Nhiều tập đoàn dầu mỏ Trung Quốc lấn sân dịch vụ trạm sạc
Ẩn mình trên một con đường nhỏ ở ngoại ô Bắc Kinh là trạm sạc pin Xiaowuji do Tập đoàn dầu khí và hóa chất Trung Quốc (Sinopec) khai trương vào cuối năm ngoái. Hình ảnh đó đại diện cho một cái nhìn sơ lược về tương lai hậu xăng dầu của Trung Quốc, nơi tốc độ phổ cập xe điện diễn ra thần tốc.
Với 70 trụ sạc nhanh, trang bị thêm máy pha cà phê và ghế mát-xa, trạm sạc này là một trong hàng nghìn trạm đang được tập đoàn Sinopec - tập đoàn lọc dầu, khí đốt và hóa dầu hàng đầu thế giới - xây dựng trên khắp Trung Quốc trong nỗ lực thích ứng với kỷ nguyên xe điện.
Doanh số xe điện tại thị trường ô tô lớn nhất thế giới dự kiến chiếm 40% trong tổng số 23 triệu ô tô bán ra trong năm nay. Nhu cầu xăng của Trung Quốc được dự đoán đạt đỉnh vào năm 2025 và có thể giảm một nửa vào năm 2045.
Viễn cảnh đó khiến thay đổi chiến lược trở thành điều bắt buộc đối với hai nhà lọc dầu và kinh doanh nhiên liệu lớn nhất của nước này, Sinopec và Tập đoàn dầu khí nhà nước Trung Quốc (PetroChina).
Hai công ty dầu mỏ quốc doanh vận hành tổng cộng khoảng 50% trong số hơn 100.000 cây xăng ở Trung Quốc. Doanh thu từ nhiên liệu chiếm gần một nửa trong cơ cấu doanh thu của họ.
“Các công ty dầu mỏ quốc doanh Trung Quốc đã nhìn thấy rõ tương lai suy yếu của mảng kinh doanh nhiên liệu. Đó là lý do vì sao họ đang nỗ lực điều chỉnh các trạm dịch vụ để phù hợp với nền kinh tế carbon thấp”, Erica Downs, nhà nghiên cứu của Trung tâm Chính sách năng lượng toàn cầu ở Đại học Columbia (Mỹ), bình luận.
Tuy nhiên, lĩnh vực sạc xe điện công cộng của Trung Quốc đang tồn tại hàng loạt vấn đề như tình trạng phân mảnh thị trường, dư thừa công suất, tần suất sử dụng thấp và thua lỗ. Điều này đặt ra thách thức lớn các tập đoàn dầu mỏ quốc doanh đang xoay sở điều chỉnh mô hình kinh doanh.
Vào một buổi chiều, 54 trong số 70 trụ sạc ở trạm Xiaowuji không có khách. Hầu hết khách hàng là tài xế taxi. Họ ghi nhận các trụ sạc của Xiaowuji sạc nhanh hơn nhưng chi phí đắt hơn một chút so với sạc tại nhà.
Các tập đoàn dầu mỏ Trung Quốc có thị phần trạm sạc tương đối thấp.
Sinopec, công ty vận hành 21.000 trụ sạc vào cuối năm 2023, dành 18,4 tỷ NDT (2,55 tỷ USD) cho mảng phân phối trong năm nay để xây dựng mạng lưới trạm năng lượng tích hợp. Con số này tăng 17,2% so với năm ngoái. Tập đoàn có kế hoạch vận hành 5.000 trạm sạc xe điện vào năm 2025.
PetroChina, công ty vận hành 28.000 trụ sạc thông qua công ty con Potevio New Energy mới mua lại gần đây, công bố kế hoạch tăng chi tiêu đầu tư cho mảng tiếp thị và phân phối thêm 49,8%, lên 7 tỉ nhân dân tệ trong năm 2024. Số tiền này sẽ tập trung vào các trạm toàn diện cung cấp dầu, xăng, hydrogen và dịch vụ sạc pin. PetroChina cũng có kế hoạch xây dựng thêm 1.000 trạm đổi pin xe điện trong năm nay.
Không dễ kiếm lợi nhuận
PetroChina cùng với Sinpec chiếm khoảng 1% thị phần trong tổng số 2,73 triệu trụ sạc công cộng ở Trung Quốc. Nhưng hầu hết chủ sở hữu xe điện ở Trung Quốc có thể sạc xe tại các khu chung cư của họ. Nghĩa là 68% trong số 8,6 triệu trụ sạc ở Trung Quốc là trụ sạc tư nhân, chậm hơn.
Ở Na Uy, nơi xe thuần điện chiếm khoảng 21% số ô tô đang lưu hành và hơn 90% doanh số ô tô mới, các nhà điều hành trạm sạc ghi nhận, tần suất sạc tại nhà của tài xế ở mức cao. Circle K, nhà điều hành dịch vụ sạc nhanh công cộng lớn nhất ở Na Uy cho biết, hoạt động kinh doanh sạc có lãi. Nhưng công ty này lưu ý rằng, không giống như ở Trung Quốc, tốc độ phổ cập xe điện ở Na Uy đã vượt qua mức tăng trưởng của các trụ sạc công cộng.
Vào nửa cuối năm 2022, tính trung bình cứ mỗi trụ sạc có 7 chiếc xe điện ở Trung Quốc. Để so sánh, tỷ lệ này ở Mỹ và Châu Âu lần lượt là 14,6 và 17,6 xe điện trên mỗi trụ sạc.
Thị trường sạc của Trung Quốc cũng rất phân tán. Theo Liên minh Xúc tiến cơ sở hạ tầng sạc xe điện Trung Quốc, 5 nhà điều hành trạm sạc hàng đầu nắm giữ 65,2% thị phần. Với quá nhiều sự cạnh tranh để phục vụ tương đối ít người lái xe điện hơn, nhiều trụ sạc có tần suất sử dụng thấp và không được hoạt động phần lớn thời gian trong ngày.
Shell - công ty dầu khí lớn thứ hai thế giới dự định sẽ bỏ 1.000 điểm bán xăng dầu để xây trạm sạc công cộng. Trung Quốc đang là thị trường chiếm phần lớn mạng lưới trạm sạc của Shell. Số lượng người lái xe điện đến các trạm sạc của Shell thường xuyên cao gấp đôi so với so với xe truyền thống ghé trạm xăng.
Abhishek Murali, nhà phân tích cấp cao của Rystad Energy, nhận định, khả năng kiếm lợi nhuận từ dịch vụ sạc xe điện ở bất kỳ đâu trên toàn cầu đều không dễ dàng.
Tham khảo: Reuters