Theo AFP, Thủ tướng mới của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải là người rất trung thành với Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, biết "vâng lời" nhưng vẫn phải đủ mạnh mẽ để điều hành chính phủ của quốc gia gần 79 triệu dân này.
Sau thông báo từ chức gây sốc ngày 5/5 của Thủ tướng Ahmet Davutoglu, hiện vẫn chưa chắc chắn ai sẽ được chọn là thủ tướng tiếp theo của Thổ Nhĩ Kỳ mặc dù đã có danh sách một số ứng cử viên sáng giá cho vị trí này.
Những người trong "cơ cấu" này được cho là đều rất trung thành với Tổng thống Erdogan, từ chiến lược gia làm việc lâu năm trong ngành vận tải cho tới con rể của ông Erdogan hay các bộ trưởng thân tín chưa một lần mẫu thuẫn với tổng thống về chính sách.
Các nhà phân tích tin rằng, Thủ tướng Ahmet Davutoglu - người từng là Bộ trưởng Ngoại giao - đã buộc phải từ chức do những bất đồng liên tiếp với Tổng thống Erdogan.
Chính vì vậy, phẩm chất đầu tiên của một thủ tướng chính phủ tiếp theo ở Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải là lòng trung thành.
Ông Davutoglu "không phải là người "dễ bảo" như mong đợi và đã trở nên quá độc lập", ông Anthony Skinner, trưởng nhóm phân tích về Trung Đông và Bắc Phi tại Công ty tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft nhận định nói.
Tổng thống Erdogan sẽ quyết định
Về lý thuyết, ai sẽ là Thủ tướng tiếp theo của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được quyết định sau khi đảng Công lý và Phát triển (AKP) cầm quyền tổ chức đại hội bất thường vào ngày 22/5 tới nhằm phê chuẩn chủ tịch mới của đảng này và người đó sẽ thay thế ông Davutoglu làm Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ.
Các chuyên gia cho rằng, cho dù có bất cứ sự bất đồng nào tại đại hội bất thường này, đảng AKP cầm quyền sẽ làm tất cả để tạo ấn tượng về một cuộc chuyển giao quyền lực êm thấm giữa ông Davutoglu và người kế nhiệm ông.
Theo dự kiến, sẽ chỉ có một ứng cử viên được đề cử tại đại hội và quan chức AKP cho biết tên của người này cũng chỉ được công bố ngay trước khi đại hội diễn ra tại Ankara.
"Theo tôi, các ứng cử viên cho chức Chủ tịch đảng sẽ chỉ được công bố trước khi diễn ra đại hội một đến hai ngày", Phó Chủ tịch AKP - Mustafa Atas nói.
Về nguyên tắc, việc lựa chọn các ứng cử viên là công việc nội bộ của đảng AKP, tuy nhiên cũng có ý kiến nghi ngờ rằng, Tổng thống Erdogan sẽ có tiếng nói cuối cùng nhằm lựa chọn ai hợp với ông nhất.
"Trong cuộc đua này, người mà Tổng thống Recep Tayyip Erdogan muốn hợp tác làm việc trong tương lai sẽ là một lựa chọn", nhà bình luận Abdulkadir Selvi của nhật báo Hurriyet cho biết.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tân thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là giám sát quá trình hiện thực hóa tham vọng của ông Erdogan nhằm tập trung quyền lực vào tay tổng thống ở Thổ Nhĩ Kỳ thông qua việc thay đổi Hiến pháp.
Con rể hay chiến lược gia về giao thông sẽ là Thủ tướng?
Cho đến nay, có 3 ứng cử viên sáng giá được cho là có khả năng sẽ trở thành Thủ tướng tiếp theo của Thổ Nhĩ Kỳ gồm.
Binali Yildirim - Hiện đang là Bộ trưởng Giao thông vận tải. Ông Yildirim, 60 tuổi được coi là đồng minh thân tín lâu năm nhất của Tổng thống Erdogan.
Ông này từng là giám đốc công ty phà Istanbul khi ông Erdogan là thị trưởng thành phố này hồi những năm 90 của thế kỷ trước.
Theo nhà bình luận Selvi, sự khác biệt "sâu sắc" nhất giữa hai người đàn ông này là trong khi Tổng thống Erdogan là fan của đội bóng Fenerbahce thì ông Yildirim là là người ủng hộ đội bóng đối thủ Galatasaray.
Ứng cử viên thứ hai là Berat Albayrak, 38 tuổi, được xem là một ngôi là một sao trẻ đầy triển vọng của AKP và hiện là Bộ trưởng Năng lượng.
Ông này là con rể của Tổng thống Erdogan khi kết hôn với con gái cả Esra của Tổng thống vào năm 2004.
Berat Albayrak từng là Giám đốc điều hành của tập đoàn Calik Holding đến năm 2013 và Tổng thống Erdogan được xem là chỗ thân thiết với cha của Berat là Sadik Albayrak.
Tuy nhiên Berat có thể gặp bất lợi khi được cho là thiếu kinh nghiệm chính trường cũng như không tránh khỏi việc bị phe đối lập chỉ trích là việc bổ nhiệm ông là hành động "gia đình trị".
Ứng cử viên sáng giá thứ 3 là Bekir Bozdağ, 51 tuổi, hiện là Bộ trưởng Tư pháp. Ông này từng là Phó thủ tướng từ năm 2011-2013 và cũng là một nhân vật thân tín với Tổng thống Erdogan.
Ngoài các ứng cử viên sáng giá trên, truyền thông cũng nhắc tới một số nhân vật có khả năng khác, trong đó có hai Phó Thủ tướng là Numan Kurtulmus và Yalcin Akdogan cũng như Bộ trưởng Y tế Mehmet Muezzinoglu./.