1. Uống nước ngọt có ga dễ tổn thương gan
Việc sử dụng thường xuyên nước ngọt có ga sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao , dễ gây tổn thương gan . Nước ngọt có ga là loại nước giải khát được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên loại đồ uống này sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao.
Đồ uống có ga khiến gan phải làm việc vất vả hơn khi đang bị bệnh, khiến tình trạng tăng men gan càng nặng hơn. Đây là những loại đồ uống có thể chứa nhiều chất kích thích, có thể chứa etanol gây ra hủy hoại các tế bào gan khiến cho lượng men gan tăng cao. Đối với những bệnh nhân mắc các bệnh về gan, nếu thường xuyên sử dụng đồ uống này có thể gây ra béo phì và đẩy nhanh quá trình ung thư gan .
2. Ăn mặn hại gan
Muối từ lâu đã là gia vị không thế thiếu trong các món ăn hàng ngày đồng thời muối rất cần cho cơ thể. Tuy nhiên, muối khi được sử dụng quá nhiều lại gây ra những tác hại không phải ai cũng biết, đặc biệt là với người gan yếu, mắc các bệnh lý về gan.
Thói quen ăn mặn (quá 10-15 g muối/ngày với người lớn và 3-5 g muối/ngày với trẻ nhỏ) có hại cho gan vì lượng muối vào cơ thể quá nhiều sẽ cản trở việc đào thải các chất cặn bã dư thừa ra ngoài, về lâu dài sẽ làm giảm khả năng hoạt động của gan.
Ngoài ra những người có bệnh gan có thể dẫn tới phù nề do bị giữ nước, và tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu thông qua hệ thống mạch máu. Do đó, cần hạn chế muối trong chế độ ăn uống và thậm chí cả từ các loại thực phẩm tự nhiên có hàm lượng muối cao để giảm phù nề và giảm nguy cơ về tim mạch.
Đặc biệt ở bệnh nhân xơ gan đã bị phù nề thì việc giảm lượng muối là cực kỳ cần thiết. Nếu trong giai đoạn này mà người bệnh vẫn ăn mặn thì nguy cơ biến chứng xảy ra là rất cao và gây tử vong ở người bệnh.
Nhiều thói quen không tốt dẫn đến gan tổn thương.
3. Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo không tốt cho gan
Chất béo trong chế độ ăn uống có trong thực phẩm có nguồn gốc động vật và thực vật. Chất béo rất cần thiết trong chế độ ăn uống bởi chúng hỗ trợ quá trình tiêu hóa, thúc đẩy cơ thể hấp thu protein cũng như carbohydrate và là nguồn năng lượng dự trữ của cơ thể.
Tuy nhiên, một số loại thực phẩm chứa chất béo xấu, nếu ăn thường xuyên sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe trong đó có gan. Hai loại chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa đã được chứng minh là có khả năng gây hại cho sức khỏe.
Hầu hết chất béo bão hòa có trong các loại thịt và các sản phẩm từ sữa. Trong chế độ ăn hàng ngày nên hạn chế sử dụng chất béo bão hòa. Khối lượng tiêu thụ nhóm thực phẩm chứa chất béo bão hòa gia tăng có thể làm tăng nồng độ cholesterol trong máu đặc biệt là cholesterol xấu (LDL-cholesterol), qua đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch, béo phì, không tốt cho gan.
Chất béo bão hòa thường có trong các loại thực phẩm như: Thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, thịt gà sẫm màu... Các loại thịt chế biến sẵn: Thịt nguội, thịt đóng hộp, xúc xích... Tốt nhất để giảm lượng chất béo bão hòa là hạn chế các loại thịt kể trên hoặc giới hạn số lượng thịt đỏ trong khẩu phần ăn hàng ngày, đặc biệt là đối với những người có cholesterol máu cao.
Đối với chất béo chuyển hóa còn được gọi là chất béo transfat - viết tắt tên của các axit béo trans. Đây là loại chất béo đặc biệt có hại cho cơ thể được khuyến cáo không nên sử dụng, kể cả với hàm lượng nhỏ.
