động và hậu cần với các máy bay phản lực Rafale hiện có của Không quân Ấn Độ.
Đến tháng 9/2024, Ấn Độ đã đồng ý với thỏa thuận trị giá khoảng 7,6 tỷ đô la Mỹ. Gói này không chỉ có máy bay phản lực mà còn bao gồm một bộ vũ khí như tên lửa tầm xa Meteor, tên lửa chống hạm Exocet và tên lửa hành trình SCALP, cùng với hậu cần, đào tạo và các sửa đổi tùy chỉnh cho Hải quân Ấn Độ.
Tổng số gồm 22 máy bay huấn luyện một chỗ ngồi và 4 máy bay huấn luyện hai chỗ ngồi. Thoả thuận này đóng vai trò như một giải pháp tạm thời, giữ vững vị thế cho đến khi máy bay chiến đấu hai động cơ nội địa hoàn thiện, dự kiến vào năm 2031. Không chỉ nhằm mục đích tăng cường sức mạnh cho Hải quân Ấn Độ, mà còn nhằm củng cố liên minh chiến lược với Pháp.
So sánh MiG-29K với Rafale M
Trong lĩnh vực hàng không hải quân có tính rủi ro cao, quyết định của Hải quân Ấn Độ về việc có thể chuyển đổi từ MiG-29K sang Rafale M đã làm dấy lên một cuộc tranh luận gay gắt.
MiG-29K được mua từ Nga, loại máy bay có nguồn gốc từ thời Liên Xô, là chiến đấu cơ chính trên tàu sân bay của Ấn Độ, nó đã phục vụ trên cả tàu sân bay INS Vikramaditya và INS Vikrant mới được đưa vào sử dụng.
MiG-29K được Hải quân Ấn Độ đưa vào biên chế từ năm 2010. Đây là máy bay chiến đấu đa năng, hoạt động trong mọi thời tiết, được thiết kế để hoạt động trên tàu sân bay với bộ càng đáp được gia cố và cánh có thể gập lại. Tuy nhiên, tuổi thọ phục vụ của máy bay không cao.
Những khó khăn về bảo trì, sự sẵn có của các bộ phận thay thế và một số vụ tai nạn nghiêm trọng đã khiến chiếc máy bay này đánh mất đi niềm tin từ Ấn Độ. Tuy nhiên, MiG-29K vẫn được đánh giá cao nhờ sự linh hoạt, nó có thể thực hiện các vai trò không đối không và không đối đất với khả năng tải trọng đáng nể, nhờ vào động cơ RD-33MK mạnh mẽ.
Trong khi đó, Rafale M là một thiết kế hiện đại hơn, máy bay được trang bị radar mảng quét điện tử chủ động (AESA), RBE2, mang lại cho nó lợi thế đáng kể về phạm vi phát hiện và giao tranh so với hệ thống radar của MiG-29K.
Thiết kế của Rafale M có cấu trúc gia cố chịu được áp lực trong quá trình hoạt động trên tàu sân bay, bao gồm móc đuôi để hạ cánh và thanh chống nhảy để cất cánh kiểu nhảy cầu, hoàn toàn phù hợp với cơ sở hạ tầng trên tàu sân bay của Ấn Độ.
Rafale M được trang bị tên lửa không đối không tầm xa Meteor, mang lại lợi thế chiến lược trong các tình huống không chiến. Máy bay phản lực của Pháp cũng tự hào có hệ thống điện tử hàng không tốt hơn và bộ tác chiến điện tử toàn diện hơn.
Tầm bay và khả năng tải trọng của Rafale M có thể nhỉnh hơn một chút, nhưng MiG-29K đã chứng minh được độ tin cậy trong các vai trò chiến đấu cụ thể, đặc biệt là trong các cuộc không chiến tầm gần, nơi khả năng cơ động của máy bay được thể hiện rõ.
Về hậu cần, đào tạo và khả năng tồn tại lâu dài, Rafale M được hưởng lợi từ phi đội Rafale hiện có trong Không quân Ấn Độ, có khả năng hợp lý hóa chi phí bảo trì và hoạt động. Trong khi đó, MiG-29K đã được Hải quân Ấn Độ sử dụng trong hơn một thập kỷ và cũng mang lại mức độ quen thuộc nhất định đối với máy bay.
Tuy nhiên, MiG-29K đã không còn đáp ứng những yêu cầu của Hải quân Ấn Độ, không phải vì khoảng cách hiệu suất trực tiếp mà là do những bước nhảy vọt về công nghệ và lợi thế chiến lược mà máy bay Rafale M mang lại.
Quang Hưng
