Nguyên nhân nhầm lẫn của những câu trích dẫn này không hẳn bắt nguồn từ internet. Khi người nổi tiếng nói một câu dí dỏm, triết lý hay có truyền cảm hứng, mọi người thường có xu hướng trích dẫn những gì người này có thể sẽ nói dù sự thật có thể sai khác.
Ví dụ, những câu nói nổi tiếng dưới đây thường được ghi là của Albert Einstein.
"Not everything that counts can be counted."
1. (Tạm dịch: Không phải thứ gì hiện hữu cũng sẽ được lưu tâm).
Chủ nhân thực sự của câu nói này là giáo sư xã hội học William Bruce Cameron. Ông đã viết nó trong một số bài báo và một cuốn sách giáo khoa năm 1963.
2. "The definition of insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results."
(Tạm dịch: Điên rồ là làm cùng một việc hết lần này đến lần khác và mong đợi những kết quả khác biệt).
Trong cuốn "The Ultimate Quotable Einstein" - tổng hợp những ngôn từ đáng nhớ nhất của Albert Einstein, các biên tập viên xác định câu nói này được đề cập trong tiểu thuyết "Sudden Death" xuất bản năm 1983 của Rita Mae Brown.
3. "Everyone is a genius. But if you judge a fish by its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it is stupid".
(Tạm dịch: Mọi người đều là thiên tài. Nhưng nếu bạn đánh giá con cá dựa vào khả năng leo cây, cả cuộc đời nó sẽ tin nó là đồ đần độn).
Trích dẫn này được gán cho Einstein trong ít nhất một cuốn sách thuộc thể loại self-help, nhưng không có bằng chứng cho thấy ông từng nói như vậy.
Thực tế, nó có thể bắt nguồn từ một truyện ngụ ngôn về các loài động vật làm những điều không thể. Câu chuyện để minh họa cho sai lầm trong việc phán xét ai đó chỉ dựa vào một năng lực mà người đó không có.
4. "Two things inspire me to awe – the starry heavens above and the moral universe within".
(Tạm dịch: Có hai điều làm tôi sợ hãi – bầu trời đầy sao bên trên và vũ trụ luân lý bên trong).
Thực ra, đây là một phiên bản khác từ lời văn của triết gia người Đức Immanuel Kant trong tác phẩm "Phê phán lý tính thực tiễn" xuất bản lần đầu năm 1788.
Câu nói nguyên bản là: "Hai điều làm tâm trí tràn ngập sự kinh ngạc và sợ hãi, suy nghĩ bị thu hút càng thường xuyên và càng mạnh mẽ hơn vào chúng: bầu trời đầy sao phía trên tôi và luân lý đạo đức bên trong tôi".
5. "Education is that which remains, if one has forgotten everything he learned in school".
(Tạm dịch: Giáo dục là thứ gì còn lại sau khi anh đã quên những gì anh học ở trường).
Trong "The Ultimate Quotable Einstein", biên tập viên Alice Calaprice làm rõ rằng Einstein đồng ý với luận điểm này, nhưng chưa từng nói nó. Trên thực tế, ông đã trích dẫn câu nói từ một nhân vật khuyết danh "hóm hỉnh" tại một chương viết về giáo dục trong cuốn sách "Những năm cuối cùng của đời tôi".
6. "When you sit with a nice girl for two hours you think it’s only a minute, but when you sit on a hot stove for a minute you think it’s two hours. That’s relativity".
(Tạm dịch: Khi bạn ngồi với một cô gái xinh đẹp trong hai giờ, bạn nghĩ đó chỉ là một phút, nhưng khi bạn ngồi trên bếp nóng trong một phút, bạn nghĩ rằng đó là hai giờ. Đó là thuyết tương đối".
Câu nói trên giải thích một cách sinh động học thuyết nổi tiếng nhất của Albert Einstein, nhưng không phải do ông tự nói.
Nó khởi nguồn từ một giai thoại về Einstein lưu truyền từ năm 1929, khi nó xuất hiện trên một bài báo của The New York Times. Các phóng viên đã đưa câu văn vào dấu ngoặc kép, và rồi một trích dẫn nổi tiếng được sinh ra!