Loại chất béo này xuất phát từ các loại dầu thực vật và bị hydro hóa trong quá trình chế biến thức ăn, đặc biệt là các món chiên xào: Khoai tây chiên, bánh rán, thức ăn nhanh; các loại bơ thực vật; bánh quy và bánh ngọt nướng; đồ ăn nhẹ được chế biến sẵn... Chất béo chuyển hóa được xem là có hại nhất cho cơ thể, vì chế độ ăn giàu chất béo chuyển hóa này khiến dễ tăng cân, không tốt cho gan. Ngoài ra, làm giảm lượng cholesterol tốt HDL đồng thời gia tăng lượng cholesterol xấu LDL và triglyceride, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Đối với người có bệnh lý liên quan đến gan thì việc ăn nhiều thực phẩm chứa chất béo có hại hơn. Vì khi gan đã bị tổn thương hoặc suy giảm chức năng gan thì sẽ gây khó khăn cho việc tiêu thụ hết các chất và thanh lọc được các chất độc hại, gây bệnh cho cơ thể.
4. Thích ăn đồ ăn nhanh cũng hại gan
Lạm dụng đồ ăn nhanh có thể gây hại gan, những thực phẩm là đồ ăn nhanh được chiên rán (cụ thể ở đây là món gà rán, khoai tây chiên) có chứa một lượng lớn các gốc tự do hoạt động. Chúng có thể làm hỏng các axit béo, tàn phá các loại vitamin A.E... trong cơ thể, gây tổn thương gan và thậm chí gây ra bệnh viêm gan nghiêm trọng. Thức ăn chiên rán cũng chứa rất nhiều chất béo, nếu sử dụng dài hạn sẽ gây ra cho cơ thể những rủi ro cao hơn nhiều so với nguy cơ trung bình của bệnh gan nhiễm mỡ.
Các nghiên cứu cho thấy, không chỉ thực phẩm ăn nhanh mà các thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, mặc dù rất thơm ngon, nhưng giàu chất béo, lượng calo cao, nếu ăn nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho các tế bào gan. Lâu dần khả năng chuyển hóa chất béo sẽ suy giảm, dẫn đến lượng lớn chất béo tích tụ trong gan, hình thành gan nhiễm mỡ. Gan bị bao phủ bởi lớp chất béo dễ dẫn đến viêm gan, nghiêm trọng hơn là xuất hiện xơ gan, ung thư gan .
5. Lạm dụng thuốc, thuốc bổ… gây hại gan
Nhiều người cho rằng thuốc tây chữa các bệnh nếu lạm dụng sẽ hại gan, còn thuốc bổ, vitamin dùng thoải mái vì bổ sung các vi chất thiếu hụt mà cơ thể không tổng hợp được. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn không đúng. Việc lạm dụng thuốc kể cả thuốc bổ cũng hại gan, gây tổn thương gan.
Vì một trong những vai trò của gan là phân hủy các chất mà cơ thể tiêu thụ, kể cả thuốc uống, "thuốc bổ" và thảo mộc. Vì vậy, sử dụng quá nhiều một loại thuốc nào đó có thể dần dần gây hại cho gan. Tổn thương này có thể từ nhẹ đến suy gan hoàn toàn.
Trên thực tế có nhiều bệnh nhân uống quá nhiều thuốc, đặc biệt là thuốc, thực phẩm chức năng được quảng cáo trên mạng. Cùng một lúc, bệnh nhân uống đến gần cả chục loại thuốc, thực phẩm chức năng như: thực phẩm chức năng cải thiện nám da, viên uống chống nắng, Glucosamin, thuốc huyết áp, thuốc trị đau khớp, thuốc bổ não… khiến cho gan làm việc quá tải.
Nghiên cứu cho thấy, viêm gan do thuốc là một vấn đề khá phổ biến, với tỷ lệ lên đến 10% trong các phản ứng phụ do thuốc gây ra. Hầu hết thuốc dù được dùng bằng đường uống, tiêm, xịt hít qua mũi hoặc dán trên da… đều được chuyển hóa tại gan; sau đó sẽ được bài tiết qua mật hoặc nước tiểu.
