Phillippe Ségur, một trong những tùy tùng thân tín của hoàng đế Napoleon Bonaparte và sau này là một nhà sử học tiết lộ rằng, trước khi rút chạy khỏi Moscow, đoàn quân nước Pháp đã mang theo hàng chục xe ngựa chiến lợi phẩm chứa đầy vàng.
Theo những diễn biến lịch sử kể lại, vào tháng 5/1812, hoàng đế Napoleon thống lĩnh 50 vạn quân tiến đánh nước Nga. Mặc dù chiếm được Moscow, đoàn quân phải chịu cảnh đói rét vì thành phố này đã lên kế hoạch "vườn không nhà trống" từ trước đó.
Giữa bối cảnh chiến đấu nơi xa xôi, hậu phương không thể cung cấp khí tài, lương thực cần thiết, quân Pháp rơi vào cảnh khốn cùng.
Tranh vẽ đoàn quân của Napoleon rút lui khỏi Nga.
Một tháng sau Napoleon phải rút khỏi Moscow do Nga hoàng không chịu đầu hàng và vẫn tiếp tục cho quân đánh du kích làm tổn hại lực lượng.
Trước khi rời đi, Napoleon đã vơ vét được 25 chiếc xe ngựa chở đầy vàng bạc châu báu. Nhưng về sau này, không ai biết số phận của những hòm châu báu này ở đâu.
Sau hơn 200 năm, nhiều người tin rằng số châu báu này vẫn ở Nga. Nhà thám hiểm và thợ săn kho báu Vladimir Poryvayev là một trong những người tin rằng, số vàng bạc mà quân đội của Napoleon lấy được từ Moscow là có thật.
Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa ai phát hiện ra tung tích nào dù chỉ một thỏi vàng trong số các xe chiến lợi phẩm của Napoleon. Số kho báu này cũng chưa xuất hiện tại các cuộc đấu giá và không có trong các bộ sưu tập cá nhân.
Không chỉ có vàng bạc, đá quý, đồ trang sức, trong số này còn có tác phẩm nghệ thuật giá trị từ Điện Kremlin và từ nhà thờ Moscow.
Theo nhà sử học Alexander Seregin, quân Pháp đã vơ vét số vàng bạc từ hàng nghìn ngôi nhà và thậm chí còn có hành động báng bổ khi đánh cắp các vật dụng giá trị từ nhà thờ và tu viện.
Toàn bộ các biểu tượng, chạm khắc trên đồ trang sức và vật dụng bị cho vào lò nung chảy thành thỏi vàng và đóng dấu chữ "N" lên đó. Napoleon chỉ ban hành lệnh cấm cướp bóc một tháng sau đó khi nhận ra quân lính của mình lùng sục quá điên cuồng.
Hoàng đế nước Pháp Napoleon.
Trong số châu báu quân Pháp cướp được còn có cây thánh giá khổng lồ trên đỉnh Tháp chuông Ivan Đại đế. Một số nhà lịch sử cho rằng, Napoleon muốn đặt thánh giá trên đỉnh tòa nhà Les Invalides ở Paris -0 nơi vị hoàng đế nước Pháp muốn xây dựng trở thành bảo tàng trưng bày những chiến tích chinh phục của mình.
Một lý thuyết phổ biến cho rằng Napoleon đã giấu kho báu đánh cắp khi rút lui khỏi Moscow vào mùa Thu năm 1812. Trước sức ép từ phía Nga, Napoleon nhận thấy đoàn xe chiến lợi phẩm có tới 80 tấn vàng là một gánh nặng quá lớn trên đường đi và ra lệnh tạm giấu ở một địa điểm bí mật.
Theo nhà sử học Ségur, người Pháp đã ném kho báu xuống hồ Semlevskoe gần Vyazma, cách Moscow về phía Tây 300 km. Napoleon đã trú chân ở một ngôi làng gần Semlevo trong lúc chạy trốn lực lượng của Nga. Chi tiết này cũng được ghi trong cuốn tiểu sử "The Life of Napoleon Bonaparte, Emperor of the French" (Cuộc đời Napoleon Bonaparte, Hoàng đế nước Pháp) của nhà văn người Scotland Walter Scott.
Ngay sau cuộc chiến tranh Pháp-Nga, nhiều đạn dược và vũ khí được phát hiện ở khu vực gần hồ Semlevskoe; việc tìm kiếm vàng bắt đầu vào những năm 1830, một vài năm sau khi cuốn sách của Scott được xuất bản.
Năm 1836, Thống đốc thành phố Smolensk Nikolai Khmelnitsky tổ chức một cuộc tìm kiếm dưới lòng hồ, nhưng không có kết quả. Một nỗ lực khác trong những năm đầu thế kỷ 20 bởi nhà khảo cổ học Ekaterina Kletnova cũng tiếp tục thất bại.
Nhiều năm sau đó, Liên Xô tiếp tục mở rộng hành trình tìm kiếm kho báu mất tích. Vào cuối những năm 1970 diễn viên, người dẫn chương trình truyền hình và là một thợ lặn Andrey I đã thực hiện chuyến thám hiểm tìm kiếm 80 tấn vàng quân Pháp bỏ lại.
Nhiều giả thuyết cho rằng số châu báu Napoleon để lại đang nằm dưới đáy hồ Semlevskoe.
"Chúng tôi đã làm việc kỹ lưỡng và có hệ thống", Andrey I nhớ lại. Sau khi khảo sát địa hình lòng hồ, các nhà địa vật lý và địa hóa học bắt đầu bắt tay vào làm việc.
Cuộc tìm kiếm phát hiện ra hai nơi có sự khác thường. Một trong số đó không ở dưới lòng hồ mà trên mặt đất gần đó. Andrey I cho máy xúc đào một cái hố khổng lồ sâu 12m, nhưng vẫn không tìm thấy bất cứ điều gì. Tại điểm bất thường thứ hai, thợ lặn đào một cái lỗ nhưng chỉ phát hiện ra một hòn đá khổng lồ.
Hồ Semlevskoe không phải là địa điểm duy nhất mà các nhà thám hiểm tin rằng có kho báu của Napoleon.
Theo nhà thám hiểm Poryvayev, một trong số đó là gần sông Berezina mà ngày nay là vùng đất của Belarus, nơi binh sĩ Pháp đã chiến đấu với Nga và nhiều binh lính lẫn kho báu đã biến mất ở đây.
Một vài nhóm nghiên cứu đã đến vùng này, bao gồm cả nhóm kết hợp của Pháp và Belarus vào năm 2012, tuy nhiên không ai trong số họ tìm kiếm được thứ gì có liên quan đến vàng.