Vì vậy, nếu gan bị suy, chức năng chuyển hóa, giải độc và bài tiết thuốc cũng bị ảnh hưởng. Sự tích tụ thuốc do không được chuyển hóa và giải độc có thể gây ngộ độc thuốc và có khi tấn công vào gan gây viêm gan. Việc sử dụng thuốc không đúng cách, lạm dụng hoặc tự ý uống thuốc là những nguyên nhân chính góp phần làm cho tổn thương gan do thuốc xảy ra ngày càng nhiều.
Dùng thuốc quá liều trong thời gian dài, hoặc tự ý dùng thuốc tây, thực phẩm chức năng không đúng chỉ định cũng gây độc hại cho gan, thận, làm hoại tử tế bào gan, viêm gan…
6. Uống nhiều rượu, bia hại gan
Có nhiều lý do khiến nam giới thường xuyên uống bia, rượu, thậm chí còn lạm dụng các thức uống có cồn. Trong khi đó rượu bia có hại cho gan, khoảng hơn 90% rượu, bia khi vào cơ thể là gan phải chuyển hóa. Khi gan tiếp nhận chất độc từ rượu, bia sẽ ảnh hưởng ngay đến các hoạt động khác của cơ thể.
Một chuyên gia nghiên cứu bệnh gan cho biết, uống quá nhiều rượu sẽ làm giảm khả năng thanh lọc huyết dịch của gan làm tăng độc tố trong cơ thể, dẫn đến tổn thương gan và gây ra rất nhiều bệnh.
Ngoài ra, uống quá nhiều rượu còn dẫn đến trúng độc gan, viêm gan. Uống nhiều rượu trong thời gian dài còn dễ dẫn đến xơ gan. Theo các chuyên gia tính toán, nếu mỗi ngày uống rượu nồng độ qua quá 2 ly (25ml) là sẽ làm tổn hại đến gan.
Đã biết đến những "tên sát thủ" trên mọi người hãy tự điều chỉnh cho mình có một lối sống lành mạnh để duy trì sức khỏe không chỉ cho gan mà cho toàn cơ thể.
7. Ngủ không đủ giấc không tốt cho gan
Hiện nay, rất nhiều người có thói quen làm việc hoặc vui chơi đêm nên rất dễ gây ra bệnh gan. Nguyên nhân là trong quá trình ngủ, cơ thể đi vào quy trình phục hồi sức khỏe, thường xuyên thức đêm sẽ dẫn đến ngủ không đủ giấc, sức đề kháng của cơ thể giảm và sẽ ảnh hưởng đến quá trình tự phục hồi sức khỏe ban đêm của gan.
Những người đã bị mắc bệnh viêm gan mà thường xuyên thức đêm thì bệnh sẽ càng nặng. Một chuyên gia của Hiệp hội giấc ngủ của Mỹ cho biết, những người ngủ muộn nên cố gắng điều chỉnh thời gian nghỉ ngơi, tốt nhất mỗi tối nên ngủ trước 23h, đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng, để cho gan có thời gian bài trừ độc tố và đảm bảo sức khỏe cho cơ thể.
8. Lời khuyên để gan khỏe mạnh
- Để lá gan khỏe mạnh cần phải có chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt hợp lý. Hằng này cần uống nhiều nước, đặc biệt là nước cam, chanh để tăng lượng nước và sức đề kháng cho cơ thể. Mỗi người lớn cần uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày. Không sử dụng quá nhiều rượu bia, thuốc lá.
- Không ăn nhiều đồ béo như chiên rán, quay, đồ ăn nhanh; không sử dụng thực phẩm chứa chất độc hại.
- Xây dựng cho mình một chế độ sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng thuốc lá, thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao. Mỗi ngày cần tập luyện ít nhất 30 phút, các bài tập từ chạy bộ, đi bộ, đạp xe... đều rất tốt cho gan.
- Ngủ đủ giấc, 7-8 tiếng một ngày để gan được nghỉ ngơi, hồi phục.
- Không lạm dụng thuốc, phải sử dụng thuốc đúng chỉ định cần tân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, không được tự ý sử dụng các loại thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, thực hiện khám sức khỏe định kỳ.
- Ngoài ra, khi có biểu hiện bất thường cân tới cơ sở y tế chuyên khoa gan mật để được thăm khám và tư vấn cụ thể.